1291 (1) Została utworzona konfederacja szwajcarska. Dzięki specyficznemu położeniu geograficznemu - między Francją, Niemcami, Austrią i Włochami - jej niepodległość od setek lat nie była zagrożona. 22 września 1499 r., w Bazylei, król niemiecki - Maksymilian Pierwszy i przedstawiciele Konfederacji Szwajcarskiej podpisali traktat, na którego mocy Szwajcaria uzyskała niezależność od Rzeszy Niemieckiej. Szwajcaria jest krajem neutralnym. Nie ma wojska ani uzbrojenia. Należy do najbogatszych krajów świata. Alpejskie zbocza sprzyjają hodowli bydła i rozwojowi mleczarstwa. Szwajcaria należy do największych eksporterów produktów przemysłu precyzyjnego i elektronicznego. Od prawie dwustu lat szwajcarskie zegarki w całym świecie cieszą się wielkim uznaniem. W kraju tym ma swe siedziby większość międzynarodowych agend ONZ.

1914 (1) Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji. W kilku następnych dniach do działań zbrojnych włączyły się Francja i Anglia. Wybuchła pierwsza wojna światowa. Pierwsze strzały padły już 29 lipca. Wojska austriackie, skoncentrowane na brzegach Sawy, ostrzelały Belgrad. Wojna trwała cztery lata i trzy miesiące. Państwa centralne - Niemcy, Austria i Włochy - zwarły się z państwami Ententy - Wielką Brytanią, Francją i Rosją, a od 1917 roku - również ze Stanami Zjednoczonymi. Po raz pierwszy w dziejach do walk wprowadzone zostały czołgi, karabiny maszynowe, łodzie podwodne i samoloty. Wojna zakończyła się 11 listopada 1918 r. klęską państw centralnych, rozpadem Austro - Węgier, upadkiem tronów cesarskich w Niemczech i Austrii, radykalną zmianą granic państw europejskich. Formalnym zakończeniem wojny był układ wersalski podpisany 28 czerwca 1919 roku.

1936 (1) Otwarte zostały w Berlinie jedenaste igrzyska olimpijskie, ostatnie przed drugą wojną światową. Uczestnikom olimpiady mocno dawały się we znaki panujące w Niemczech nastroje nacjonalistyczne, faszystowskie, hitlerowskie. Następna olimpiada - czternasta - odbyła się po dwunastoletniej przerwie, spowodowanej wybuchem wojny. Olimpijski znicz zapłoną w Londynie 29 lipca 1948 r. Ceremonii otwarcia olimpiady dokonał król Jerzy VI.

1944 (1) W Warszawie, pod naczelnym dowództwem Tadeusza Komorowskiego "Bora", o godzinie 17, wybuchło powstanie zbrojne przeciw Niemcom. Panowało ogólne przeświadczenie, że zakończy się zwycięstwem po dwu, trzech dniach. Trwało 63 dni i zakończyło się krwawą klęską. Kapitulacja powstańców nastąpiła 2 października 1944 roku. Zginęło około 250 tysięcy cywilnych mieszkańców stolicy i 17 tysięcy walczących. Głównym organem prasowym władz powstańczych był "Biuletyn Specjalny". Po powstaniu około 50 tysięcy osób zostało wywiezionych do obozów koncentracyjnych, a 150 tysięcy - na przymusowe roboty do Niemiec. Reszta mieszkańców została rozproszona po całej Guberni Generalnej. Na rozkaz Himlera Warszawa miała być zrównana z ziemią. Już po powstaniu zburzono 90 proc. zasobów miasta. Zniszczony został kilkusetletni dorobek kulturalny Polski.

1975 (1) W Helsinkach - stolicy Finlandii - zakończyła się Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Przywódcy 33 państw europejskich, a także Związku Radzieckiego, Stanów Zjednoczonych i Kanady - podpisali akt końcowy KBWE Wielką Kartę Pokoju. Przy okazji pobytu w Europie, po raz pierwszy w dziejach, prezydent Stanów Zjednoczonych - Gerald Ford - złożył oficjalną wizytę w Polsce.

1898 (2) Urodziła się Karolina Kózkówna - męczennica. 18 listopada 1914 r., broniąc się przed żołnierzami rosyjskimi, poniosła śmierć w obronie swego dziewictwa. Papież Jan Paweł II beatyfikował ją w czerwcu 1987 roku. Stała się wzorem do naśladowania dla młodzieży, która chce bronić swej godności ludzkiej, swoich wartości i ideałów.

1944 (2) Hitlerowcy dokonali likwidacji obozu, tak zwanego "cygańskiego", na terenie Auschwitz - Birkenau. Zginęło ponad 20 tysięcy Romów z całej Europy. W ludobójczych planach hitlerowskich Niemiec ta grupa ludności przeznaczona była do całkowitego wymordowania. 2 sierpnia w społecznościach romskich we wszystkich krajach obchodzony jest jako dzień pamięci, żałoby i martyrologii.

1993 (2) Zmarł Janusz Sidło - jeden z najwybitniejszych sportowców w historii lekkiej atletyki, mistrz świata i mistrz olimpijski w rzucie oszczepem. W dyscyplinie tej w latach 60. i 70. niepodzielnie królował na wszystkich stadionach świata. Miał opinię człowieka, który najwyższe laury sportowe łączy ze skromnością i szlachetnością charakteru. Urodził się 19 czerwca 1933 roku.

1996 (2) Zmarł Wojciech Natanson - eseista, tłumacz, krytyk teatralny i literacki. W okresie międzywojennym pracował w dzienniku "Czas" jako kierownik działu literackiego. Z tego okresu pochodzi tom esejów i recenzji "Chwyty i zachwyty". Po 1945 roku był związany z artystyczną działalnością Teatru Starego w Krakowie. Po przeniesieniu się do Warszawy współredagował miesięcznik "Teatr". W swym eseistycznym pisarstwie wiele uwagi poświęcił twórczości Żeromskiego, Wyspiańskiego, Sztaudyngera, Szaniawskiego i Fredry. W literackiej działalności Wojciecha Natansona ważną rolę odgrywają przekłady dzieł najwybitniejszych twórców europejskich - Szekspira, Kafki, Stendhala, Camusa. Jego wspomnienia: "Moje przygody literackie" cieszą się dużą poczytnością nie tylko znawców literatury. Urodził się w 1904 roku.

1492 (3) Krzysztof Kolumb, na czele trzech okrętów, wypłynął z hiszpańskiego portu Palos w swą pierwszą podróż przez Atlantyk do domniemanych Indii. Sfinansowanie wyprawy wziął na siebie dwór hiszpański. 12 października 1492 r. Kolumb dopłynął do lądu, który później został nazwany Ameryką. Odkrycie należy do najważniejszych wydarzeń w dziejach świata. Po zakończeniu swej pierwszej, siedmiomiesięcznej wyprawy, Kolumb powrócił do Europy 15 marca 1493 r. Drugą podróż do domniemanych Indii rozpoczął 24 września 1493 roku. W czwartą i ostatnią morską podróż przez Atlantyk na kontynent amerykański Krzysztof Kolumb wypłynął z Kadyksu w Hiszpanii 9 maja 1502 roku. Wyprawa trwała dwa lata.

1748 (3) W Warszawie, przy ulicy Królewskiej, otwarto pierwszy publiczny teatr operowy, tak zwaną operalnię. Prawdziwy rozkwit sztuki scenicznej w osiemnastowiecznej Polsce nastąpił w okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Również 3 sierpnia, ale 30 lat później - w 1778 roku - w Mediolanie rozpoczęła swą działalność najsłynniejsza włoska opera - La Scala. Teatr ma 3600 miejsc dla widzów. Wybudowano ją w szybkim tempie, gdyż jedyny poprzedni teatr zniszczył pożar. W 1943 r. La Scala została zbombardowana w czasie działań wojennych, ale po wojnie odbudowano ją w identycznym kształcie.

1901 (3) We wsi Zuzela (koło Ostrowii Mazowieckiej) na Podlasiu, urodził się Stefan Wyszyński - ksiądz, naukowiec, wykładowca, prymas Polski w latach 1948-1981. Nadano mu miano Prymasa Tysiąclecia. Seminarium duchowne skończył we Włocławku. 4 marca 1946 r. został powołany na katedrę biskupią w Lublinie, a 12 listopada 1948 - na stolicę prymasów polskich, Archidiecezję Gnieźnieńsko - Warszawską.12 stycznia 1953 r. otrzymał godność kardynalską. 25 września 1953 r. został internowany. Był więziony kolejno: w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i w Komańczy koło Sanoka. Zwolniono go 28 października 1956 r. Owocem tego okresu były "Zapiski więzienne" - zbiór faktów i przemyśleń. Ważnym wydarzeniem, inspirowanym przez Prymasa w połowie lat 60., był list biskupów polskich do biskupów niemieckich, którego główną ideę stanowiło przesłanie: "Przebaczamy i prosimy o przebaczenie". Prymas Wyszyński miał wielki wpływ na formę i kierunki współpracy pomiędzy Kościołem i władzami państwowymi w Polsce w trudnym okresie naszej historii. Zmarł 28 maja 1981 roku. Ciało Księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego spoczęło w podziemiach warszawskiej archikatedry św. Jana.

1909 (3) Urodził się Stanisław Piętak - poeta i prozaik. Debiutował zbiorem wierszy: "Alfabet oczu". W jego prozie i poezji dominuje tematyka wiejska oraz autobiograficzna. Najbardziej znana jest powieść "Młodość Jasia Kunefała", osnuta na przeżyciach własnych autora. Za powieść tę otrzymał w 1938 r. Nagrodę Młodych Polskiej Akademii Literatury. Ostatnie powieści Piętaka: "Plama" i "Odmieniec" - mają charakter psychologiczny. Zmarł w 1964 roku.

1753 (4) Zmarł Gotfryd Silbermann - jeden z największych organmistrzów w epoce baroku. Wielcy twórcy tych czasów - Mozart, Bach i inni - szczycili się posiadaniem organów zbudowanych przez mistrza z Saksonii. Zachowało się 31 jego instrumentów - między innymi - w katedrze we Freibergu i kościele Mariackim w Dreźnie. Organy drezdeńskie zostały zniszczone podczas bombardowania miast niemieckich przez lotnictwo brytyjskie i amerykańskie w lutym 1945 r. Od wielu lat trwają prace nad ich odbudowaniem. Gotfryd Silbermann osiedlił się we Freibergu. Sztuki budowy organów uczył się od swego starszego brata - Andreasa, który mieszkał w Strasburgu. Silbermann urodził się w 1683 roku.

1850 (4) Zmarł Ignacy Prądzyński - generał, wybitny strateg, uczestnik kampanii napoleońskich, szef sztabu w Powstaniu Listopadowym, wódz naczelny wojsk polskich w bitwie pod Iganiami. Był także autorem projektu i budowniczym Kanału Augustowskiego. Budowę kanału rozpoczął w 1824, a zakończył (po trzynastoletniej przerwie spowodowanej Powstaniem Listopadowym) w 1837 roku. Kanał Augustowski łączy rzeki Czarną Hańczę i Biebrzę (między którymi jest kilkadziesiąt metrów różnicy nad poziomem morza), czyli dorzecza Wisły i Niemna. Ma ponad 100 kilometrów długości. Gen. Prądzyński wykorzystał różne akweny - rzeki, jeziora, stawy. Zbudował 18 śluz podnoszących lub opuszczających statek, dzięki czemu możliwy jest przepływ statków na wodach znajdujących się na różnych wysokościach. Kanał Augustowski czynny jest do dziś. Stanowi bezcenny zabytek techniki budownictwa wodnego w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku i wielką atrakcję turystyczną.

1859 (4) Urodził się Knut Hamsun (właściwe nazwisko - Knut Pedersen) - pisarz norweski. W 1917 r. wyszła jego powieść "Błogosławieństwo ziemi", za którą trzy lata później otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Inne jego powieści, jak "Głód" czy "Włóczęgi" mają równie wielkie wartości artystyczne. W swoich dziełach podkreślał związek człowieka z przyrodą. Fascynowała go filozofia Nietschego. W czasie II wojny światowej publicznie poparł kolaborujący z Niemcami norweski rząd Kislinga.Za to właśnie po wojnie wytoczono mu proces sądowy. Zmarł w 1952 roku.

1879 (4) Urodził się Józef Reiss - muzykolog, pisarz, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studiował w Krakowie i Wiedniu. Tematem jego licznych prac jest historia muzyki polskiej. Do najbardziej cennych należą: "Mała historia muzyki", "Najpiękniejsza ze wszystkich jest muzyka polska", "Henryk Wieniawski", "Skrzypce i skrzypkowie". W 1924 r. Józef Reiss wydał "Encyklopedię muzyki". Było to pierwsze tego rodzaju dzieło w literaturze polskiej. Pisarska i naukowa działalność Józefa Reissa stanowi olbrzymi wkład w rozwój muzykologii w Polsce. Zmarł w1956 roku.

1904 (4) Urodził się Witold Gombrowicz - prozaik, eseista i dramaturg, jeden z najgłośniejszych pisarzy XX wieku. Od 1939 r. przebywał na emigracji, najpierw w Argentynie, a następnie we Francji. Do najbardziej znanych jego utworów należą: dramat "Ślub", powieści: "Ferdydurke" i "Trans - Atlantyk" oraz zbiór opowiadań "Bakakaj". Dużo publikował na łamach paryskiej "Kultury". W Polsce przez dłuższy czas jego dzieła nie mogły się ukazywać. Znaczną popularnością cieszą się "Dzienniki" Gombrowicza. Zmarł w Vence 24 lipca 1969 roku.

1772 (5) W Petersburgu Austria, Prusy i Rosja podpisały konwencję o pierwszym rozbiorze Polski. Drugi rozbiór nastąpił 23 stycznia 1793 r. Wzięły w nim udział Prusy i Rosja. Rozbiór trzeci - w 1795r. - pozbawił Polskę niepodległości na 123 lata. Cała zachodnia część Polski ze Śląskiem, Wielkopolską i Pomorzem została włączona do Prus, środkowa i wschodnia część, czyli Królestwo Kongresowe - do Rosji, a Polska południowa z Krakowem i Lwowem - do Austrii. Polska odzyskała niepodległość w listopadzie 1918 roku.

1864 (5) Na wiślanej skarpie w Warszawie, u stóp Cytadeli, wojskowe władze Rosji straciły przez powieszenie Romualda Traugutta - polskiego patriotę i polityka, ostatniego dyktatora Powstania Styczniowego. Wraz z nim zostali straceni czterej jego współpracownicy: Jan Jeziorański, Rafał Krajewski, Józef Toczyski i Roman Żuliński. Był to jeden z ostatnich dramatycznych epizodów powstania, które zakończyło się klęską wiosną 1964 roku.

1987 (5) Zmarł Zygmunt Mycielski - kompozytor, działacz muzyczny, pisarz i dziennikarz. Studiował w Krakowie i Paryżu. Gdy wrócił do kraju, zajmował się komponowaniem, publicystyką i krytyką muzyczną. W okresie powojennym rozwijał działalność w Związku Kompozytorów Polskich, a przez kilkanaście lat był prezesem zarządu. Jako redaktor naczelny "Ruchu Muzycznego", nadał temu czasopismu bardzo wysoki poziom zamieszczanych publikacji. Był również współredaktorem innych wydawnictw muzycznych. Zajmował bezkompromisową postawę wobec władz w sprawach kultury. "Ukarano" go za to wykreśleniem z życia publicznego na prawie dwadzieścia lat. Wśród kompozycji Mycielskiego znajdują się utwory symfoniczne, kameralne i pieśni. Za szczególną uwagę zasługują utwory z ostatniego okresu: "Trzy psalmy", "Liturgia sacra" - dedykowana papieżowi Janowi Pawłowi II oraz fragmenty do słów Juliusza Słowackiego. Zygmunt Mycielski urodził się w 1907 roku.

1881 (6) Urodził się Aleksander Fleming - szkocki naukowiec, lekarz i bakteriolog, laureat Nagrody Nobla. 30 września 1928 r. ogłosił odkrycie penicyliny - leku zabijającego bakterie. Czternaście lat później udało się ją wyodrębnić i zastosować w lecznictwie. W ciągu kilkunastu następnych lat, obok penicyliny, powstała cała grupa leków skutecznych w niszczeniu poszczególnych szczepów bakteryjnych. Antybiotyki uratowały życie dziesiątkom milionów ludzi. Fleming zmarł 11 marca 1955 roku.

1892 (6) W Wilnie urodziła się Kazimiera Iłłakowiczówna - poetka, tłumaczka literatury niemieckiej i rosyjskiej, autorka poetyckiego zbioru "Posągi". Należała do najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego. W latach 1926-1935 pracowała na stanowisku jego sekretarki w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Zmarła 16 lutego 1983 roku.

1945 (6) Amerykańscy piloci, z samolotów "B - 29", zrzucili bombę atomową na Hiroszimę. Atak nastąpił rano, o godz. 8.15. Zginęło ponad sto tysięcy ludzi. Trzy dni później, druga, amerykańska bomba atomowa spadła na miasto Nagasaki. W wyniku bezpośredniego rażenia i na skutek chorób popromiennych, według statystyk japońskich, śmierć poniosło 390 tysięcy osób. Mimo upływu czasu, naród japoński uważa amerykański atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki za największą klęskę w dziejach Japonii, ranę, która nigdy się nie zagoi, a także zbrodnię Amerykanów przeciw ludzkości.

1978 (6) Zmarł papież Paweł VI - poprzednik Jana Pawła I Jana Pawła II. Podczas jego pontyfikatu, trwającego 15 lat, zakończył się Drugi Sobór watykański - wprowadzający do kościoła rzymskokatolickiego zmiany przybliżające go do zwykłego człowieka. Paweł VI, jako pierwszy papież w historii kościoła zainicjował pielgrzymki głowy kościoła rzymsko - katolickiego w inne rejony świata. Pierwsza pielgrzymka rozpoczęła się 4 stycznia 1964 r. a jej celem była Jerozolima i inne miejsca związane z życiem Chrystusa.

322 (7) p.n.e. Zmarł Arystoteles - najwybitniejszy filozof starożytności, uczeń, a następnie nauczyciel i badacz w Akademii Platońskiej. Na dworze Filipa II był nauczycielem i wychowawcą jego syna - Aleksandra Wielkiego. Założył własną szkołę słynną na cały starożytny świat, zajmującą się naukami humanistycznymi i przyrodniczymi. Arystoteles był twórcą oryginalnej teorii poznania, logiki i estetyki jako nauki oraz autorem własnej teorii państwa. Poznał formę ruchu myśli i różnorodne formy naszego rozumowania. Stworzył naukę o pojęciach, sądach, wnioskowaniu, dowodzeniu. Jako encyklopedysta, ogarnął i podsumował całość ówczesnej wiedzy. Prawie wszystkie dziedziny nowożytnej myśli naukowej przenika duch Arystotelesa.

1876 (7) Urodziła się Mata Hari (Margaretha Zelle) - holenderska, niezwykle piękna aktorka i tancerka. Na początku stulecia pojawiła się w Paryżu. Oświadczyła, że przybyła z Indii, jest kapłanką i musiała uciekać ze swej ojczyzny z obawy przed zemstą kapłanów za swoje czyny wynikłe z romansu z angielskim oficerem. Uwierzono jej. Od razu zaczęła robić oszałamiającą karierę artystyczną. Zapraszały ją największe teatry Europy. Jako pierwsza kobieta występowała na scenie nago.13 lutego1917 r. aresztowano ją w Paryżu pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Niemiec i postawiono przed sądem wojennym. Proces wywołał wielkie emocje i burzliwą dyskusję w całej zachodniej Europie. 25 lipca 1917 r. Mata Hari została skazana przez sąd francuski na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano.

1959 (7) Amerykański statek kosmiczny - "Explorer 6" przekazał na Ziemię pierwsze zdjęcia telewizyjne naszej planety wykonane w kosmosie. Ziemia na nich jawi się jako błękitna kula. Niebieski kolor nadają jej promienie ultrafioletowe znajdujące się w górnych warstwach atmosfery. Jest to widok niepowtarzalny, gdyż żadne inne ciało niebieskie, widziane dotychczas nie przedstawia się podobnie.

1786 (8) Dwaj francuscy alpiniści jako pierwsi weszli na najwyższy szczyt Europy - Mount Blanc. Alpinistyka i turystyka górska zaczęły się intensywnie rozwijać w XIX wieku. Objęły wszystkie inne łańcuchy górskie w Europie, między innymi Karpaty i Sudety. Umiejętności i doświadczenia zdobyte przez alpinistów podczas wspinaczki na szczyty Alp umożliwiły znacznie późniejszy rozwój himalaistyki.

1940 (8) Niemiecka "Luftwaffe" rozpoczęła zmasowany atak na Wielką Brytanię. Był to początek bitwy powietrznej o Anglię. W batalii na śmierć i życie uczestniczyło 2,5 tysięcy samolotów niemieckich i 1000 brytyjskich. Celem niemieckiego lotnictwa było zniszczenie Wielkiej Brytanii poprzez bombardowanie, zlikwidowanie angielskich sił powietrznych, a następnie inwazja na wyspę. Plany niemieckiego dowództwa nie powiodły się. Punkt kulminacyjny bombardowań przypada na 15 września, dlatego dzień ten obchodzony jest jako Dzień Bitwy o Anglię. "Messerschmitty" w starciu z brytyjskimi "Spitfire’ami" poniosły klęskę. Bitwa o Anglię zakończyła się 30 września1940 r. Ważną rolę odegrali w niej piloci polscy. Brytyjskiego nieba broniło ich ponad stu. Najbardziej znana jest polska jednostka myśliwska: "Dywizjon 303". Dziękując pilotom RAF, premier Winston Churchill powiedział: "Nigdy tak wielu w naszej historii nie zawdzięcza tak wiele tak niewielu".

1944 (8) W Warszawie, o godz. 9.45, powstańcza radiostacja "Błyskawica" nadała swój pierwszy program. Słychać ją było nie tylko w Warszawie. Informowała powstańców, jak przedstawia się sytuacja na poszczególnych polach walki. Nadawała także powstańcze pieśni i inne programy artystyczne podtrzymujące na duchu walczących. Daremnie wzywała pomocy z zewnątrz. Próby przedostania się na lewy brzeg Wisły oddziałów Ludowego Wojska Polskiego stacjonującego na Pradze zakończyły się niepowodzeniem i ciężkimi, krwawymi stratami. Niemcom nie udało się wytropić stacji nadawczej "Błyskawica". Zamilkła dopiero w 4 października 1944 roku.

480 p.n.e. (9) W bitwie pod Termopilami, wielka armia perska pokonała nieliczne oddziały greckie walczące pod wodzą króla Sparty - Leonidasa. Spartanie bronili w trudnym terenie górskim jedynego przejścia do środkowej Grecji. W nierównej walce wszyscy zginęli. Na pomniku poświęconym poległym Grekom widnieje napis: "Przechodniu, powiedz Sparcie, że leżymy tutaj posłuszni jej prawom". Leonidas i jego wojownicy oraz wąwóz termopilski są symbolami bohaterstwa i niezłomności.

1997 (9) Zmarł Robert Satanowski - wybitny dyrygent. Studiował u Bogdana Wodiczki. Od 1951 kierował orkiestrami w Lublinie i Bydgoszczy. Potem poświęcił się tylko operze. Kierował teatrami operowymi w kraju i zagranicą, głównie w Niemczech, a także we Wrocławiu, Krakowie i Poznaniu. Zwieńczeniem jego kariery artystycznej był Teatr Wielki w Warszawie, którym kierował w latach 1982-1991. W tym okresie prowadził liczne tourne zagraniczne swego zespołu. Rozwinął współpracę z teatrami zagranicznymi. Propagował muzykę współczesną. Zrealizował po raz pierwszy w Warszawie i drugi w Polsce cały "Pierścień Nibelunga" Wagnera. Urodził się w Łodzi 20 czerwca 1918 roku.

1864 (9) Urodził się Roman Dmowski - polityk, jeden z twórców państwa polskiego po pierwszej wojnie światowej. Jego zasługą jest stworzenie polskiej jednostki wojskowej - Błękitnej Armii - we Francji w 1919 r. Wraz z Ignacym Paderewskim reprezentował Polskę na Konferencji Wersalskiej. Założył stronnictwo "Narodowa Demokracja" i był jej przywódcą. Należał do najbardziej zdecydowanych przeciwników sanacji. Był zwolennikiem parlamentaryzmu i demokratycznego systemu sprawowania władzy. W odróżnieniu od Józefa Piłsudskiego, zwalczał koncepcję państwa wielonarodowego i politykę ekspansji Polski na Wschód. Dmowski zmarł 2 stycznia 1939 roku.

1940 (9) We Francji, w grocie Lascaux, na skalnych ścianach, odkryto galerię malowideł sprzed piętnastu tysięcy lat. Malowidła należą do najstarszych w świecie. Przedstawiają sceny z polowań, zwierzęta i ówczesne narzędzia pracy. Są bezcennym świadectwem życia ludzi i kultury sprzed kilkunastu tysięcy lat.

1675 (10) W Greenwich pod Londynem zostało założone Obserwatorium Królewskie. Przebiega przez nie południk zerowy. Południk w Greenwich dzieli kulę ziemską na półkulę wschodnią i zachodnią. Fakt ten odgrywa ważną rolę w pomiarach geograficznych na Ziemi. 13 października 1884 r. południk zerowy został uznany za punkt wyjściowy rachuby czasu na świecie. Różnica czasu między Polską a Anglią wynosi 60 minut. Oznacza to, że gdy w Polsce jest godzina dwudziesta, w Wielkiej Brytanii - dziewiętnasta.

1896 (10) Urodził się Stefan Wiechecki (Wiech) - pisarz, dziennikarz, satyryk, humorysta i varsavianista. Jego felietony pisane gwarą przedmieść Warszawy cieszyły się wielką poczytnością. Ich głównymi bohaterami byli: Teofil Piecyk, Walery Wątróbka i jego żona - Gieniuchna oraz szwagier Piekutoszczak. Wiech należał do najbardziej popularnych pisarzy w Polsce. Był również autorem licznych książek o Warszawie i jej mieszkańcach: "Warszawa da się lubić", "Wisła się pali", "Piecyk i spółka", "Helena w stroju niedbałem, czyli królewskie opowieści pana Piecyka", "Piąte przez dziesiąte". Dużą poczytnością cieszyła się humorystyczna powieść z czasów okupacji niemieckiej - "Cafe pod Minogą". Nie stronił od tematyki teatralnej. Dowcipnie ujęte felietony zebrane są w tomie "Ksiuty z Melpomeną". Już w okresie międzywojennym zdobył sławę, publikując w prasie codziennej artykuły sprawozdawcze z rozpraw sądowych. Jako pisarz i dziennikarz Wiech był aktywny do końca życia. Zmarł 26 lipca 1979 roku. Jego felietony o codziennym życiu Warszawy wyszły w wydaniu książkowym w 1990 r. pt "Dryndą przez Kierbedzia".

1890 (10) Urodziła się Zofia Kossak - Szczucka - pisarka i publicystka. Była wnuczką wybitnego malarza - Juliusza Kossaka. Jej największym dziełem jest historyczny cykl powieściowy: "Krzyżowcy". Poszczególne części mają następujące tytuły: "Bóg tak chce", "Fides gracea", "Wieża trzech sióstr", "Jerozolima wyzwolona". Jej pisarstwo było kontynuacją powieści historycznej uprawianej przez Józefa Kraszewskiego i Henryka Sienkiewicza. W czasie okupacji niemieckiej Zofia Kossak - Szczucka należała do współtwórców Rady Pomocy Żydom - "Żegota". Redagowała wiele pism podziemnych. Gestapo osadziło ją w obozie śmierci w Auschwitz. Przeżyciom obozowym poświęciła wstrząsającą książkę "Z otchłani ". Zmarła 9 kwietnia 1968 roku.

1898 (10) Urodził się Tadeusz Dołęga - Mostowicz - najpopularniejszy pisarz międzywojennego dwudziestolecia, autor powieści: "Kariera Nikodema Dyzmy", "Znachor", "Profesor Wilczur" i "Pamiętnik pani Hanki". Prawie wszystkie jego utwory zostały sfilmowane. Zginął 20 września 1939 r. podczas obrony przeprawy mostowej na Czeremoszu na granicy polsko - rumuńskiej.

1944 (10) Zginęła w Powstaniu Warszawskim Wanda Miłaszewska - powieściopisarka, nowelistka i poetka, żona pisarza - Stanisława Miłaszewskiego. Debiutowała powieścią: "Cmentarz i sad" w 1924 r. Trzy lata później ukazał się jej pierwszy tom poezji. W prozie poruszała głównie temat kresów. Najbardziej znana jest jej reportażowa powieść "Czarna Hańcza". Wraz z mężem napisała pamiętniki "Wspominamy". Urodziła się w 1894 roku.

2002 (10) W Republice Czeskiej i Austrii rozpoczęła się wielka powódź. Wezbrane wody Dunaju niszczyły miasta, zalewały domy i zasiewy rolne. Wełtawa zatopiła większą część Pragi. Zalane zostały prawie wszystkie stacje metra. Trzy dni później powódź objęła również wschodnią część Niemiec. Poziom Łaby przekroczył dziewięć metrów i był najwyższy od 1845 r. Zatopione i zniszczone zostało Drezno i kilkadziesiąt innych miast. Straty spowodowane powodzią wyniosły w Niemczech 16 miliardów euro. W Niemczech i Czechach śmierć poniosło kilkadziesiąt osób.

1892 (11) Urodził się Władysław Anders - oficer w stopniu generalskim, polityk. W latach 1939-1941 był internowany przez władze Związku Radzieckiego. W 1942 r., na mocy porozumienia zawartego między polskim rządem emigracyjnym w Londynie a rządem Związku Radzieckiego, utworzono na ziemiach rosyjskich armię polską. Wstępowali do niej Polacy wywiezieni wcześniej do różnych miejscowości w głębi Związku Radzieckiego oraz do obozów robót przymusowych. Armia składała się z sześciu dywizji - około 60 tysięcy żołnierzy. Gen. Andersowi powierzono dowodzenie polskimi jednostkami wojskowymi. Władysław Anders wyprowadził podległe sobie dywizje do Iranu, skąd przetransportowane zostały na front zachodni. Od 1943 do 1945 dowodził II Korpusem Polskim we Włoszech. Jednostka ta uczestniczyła w bitwie pod Monte Cassino. Po zakończeniu wojny gen. Anders zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Zmarł 12 maja 1970 roku. Pochowany jest na polskim cmentarzu wojskowym na Monte Cassino.

1932 (11) W "Monitorze Polskim" zostało opublikowane rozporządzenie ministra rolnictwa Rzeczypospolitej o utworzeniu parku narodowego w Białowieży. Jego powierzchnia wynosiła pięciu tysięcy hektarów. Puszcza Białowieska znajduje się po obu stronach polsko - białoruskiej granicy. Stanowi prawdziwe ekologiczne laboratorium naukowe wiedzy o przyrodzie. Odtworzono w niej duże stada żubrów i innych zwierząt, którym zagrażało wyginięcie. Puszcza Białowieska należy do największych parków narodowych i tego rodzaju zabytków w Europie. Jest strzeżona przepisami Unii Europejskiej.

1933 (11) Urodził się Jerzy Grotowski - aktor, scenograf, reżyser, pedagog, teoretyk sztuki, jeden z najgłośniejszych nowatorów teatru dwudziestego wieku. W 1959 r. objął kierownictwo artystyczne opolskiego "Teatru 13 Rzędów". Placówka od 1962 r. nosiła nazwę "Teatru Laboratorium 13 Rzędów" (później - "Laboratorium"). Wkrótce scena została przeniesiona do Wrocławia. Rozpoczął się okres międzynarodowej, wprost legendarnej sławy teatru Grotowskiego. Pod koniec lat 60. artysta zaczął odchodzić od teatru. Ostatnim przedstawieniem inspirowanym tekstem dramatycznym był "Książę niezłomny" Calderona. Powierzono mu stanowisko profesora w College de France. Dla niego utworzono w uczelni pracownię antropologii teatru. Jerzy Grotowski zmarł 14 stycznia 1999 roku.

2001 (11) Podczas Światowych Mistrzostw Lekkoatletycznych, w Edmonton w Kanadzie, polski zawodnik - Robert Korzeniowski - zdobył złoty medal i został kolejny raz mistrzem świata w chodzie sportowym. Przeszedł 50 km w czasie 3 godziny, 42 minuty i 8 sekund. Od początku lat 1990. w tej dyscyplinie Robert Korzeniowski osiąga najlepsze wyniki na świecie. W olimpiadzie w Atenach w 2004 roku zdobył w chodzie sportowym w po raz czwarty złoty medal olimpijski. Uznano go za najwybitniejszego polskiego olimpijczyka w historii sportu.

30 p.n.e. (12) Zmarła ostatnia królowa Egiptu - Kleopatra VII z Ptolemeuszów. Nie godząc się na warunki postawione jej i Markowi Antoniuszowi - rzymskiemu wodzowi - przez rzymskiego imperatora - Gajusza Juliusza Cezara Oktawiana - w walce o Egipt, pozwoliła, aby ukąsiły, ją i dwie jej towarzyszki, żmije, umieszczone w koszu z kwiatami. Kleopatra słynęła z urody, inteligencji i wykształcenia. Jedyny na świecie rękopis Kleopatry odnaleziono w berlińskim Muzeum Egipskim . Papirus pochodzi z 33 r. p.n.e. Podpisała go greckimi słowami "Niech tak będzie". Zdaniem ekspertów może to być jedyny autograf jakiegokolwiek starożytnego władcy Egiptu, ponieważ wielu faraonów nie umiało pisać. Duża część historyków dowodzi, że Kleopatra i jej przyjaciółki nie popełniły samobójstwa, lecz zostały zamordowane na rozkaz cesarza Oktawiana, a wersja o samobójstwie została rozpowszechniona przez cesarskich urzędników.

1943 (12) Na rogu ulicy Senatorskiej i placu Zamkowego w Warszawie, atakując niemiecki samochód przewożący pieniądze z banku, żołnierze Armii Krajowej zdobyli 106 milionów złotych . Tak zwana "Akcja Góral" przeszła do historii również pod nazwą "Akcji na Sto Milionów" Jej celem było wzmocnienie kasy Komendy Głównej AK. Pieniądze były potrzebne na działalność zbrojną i informacyjną. W akcji wzięło udział 45 bojowców Armii Krajowej.

2000 (12) Na Morzu Barentsa, koło bieguna północnego, zatonęła rosyjska, atomowa łódź podwodna "Kursk". Nie w pełni znane są przyczyny katastrofy. Wiadomo tylko, że na okręcie nastąpiły dwie eksplozje. Przyjmuje się, że tragedia nastąpiła po wybuchu torpedy ćwiczebnej. Na pokładzie znajdowało się 118 marynarzy. Wszyscy utonęli. W akcji ratunkowej, oprócz Rosjan, uczestniczyli specjaliści norwescy i brytyjscy. Nurkowie przygotowani do pracy na dużych głębokościach, dotarli do kadłuba statku i stwierdzili, że całe jego wnętrze wypełnione jest wodą. Łódź osiadła na dnie morza na głębokości 108 metrów. 8 października 2001 r., po trzymiesięcznych pracach przygotowawczych, specjaliści rosyjscy i holenderscy wydobyli z dna morza kadłub "Kurska" i doholowali go do portu w Murmańsku. Przednia część okrętu została jeszcze na dnie morza.

1873 (13) Urodził się Józef Haller - polityk, generał. W latach 1917-1919 dowodził armią polską, utworzoną we Francji podczas pierwszej wojny światowej. Składała się z Polaków mieszkających w krajach Zachodniej Europy. Na początku 1919 r. Armia Błękitna - taką nazwę nadano jednostce wojskowej dowodzonej przez Hallera - przybyła do Polski. Brała udział w obronie granic zagrożonych ze wszystkich stron. Gen. Józef Haller uczestniczył, jako jeden z dowódców, w wojnie polsko - bolszewickiej w 1920 r. Zmarł 4 czerwca 1960 roku.

1899 (13) Urodził się Alfred Hitchcock - angielski reżyser filmowy. Był twórcą filmu grozy. Do najbardziej znanych jego dreszczowców należą: "Ptaki", "Rebeka", "Nieznajomi z pociągu", "Psychoza", "Rozdarta kurtyna", "Okno na podwórze". W jego obrazach występuje stopniowane napięcie i potęgowanie atmosfery zagrożenia."Ptaki" zapoczątkowały całą falę filmów, w których występują zwierzęta, zagrażające ludziom - mrówki, pszczoły czy pająki. Zmarł w Kalifornii 29 kwietnia 1980 roku.

1927 (13) Zmarł James Oliver Curwood - pisarz amerykański, jeden z największych twórców literatury przygodowej. Tworzył popularne powieści opowiadające o życiu zwierząt i Indian traperów, zamieszkujących północnoamerykańskie puszcze. Jego książki, na przykład "Szara Wilczyca" czy "Włóczęgi Północy", wciąż są wydawane i czytane. Urodził się w 1878 roku.

1961 (13) Rozpoczęto budowę muru berlińskiego oddzielającego stolicę byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej - Berlin Wschodni - od Berlina Zachodniego. Mur miał długość ponad 45 kilometrów i był wzniesiony przez NRD w celu zahamowania fali uciekinierów, zwłaszcza ludzi wysoko wykwalifikowanych, do Niemiec Zachodnich. Podczas prób nielegalnego przedostania się przez mur strażnicy NRD - owscy zastrzelili ponad sto osób. Mur został zburzony 9 listopada 1989 roku. Oznaczało to zakończenie powojennego podziału Niemiec.

1974 (13) Zmarła Maria Ossowska - filozof i socjolog moralności. W swych badaniach koncentrowała się na opisie i analizie moralności obiegowej różnych społeczeństw oraz panujących w nich systemów etycznych. Zajmowała się metodologią, socjologią i psychologią moralności. Należała do stałych prelegentów w "Klubie Krzywego Koła" w latach 70. Była sygnatariuszką "Listu 34" - pierwszego w Polsce Ludowej publicznego protestu przeciw polityce kulturalnej państwa. Maria Ossowska urodziła się w 1896 roku.

1867 (14) Urodził się John Galsworthy - angielski powieściopisarz i dramaturg. Pisał powieści, opowiadania i dramaty. Największym jego dziełem, i najbardziej popularnym, jest cykl powieściowy "Saga rodu Forsythów", gdzie przedstawił w epickim ujęciu dzieje kilku pokoleń bogatego, angielskiego rodu mieszczańskiego. Powieść cechuje psychologiczna wyrazistość ludzkich sylwetek i ich, często dramatyczne przeżycia, na szerokim tle społecznym. Jest pięknym i bogatym obrazem życia brytyjskiego społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku. Przełożono ją na dziesiątki języków. Filmowy serial telewizyjny, oparty na tej powieści, znany jest w całym świecie. W 1932 r. autor otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Zmarł 31 stycznia 1933 roku.

1867 (14) Urodził się Artur Oppman (Or - Ot) - pisarz, poeta, warsawianista. Pisał patriotyczne wiersze liryczne, poematy historyczne, opowiadania obyczajowe oraz wiersze o Warszawie - Starym Mieście i różnych zaułkach stolicy. Jego twórczość literacka i publicystyczna stała się częścią historii Warszawy.

1941 (14) Przedstawiciele rządów Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii - Franklin Roosevelt i Winston Churchill - podpisali Kartę Atlantycką - deklarację dotyczącą polityki zagranicznej i powojennych stosunków międzynarodowych. 24 września 1941 r. Kartę Atlantycką podpisał także przedstawiciel Związku Radzieckiego. Deklaracja stała się podstawowym dokumentem przy tworzeniu Organizacji Narodów Zjednoczonych. Kartę ONZ przyjęto w San Francisco 25 czerwca 1945 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych rozpoczęła działalność 24 października 1945 roku.

1769 (15) Na Korsyce urodził się Napoleon Bonaparte - wódz armii francuskiej w latach 1796 -1815. Gdy miał 27 lat, otrzymał szlify generalskie. W 1804 r., 2 grudnia, koronował się na cesarza Francuzów. Napoleon, pierwszy w dziejach, włożył koronę na głowę własnymi rękami. Był twórcą Księstwa Warszawskiego. Pełnił funkcję naczelnego wodza sił zbrojnych Francji w wojnie z Prusami, Austrią i Rosją. Decydujący wpływ na upadek napoleońskiej Francji miała jej totalna klęska w kampanii rosyjskiej. Ostateczną porażkę poniósł Bonaparte w bitwie pod Waterloo 18 czerwca 1815 r. Nastąpił upadek wielkiego cesarstwa. W niespełna miesiąc później - 15 lipca został pojmany przez Anglików i po 23 dniach - 8 sierpnia, zesłany na wyspę Świętej Heleny w rejonie południowego Atlantyku. Zmarł w niewoli 5 maja 1821 roku. Napoleon Bonaparte stał się jednym z największych bohaterów narodowych Francji.

1900 (15) Urodził się Jan Wiktor Lesman (Jan Brzechwa) - poeta, satyryk, tłumacz, stryjeczny brat Bolesława Lesmana (Leśmiana), jeden z najbardziej popularnych twórców polskich XX wieku. Przez całą okupację ukrywał się przed hitlerowcami na małopolskiej wsi. Największą sławę przyniosła mu twórczość dla dzieci, wiersze obejmujące wszechstronną tematykę, liryki groteskowe, powieści i wspomnienia "Gdy owoc dojrzewa". Zmarł 2 lipca 1966 roku.

1920 (15) Zakończyła się, trwająca trzy dni, bitwa o Warszawę, znana jako "Cud nad Wisłą". Wojska polskie pod dowództwem Józefa Piłsudskiego zwyciężyły Armię Czerwoną, która dwoma frontami zachodnim i południowozachodnim ruszyła na podbój Polski i Europy. Frontem zachodnim dowodził Michaił Tuchaczewski, a frontem południowozachodnim - gen. Jegorow. W tej formacji dużą rolę odgrywał komisarz Józef Stalin Jej ambicją było dotarcie na zrewolucjonizowane Węgry i poprzez nie - dalej na zachód Europy. Główne uderzenie sił polskich na armię bolszewicką ruszyło zza Wieprza, uderzając na jej lewe, nieosłonięte skrzydło i atakując skrzydło północne, którego celem było okrążenie Warszawy i zajęcie stolicy od zachodu. Manewr rosyjski się nie powiódł. W wojnie1920 r. ważną rolę odegrali dowódcy poszczególnych jednostek bojowych - generałowie: Tadeusz Rozwadowski - szef sztabu, Władysław Sikorski, Józef Haller, Edward Rydz - Śmigły, Stanisław Szeptycki. Największa w tej wojnie bitwa kawalerii rozegrała się pod Komarowem na Zamojszczyźnie. Uczestniczyła w niej konna armia Budionnego i konnica polska. Armia Budionnego poniosła klęskę i już większej roli nie odegrała. Po stronie polskiej zginęło 300 kawalerzystów. Po klęsce na przedpolu Warszawy wojska rosyjskie zaczęły się cofać na własne terytorium i w październiku ich przedstawiciele przystąpili do rozmów. Bitwa warszawska miała decydujące znaczenie dla niepodległości Polski i zatrzymanie pochodu Armii Czerwonej na zachód Europy. Zaliczana jest przez historyków do osiemnastu najważniejszych bitew w dziejach ludzkości. Do zwycięstwa armii polskiej w ogromnej mierze przyczyniła się okoliczność, że głównodowodzący - Józef Piłsudski i oficerowie sztabowi znali kody szyfrowe dowódców wojsk rosyjskich i na co dzień z nich korzystali. Gen. Michaił Tuchaczewski winą za przegraną na przedpolu Warszawy obciążał Józefa Stalina, który, owładnięty własnymi ambicjami i celami politycznymi i mając znaczny wpływ na decyzje gen. Jegorowa - doprowadził do rozerwania frontu. Tuchaczewski stał się jedną z pierwszych ofiar stalinowskiej czystki w armii radzieckiej w 1937 roku. 15 sierpnia jest świętem Wojska Polskiego.

1947 (15) Angielska kolonia na Półwyspie Hinduskim odzyskała niepodległość, powstało państwo - Indie. Jego pierwszym przywódcą był Mahatma Gandhi. Dzień wcześniej ogłosił swą niepodległość Pakistan. 26 stycznia 1950 r. w Indiach proklamowano republikę. Dzień ten jest świętem narodowym Indii. W Indiach panują religie hinduistyczne, natomiast w Pakistanie - islam. Od początku obydwa państwa żyją we wrogości na tle religijnym i terytorialnym. W czasie 50. lat trzykrotnie wszczynały między sobą wojny, głównie o prowincję Kaszmir. Konflikt pakistańsko - indyjski jest dla świata szczególnie groźny, ponieważ obydwa państwa mają broń atomową i środki jej przenoszenia.

1908 (16) Urodził się Bronisław Czech -światowej sławy narciarz, zdobywca olimpijskich medali w sportach zimowych. Podczas II wojny światowej uczestniczył w tatrzańskich akcjach kurierskich. Przeprowadzał przez południową granicę ludzi chcących dostać się na zachód Europy poprzez Węgry i Jugosławię. Został ujęty przez strażników niemieckich. Hitlerowcy zesłali go do obozu zagłady w Auschwitz i zamordowali 5 czerwca 1944 roku. Dla upamiętnienia osiągnięć sportowych Bronisława Czecha, czynnego udziału w ruchu oporu w okresie okupacji i zamęczenia w Auschwitz, jego imieniem nazwano wielką skocznię narciarską w Zakopanem.

1919 (16) Wybuchło pierwsze Powstanie Śląskie przeciwko Niemcom. Bezpośrednią przyczyną było zastrzelenie w Mysłowicach siedmiu górników. W tym okresie prawie wszystkie kopalnie należały do niemieckich właścicieli, którzy z polskimi robotnikami najczęściej obchodzili się niesprawiedliwie i z okrutną bezwzględnością. Powstanie trwało 10 dni. Oddziały powstańcze pod naporem wojska i policji niemieckiej wycofały się do Zagłębia Dąbrowskiego i województwa krakowskiego. Drugie powstanie śląskie wybuchło w nocy z 19. na 20 sierpnia 1920 r. Trwało 6 dni. Trzecie - 2 maja 1921 r. rozpoczęło się na Górze Świętej Anny. Jego inicjatorem i przywódcą był Wojciech Korfanty. Plebiscyt na Górnym Śląsku, mający zadecydować, jakie ziemie zostają przy Polsce, a jakie przy Niemczech, uzgodniony podczas Konferencji Wersalskiej, odbył się 20 marca 1921 roku. Ówczesny rząd Polski zdominowany przez Józefa Piłsudskiego, nie interesował się losami Śląska. W wyniku głosowania miasta: Bytom, Zabrze, Gliwice, Racibórz - zostały po stronie niemieckiej.

1944 (16) Zginął w powstaniu warszawskim Tadeusz Gajcy - poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki, najwybitniejszy, obok Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, twórca należący do generacji, która nie przeżyła II wojny i okupacji hitlerowskich Niemiec. Gajcy - autor utworów symbolicznych, sięgający do baśni i groteski, jako poeta nawiązywał do twórczości romantyków. Był następcą Słowackiego, Mickiewicza i Norwida. W tym samym dniu zginął inny poeta pokolenia Gajcego - Zdzisław Stroiński. Obaj poeci znajdowali się w budynku wysadzonym przez Niemców w powietrze.

1945 (16) W Moskwie podpisana została umowa o polsko - radzieckiej granicy państwowej na wschodzie wzdłuż linii Curzona z odchyleniami na rzecz Polski. Linia ta wytyczona została jeszcze w 1920 r. przez angielskiego polityka, ówczesnego ministra spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii, a zatwierdzona przez Konferencje w Jałcie i Poczdamie.

1949 (16) Zmarła Margaret Mitchell - amerykańska pisarka, autorka powieści z czasów wojny secesyjnej - "Przeminęło z wiatrem". Dzieło to określane jest jako bestseller wszech czasów. Przetłumaczono je na kilkadziesiąt języków. Powieść została sfilmowana w Stanach Zjednoczonych w 1939 r. Film wyświetlany jest na ekranach kinowych i telewizyjnych całego świata. Mitchell była dziennikarką. Jedyna powieść, jaką napisała w 1936 r., przyniosła jej światową sławę i nagrodę Pulitzera. Urodziła się w 1900 roku.

2002 (16) Rozpoczęła się dziewiąta pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski. Do najważniejszych jej elementów należały: konsekracja nowej świątyni pod wezwaniem św. Faustyny w Łagiewnikach pod Krakowem, wyniesienie na ołtarze czworga Sług Bożych oraz uczczenie 400 - lecia Kalwarii Zebrzydowskiej. Była to również ważna wizyta państwowa. Charakter religijny i państwowy nadawały tej wizycie wymiar międzynarodowy. Polska była miejscem, z którego skierowane zostały na cały świat słowa przesłania miłosierdzia i miłości: Bóg bogaty miłosierdziem. We mszy beatyfikacyjnej odprawionej przez papieża w niedzielę 18 sierpnia na błoniach krakowskich uczestniczyło dwa i pół miliona ludzi z piętnastu krajów. Pielgrzymka zakończyła się 19 sierpnia.

1629 (17) Urodził się Jan Sobieski - wybitny wódz i strateg, hetman wielki koronny, prawnuk Stanisława Żółkiewskiego, zwycięzca armii tureckiej pod Chocimiem i Wiedniem. W 1674 wybrano go na króla Polski. Jan III Sobieski zyskał sławę jako mecenas sztuki, zwłaszcza malarstwa i architektury. Z jego inicjatywy powstał zespół pałacowy w Wilanowie. Powszechnie znane są listy króla Jana Sobieskiego do żony Marysieńki, czyli do Marii Kazimiery, pochodzącej z Francji. Napisane pięknym, polskim językiem, oprócz tego, że wyrażają różne stany uczuć, stanowią ważny dokument epoki. Historycy zarzucają królowi Sobieskiemu, że był bardzo uległy wobec żony i we wszystkim jej podporządkowany, co nie wychodziło na dobre Polsce. Królowa, wykorzystując uległość zakochanego w niej do końca życia męża, wywierała wielki wpływ na sprawy państwa. Z tym wiąże się w historii Polski i literaturze czarna legenda o Marii Kazimierze. Za panowania króla Sobieskiego rozpoczął się rozkład państwa polskiego. Nie podjęto żadnych kroków, aby ten proces zatrzymać. Król Jan III zmarł 17 czerwca 1696, a Maria Kazimiera - 30 stycznia 1716 roku. Przez ostatnich piętnaście lat życia mieszkała w Rzymie.

1896 (17) Urodził się Józef Wittlin - prozaik, poeta, publicysta i tłumacz. Rozgłos przyniosła mu powieść "Sól ziemi", napisana w okresie międzywojennym. Jej autor należał do najbardziej konsekwentnych pacyfistów. W "Soli ziemi" ukazał bezsens i okrucieństwo wojny. Jego zainteresowanie i fascynacje antykiem zaowocowały wieloma tłumaczeniami, między innymi - "Odysei" i "Gilgamesza". Józef Wittlin zmarł w Stanach Zjednoczonych w 1976 roku.

1743 (17) W Anglii opracowano pierwsze reguły obowiązujące sportowców uprawiających boks. Zasady walki z biegiem lat były ulepszane. 8 października 1818 roku brytyjscy bokserzy po raz pierwszy użyli podczas pojedynku na ringu specjalnych, elastycznych rękawic, które zapobiegały w czasie walki kontuzjom. Większość przyjętych wówczas reguł obowiązuje w boksie do dziś.

1999 (17) W północno - zachodniej Turcji, w prowincji najbardziej uprzemysłowionej, nastąpiło tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi o sile 7.4 stopni w skali Richtera. Zniszczony został obszar obejmujący powierzchnię trzydziestu jeden tysięcy kilometrów kwadratowych. Epicentrum wstrząsu znajdowało się w mieście Izmit nad Morzem Marmara. Spod gruzów wydobyto około siedemnastu tysięcy zabitych. Ponad dwadzieścia siedem tysięcy osób odniosło rany. Pod gruzami zawalonych domów zostało co najmniej trzydzieści tysięcy ludzi.

1227 (18) Zmarł Dżyngis - chan - twórca i władca imperium mongolskiego, jeden z największych zdobywców w dziejach świata. Jego wojska podbiły olbrzymie obszary w Azji i Europy, a po zwycięskiej bitwie nad rzeką Kałką na Rusi - w 1224 r. - zbliżyły się do granic Polski. Już po śmierci Dżyngis - chana, oddziały mongolskie, niszcząc i paląc miasta, zajęły znaczną część Węgier, a w Polsce, przemieszczając się jej południowym skrajem - doszły do Legnicy. Choć bitwa legnicka nie została wyraźnie rozstrzygnięta na korzyść którejś z walczących stron, Tatarzy zaczęli się cofać. W czasie tej bitwy najeźdźcy użyli gazów bojowych, z których europejskie armie zaczęły korzystać dopiero w czasie pierwszej wojny światowej. Trujące gazy bojowe w Chinach po raz pierwszy zastosowano w czwartym wieku p.n.e. Po śmierci Dżyngis - chana wielkie jego państwo rozpadło się na kilka części. Tatarzy na kilkaset lat zostali na Krymie.

1937 (18) We Francji urodził się Edward Stachura - poeta, prozaik, tłumacz literatury francuskiej i hiszpańskiej. W jego twórczości na czoło wysuwają się przejmujące wiersze zebrane w tomie "Dużo ognia", poemat "Przystępuję do siebie", opowiadania: "Falując na wietrze" oraz bardzo osobiste powieści: "Cała jaskrawość" i "Siekierezada albo zima leśnych ludzi". Opowiadał się przeciw cywilizacji, a jego bohaterowie stali się symbolem buntu, a zarazem afirmacji życia i jego najprostszych uroków. Zmarł śmiercią samobójczą w Warszawie 24 lipca 1979 roku.

1933 (18) Urodził się Roman Polański - absolwent Łódzkiej Szkoły Filmowej, aktor, reżyser teatralny i filmowy. Większość jego kreacji filmowych powstała w Stanach Zjednoczonych. W 2002 r. zrealizował obraz pt. "Pianista", oparty na książce wspomnieniowej Władysława Szpilmana. Autor opisuje w niej swoje dramatyczne przeżycia w Warszawie podczas okupacji niemieckiej. Po wydostaniu się z getta pomogło mu kilku przyjaciół po stronie aryjskiej, a po zakończeniu powstania warszawskiego - niemiecki oficer. Film Romana Polańskiego dostał w maju 2002 r. Złotą Palmę na Festiwalu w Cannes. 23 marca 2003 r. uhonorowany został trzema Oskarami Amerykańskiej Akademii Filmowej.

1943 (18) Dzięki informacjom dostarczonym przez wywiad Armii Krajowej, brytyjskie lotnictwo zbombardowało mieszczący się w Peenemunde (w rejonie Świnoujścia) niemiecki ośrodek naukowo - konstrukcyjny i poligon badań nad samolotami - pociskami V1 i pociskami rakietowymi V2. Z doświadczeniami nad tymi rodzajami broni Niemcy wiązali wielkie nadzieje na zniszczenie swych wrogów, zwłaszcza Wielkiej Brytanii.

1893 (19) Urodził się Stefan Starzyński - prezydent Warszawy od 2 sierpnia 1934 do 27 października 1939 r. - wielki patriota i wspaniały gospodarz stolicy. Przywiązywał dużą wagę do jej wszechstronnego rozwoju. W okresie jego zarządzania miastem ilość mieszkań wzrosła o sto tysięcy. Rozbudowywał dzielnice oddalone dotychczas od centrum - Mokotów, daleka Wola, Ochota, Grochów, Saska Kępa, Bielany. Zbudował gmach Muzeum Narodowego i 44 nowe szkoły. Miał śmiałą wizję Warszawy. Nakreślił plan budowy nowego mostu na przedłużeniu ulicy Karowej, wizję dzielnicy reprezentacyjnej na Polach Mokotowskich, uruchomił kredyty, aby w 25 rocznicę niepodległości zorganizować powszechną wystawę krajową na terenie późniejszego Stadionu Dziesięciolecia. Zaprosił Komitet Olimpijski do współpracy, aby w 1956 r. możliwe było zorganizowanie w Warszawie olimpiady. Potrafił współpracować z opozycją polityczną, co w okresie międzywojennym nie udawało się centralnym władzom państwowym. Chcąc pozyskać przychylność mieszkańców dla swoich planów urbanistycznych, organizował wystawy - Warszawa Przyszłości, Warszawa Historyczna, Warszawa wczoraj, dziś i jutro, Warszawa w Kwiatach - aby jak najwięcej wiedzieli o potrzebach i perspektywach rozwoju miasta i włączali się do ich realizacji. Był prezesem Związku Miast i usilnie starał się o rozszerzenie uprawnień samorządów. Prezydent Starzyński wsławił się wygłaszanymi przed mikrofonami Polskiego Radia we wrześniu 1939 r. przemówieniami do mieszkańców stolicy, wzywającymi do jej obrony i wytrwania. Ostatnie przemówienie radiowe wygłosił 23 września. Hitlerowcy zaaresztowali go 26 października 1939 r. i osadzili na Pawiaku, a następnie wywieźli do obozu koncentracyjnego. Zginął w Dachau 17 września 1943 roku.

1901 (19) Poświęcono, wzniesiony na tatrzańskim Giewoncie, krzyż, widoczny z daleka ze wszystkich stron. Jego inicjatorem był proboszcz Zakopanego - ks. Kazimierz Kaszelewski. Wędrował on po kilku krajach i duże wrażenie robiły na nim krzyże umieszczone na wysokich szczytach górskich, na przykład we Włoszech. Po powrocie do Polski wystąpił z projektem umieszczenia krzyża na Giewoncie. Mieszkańcy Podhala z entuzjazmem podchwycili myśl. Górale na plecach nosili cement, wodę, elementy stalowe i inne urządzenia niezbędne do zainstalowania krzyża. Jest on symbolem i znakiem religijności górali i stanowi nieodłączny element górskiego krajobrazu i tradycji mieszkańców Podhala. W dni rocznicowe, pod krzyżem odbywają się uroczystości religijne. Niebezpiecznie jest na Giewoncie w czasie burz z wyładowaniami elektrycznymi. Wysoka, metalowa konstrukcja krzyża ściąga liczne pioruny.

1909 (19) Urodził się Jerzy Andrzejewski - powieściopisarz, nowelista, publicysta, eseista i krytyk literacki. Do najbardziej znanych jego powieści należą: "Ład serca", napisana jeszcze w okresie międzywojennym oraz "Popiół i diament", a także opowiadania "Wielki Tydzień". Na początku lat 50. zdecydowanie popierał teorie socrealistyczne. Odszedł od nich w 1956 r., czemu dał wyraz w eseju "Ciemności kryją ziemię" i powieści "Bramy raju". Filmy zrealizowane na podstawie powieści "Popiół i diament" oraz "Wielkanoc" nadal cieszą się wielkim powodzeniem. W latach 70. należał do Komitetu Obrony Robotników. Zmarł 19 kwietnia 1983 roku. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim.

1929 (19) Zmarł we Włoszech Siergiej Diagilew - rosyjski impresario, muzyk o wszechstronnych zainteresowaniach, twórca wybitnych przedstawień baletowych. W czasie studiów w Petersburgu związał się z grupą młodych, postępowych artystów. Redagował ich pismo "Mir Iskusstwa". W pierwszych latach XX wieku organizował w Paryżu prezentacje malarstwa i muzyki rosyjskiej. Światową sławę zdobył, gdy założył w 1909 rok, zespół "Balety Rosyjskie", które prowadził aż do śmierci. Zapraszał do współpracy największych kompozytorów, malarzy, literatów oraz artystów choreografii i tańca. Z jego inspiracji powstały wybitne dzieła baletowe, między innymi takich twórców, jak Strawiński, Ravel, De Falla, Debussy, które nadały tej sztuce nowy wymiar artystyczny i wyznaczyły nowe kierunki rozwoju w XX wieku. Diagilew urodził się w 1872 roku.

2002 (19) W wyniku ran odniesionych w wypadku samochodowym zmarł Marek Kotański- dobroczyńca ludzi bezdomnych i uzależnionych. Z wykształcenia był psychologiem. Swą społeczną działalność rozpoczął w latach 70.w komitetach antyalkoholowych. W 1978 r. założył w Głoskowie Ośrodek Resocjalizacji Narkomanów. Trzy lata później zorganizował młodzieżowy ruch na rzecz przeciwdziałania narkomanii - "Monar". W ramach tego stowarzyszenia powstała sieć ośrodków odwykowych dla narkomanów. Organizował również domy noclegowe i schroniska dla ludzi bezdomnych oraz pomoc materialną i moralną dla młodzieży dotkniętej wszelkimi uzależnieniami. Dzięki jego wszechstronnej działalności przełamana została w społeczeństwie polskim bariera niechęci do chorych na AIDS. Pogrzeb Marka Kotańskiego odbył się na Cmentarzu Powązkowskim 28 sierpnia 2002 roku.

1085 (20) Urodził się książę Bolesław Krzywousty - syn Hermana, który został władcą Polski po ucieczce na Węgry Bolesława Śmiałego. Bolesław Krzywousty został królem Polski w 1102 roku. Na początku musiał dzielić się władzą w państwie ze swym przyrodnim, starszym bratem - Zbigniewem, kiedy jednak Zbigniew wystąpił razem z Niemcami przeciw Polsce, Bolesław nakazał pojmać go i oślepić. Tej operacji Zbigniew nie przeżył. Krzywousty skutecznie bronił ziem polskich przed naporem germańskim. Wielką klęskę zadał Niemcom w bitwie pod Wrocławiem - na Psim Polu. Zdobył szeroki dostęp do Bałtyku. W 1119 r. opanował Pomorze Gdańskie, a w 1122 - narzucił zwierzchność Pomorzu Zachodniemu. Na jego dworze działał Gall Anonim - prawdopodobnie pochodzenia francuskiego, pierwszy kronikarz polski. Krzywousty, chcąc zapobiec walce o sukcesję po swej śmierci, podzielił testamentem Polskę między czterech pełnoletnich synów. Najstarszy z nich, Władysław, oprócz swej dzielnicy - Śląska, otrzymał dzielnicę senioralną - ziemię ciągnącą się przez cały środek Polski od Karpat aż do morza. Taki układ dziedziczenia miał być stałym elementem władania państwem. Była to dalekosiężna, mądra koncepcja mająca zapobiec walce o tron. Niestety, myśl Krzywoustego nie została w praktyce przez jego potomnych zrealizowana. Polska pogrążyła się na długie lata w rozbiciu dzielnicowym. W tym okresie ustrój dzielnicowy obejmował niemal całą Europę. Bolesław Krzywousty zmarł w 1138 roku. Jego ciało złożono w grobowcu w katedrze płockiej.

1561 (20) Urodził się w Rzymie Jacopo Peri - śpiewak i kompozytor. Działał we Florencji, gdzie powierzono mu stanowisko dyrektora muzyki na dworze Medyceuszy. Był członkiem Cameraty florenckiej, a jej postulaty - wskrzeszenie teatru antycznego, zrealizował w swych dziełach artystycznych, najpierw w "Dafne" - wystawionej we Florencji 14 września 1597 r., a następnie w "Euridice", która uświetniła zaślubiny Marii Medycejskiej z królem Francji - Henrykiem IV. Utwory "Dafne" i "Euridice" zostały uznane za pierwsze opery w dziejach muzyki. Jacopo Peri zmarł 12 sierpnia 1633 roku.

1749 (20) Urodził się Aleksander Radiszczew - pisarz i myśliciel, jeden z głównych przedstawicieli rosyjskiego Oświecenia. Swoje krytyczne poglądy wobec ówczesnej rzeczywistości państwa carów wyłożył w powieści "Podróż z Petersburga do Moskwy". Za dzieło to został skazany przez Katarzynę II na karę śmierci. Potem caryca zmieniła mu karę śmierci na kilkuletnie zesłanie. Na Syberii powstał jego filozoficzny traktat "O człowieku, jego śmiertelności i nieśmiertelności". Radiszczew zmarł śmiercią samobójczą 24 września 1802 roku.

1846 (20) Urodził się Adam Chmielowski - uczestnik Powstania Styczniowego, artysta malarz. Jeszcze w młodych latach całkowicie zmienił swe życie, postanowił poświęcić je ludziom ubogim. Swą charytatywną działalność rozwijał w Krakowie. Założył bractwo opiekujące się ludźmi bezdomnymi i opuszczonymi. Przybrał zakonne imię: brat Albert. Założone przez niego zakony - albertynów i albertynek stale się rozwijają i pełnią ofiarną służbę wobec biednych i chorych bliźnich. Brat Albert został kanonizowany przez papieża Jana Pawła II.

1847 (20) Urodził się Aleksander Głowacki (Bolesław Prus) - jeden z największych pisarzy, współtwórca polskiego realizmu krytycznego, nowelista, publicysta, kronikarz Warszawy. Uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, ale po przegranej odwrócił się od koncepcji zrywów zbrojnych. Należał do twórców polskiego pozytywizmu. W swych powieściach: "Lalka", "Faraon", "Emancypantki", "Placówka" - podejmuje najważniejsze problemy społeczne, wynikające z programu pozytywistycznego - równość społeczną, nędzę ludu, konieczność oświaty, wartość twórczego działania. Dzięki jego "Kronikom tygodniowym" znamy dzieje Warszawy na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Nowele: "Anielka", "Antek", "Grzechy dzieciństwa", "Katarynka" - ukazują smutne i trudne losy dziecka w tamtych czasach. Zmarł 19 maja 1912 roku.

1940 (20) Lew Trocki - jeden z najwybitniejszych działaczy rosyjskiego ruchu robotniczego, został poważnie zraniony przez hiszpańskiego komunistę w Mexico City i w wyniku ran - zmarł następnego dnia. Lew Trocki był jednym z najbliższych współpracowników Lenina. Należał do najwyższych władz Związku Radzieckiego w latach 20. Sprzeciwiał się opartym na terrorze koncepcjom władzy Stalina. Obawiając się o swoje życie, Trocki w 1930 r. wyemigrował do Ameryki Południowej. Władze w Moskwie zaprzeczyły, jakoby miały coś wspólnego z zamachem.

1839 (21) Wielka Brytania anektowała chiński ośrodek handlowy i przemysłowy - Hongkong. Było to ważne wydarzenie w tak zwanej "wojnie opiumowej", jaką Anglia narzuciła Państwu Środka. Zdobycie Hongkongu zwiększyło wpływy Wielkiej Brytanii na całym Dalekim Wschodzie i umocniło jej pozycję na tym terenie w dziedzinie polityki i handlu. Na mocy układów, zawartych w latach 80. XX wieku pomiędzy Chińską Republiką Ludową i Anglią, Hongkong wrócił do Chin 1 lipca 1997 roku. Po włączeniu go do historycznej macierzy, ośrodek ten zachował dotychczasowy status ekonomiczny i polityczny.

1968 (21) Wojska pięciu państw członków Układu Warszawskiego - Bułgarii, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Polski, Węgier i Związku Radzieckiego - wkroczyły do Czechosłowacji. Celem inwazji było stłumienie dążeń reformatorskich, a zarazem antyradzieckich, nazwanych "praską wiosną". Działaniom wolnościowym, o podłożu politycznym, przewodził polityk słowacki - pierwszy sekretarz Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji - Aleksander Dubczek. Po wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego - około 700 tysięcy żołnierzy i 6000 czołgów - zbuntowani działacze polityczni zostali odsunięci od władzy. Ich miejsca zajęli politycy proradzieccy. W grudniu 1989 r. państwa uczestniczące w inwazji przyznały, że była ona ingerencją w wewnętrzne sprawy Czechosłowacji.

1991 (21) W Związku Radzieckim udaremniono przewrót polityczny, na którego czele stał wiceprezydent - Gienadij Janajew. Organizatorzy zamachu chcieli położyć kres demokratycznym przemianom, jakie dokonywały się w państwie od kilku lat. Pucz, który rozpoczął się 18 sierpnia, spotkał się z potępieniem państw zagranicznych. W wyniku zdecydowanej postawy społeczeństwa, a szczególnie Federacyjnej Republiki Rosyjskiej oraz Borysa Jelcyna, aresztowano organizatorów zamachu stanu, a następnie został przywrócony do władzy prezydent Michaił Gorbaczow - twórca polityki "jawności i przebudowy" oraz otwarcia na Zachód. Nieudana próba przewrotu przyśpieszyła rozpad Związku Radzieckiego.

1567 (21) Urodził się Franciszek Salezy - francuski kapłan i kaznodzieja. Założył zakon salezjanów. Zgromadzenie to oddaje się edukacyjnej i wychowawczej pracy z młodzieżą. W osiemnastym wieku został kanonizowany. Zakonne domy salezjańskie znajdują się w kilkudziesięciu krajach, również w Polsce jest ich kilkanaście. Święty Salezy uznawany jest za patrona prasy i publicystyki katolickiej.

1900 (22) Urodziła się Irena Tuwim - poetka, tłumaczka, siostra poety Juliana Tuwima. Należała, jak jej genialny brat, do grupy literackiej - Skamander. Pisała wiersze dla dzieci. Z tego nurtu jej twórczości najbardziej znana jest czytelnikom opowieść "O pingwinie Kleofasku". Największą sławę przyniosły poetce tłumaczenia dzieł literatury dla dzieci: "Kubuś Puchatek", "Chatka Puchatka", " Byczek Fernando", "Baśnie braci Grim". Wspomnienia z dzieciństwa Irena Tuwim zawarła w książce: "Łódzkie pory roku". Zmarła w 1987 roku.

1944 (22) Zginął w wypadku samochodowym koło Kurowa pod Lublinem Lucjan Szenwald - poeta. W tym samym dniu poległ w Powstaniu Warszawskim inny poeta i krytyk literacki - Włodzimierz Pietrzak. Ich śmierć była kolejnym bolesnym ciosem dla kultury polskiej.

410 (23) Wizygoci - germańskie plemiona z Północy - zniszczyli Rzym. Walki z Germanami Rzymianie toczyli od ponad 400 lat, najeźdźcy powoli, ale nieustannie posuwali się na południe kontynentu. W czwartym wieku naszej ery dotarli aż do Pirenejów. Zniszczenie Rzymu oznaczało upadek cesarstwa zachodniego. Ostatecznie zakończyło ono swą egzystencję w 476 roku. Był to jednocześnie koniec epoki starożytności i początek nowego okresu historycznego - Średniowiecza. Wschodnia część cesarstwa rzymskiego - Bizancjum - istniało jeszcze i przeżywało wielki rozkwit prawie 1000 lat.

1902 (23) Zmarł Sokrates Starynkiewicz - rosyjski inżynier - rosyjski inżynier, generał, prezydent Warszawy. Dla stolicy zasłużył się rozpoczęciem budowy wodociągów i systemu kanalizacji. Rozwinął także komunikację tramwajową, założył wiele parków oraz cmentarz na Bródnie. Dzięki jego działalności Warszawa stała się nowoczesnym miastem europejskim. Sokrates Starynkiewicz, jako prezydent Warszawy, rządził stolicą ponad czterdzieści lat.

1990 (23) Izba Narodowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej przyjęła ustawę o przyłączeniu się do Federalnej Republiki Niemiec z dniem 3 października 1990 r. Wydarzenie to było konsekwencją przemian ustrojowych w Polsce oraz zburzenia muru berlińskiego. W Europie został zdemontowany porządek jałtański, trwający 46 lat. W zjednoczonym państwie niemieckim 3 października jest świętem narodowym.

1939 (23) W Moskwie, ministrowie spraw zagranicznych: Niemiec - Joachim von Ribbentrop i Związku Radzieckiego - Wiaczesław Mołotow - podpisali niemiecko - radziecki układ o nieagresji, zwany "paktem Ribbentrop - Mołotow". Dokument miał obowiązywać dziesięć lat i zawierał tajny protokół zakładający likwidację państwa polskiego, a także wchłonięcie przez ZSRR Litwy, Łotwy i Estonii. Po niespełna dwu latach Niemcy zerwały układ i uderzyły na Rosję. Rozpoczęła się jedna z najkrwawszych wojen w dziejach ludzkości. W 50. rocznicę podpisania "paktu Ribbentrop - Mołotow". W 1989 r., mieszkańcy republik nadbałtyckich, na znak protestu przynależności do Związku Radzieckiego, utworzyli tak zwany żywy łańcuch, od Tallina do Rygi - długości 640 kilometrów. Dwa lata później państwa nadbałtyckie odzyskały niepodległość. Zapoczątkowało to rozpad Związku Radzieckiego.

79 (24) Wybuch Wezuwiusza w południowej części Italii prawie całkowicie zniszczył miejscowości: Pompeje, Herculanum i Stabie. Miasta zostały zalane błotną lawą oraz zasypane wulkanicznym popiołem i rozżarzonymi do czerwoności kamieniami, które wulkan wyrzucał na wysokość trzydziestu kilometrów. Pod grubą warstwą popiołu i kamieni. Zginęło kilkanaście tysięcy osób. Z wnętrza Wezuwiusza wydobywały się również chmury trujących gazów. W zastygłej lawie zachowały się niemal w nienaruszonym kształcie domy, ulice, warsztaty, narzędzia pracy, a nawet malowidła i napisy na ścianach. Dziś są obrazem życia i kultury starożytnego Rzymu na początku naszej ery. Dzięki nim dowiadujemy się, jak żyli ówcześni mieszkańcy rzymskich miast, jakie mieli zwierzęta i rośliny, czym się żywili, jak pracowali i odpoczywali. W czasie kataklizmu zginął Pliniusz Starszy - pisarz rzymski - uczestnik wojny z Germanami. Napisał "Historię naturalną", dzieło, które przetrwało wieki, składające się z 37 ksiąg o charakterze encyklopedycznym, traktujące o wszechświecie, antropologii, zoologii, geografii i innych dziedzinach nauki. "Historia naturalna" była głównym źródłem wiedzy aż do czasów nowożytnych.

1572 (24) Podczas wojen religijnych, w Paryżu, rozegrały się dramatyczne wydarzenia "Nocy Świętego Bartłomieja". Z inspiracji Katarzyny Medycejskiej- żony króla Francji - Henryka II- wymordowano około trzech tysięcy hugenotów (francuski odłam protestantów), którzy odłączyli się od wiary katolickiej.

1989 (24) Po przewrocie ustrojowym, Sejm powołał na stanowisko premiera Tadeusza Mazowieckiego - polityka i dziennikarza. Był to pierwszy po wojnie niekomunistyczny szef rządu w Polsce. Funkcję premiera pełnił od 1 września 1989 do grudnia 1990 r. Tadeusz Mazowiecki urodził się 18 kwietnia 1927 r.

1991 (24) W wyniku rozpadu Związku Radzieckiego, po 327 latach przynależności do Rosji, Ukraina proklamowała akt niepodległości. Polska, jako pierwsza uznała jej samodzielność państwową. Ukraina należy do największych państw europejskich. Jej powierzchnia wynosi ponad 500 tysięcy kilometrów kwadratowych, a ludność - 55 milionów. Dzień 24 sierpnia jest świętem państwowym Ukrainy.

551 p.n.e. (25) Urodził się Konfucjusz - chiński myśliciel, filozof i reformator. Był zwolennikiem ładu społecznego i politycznego opartego na szeroko pojętym paternalizmie. Żył w schyłkowym okresie "Wiosen i Jesieni", w czasie chaosu i wielkiego kryzysu w Chinach, kiedy rody możnowładcze odmawiały posłuszeństwa władzy centralnej. Stworzony przez niego system etyczny- konfucjanizm - sedno chińskiej cywilizacji i moralności, oparty jest na poszanowaniu tradycji, obyczaju, ładu społecznego, porządku moralnego, przestrzeganiu hierarchii w życiu rodzinnym i społecznym, dobroci, humanitarnej miłości i spokoju wewnętrznym. Konfucjanizm stał się podstawą chińskiej filozofii i kultury. Odegrał zasadniczą rolę w kształtowaniu się całokształtu życia tego narodu i państwa. Myśli swe Konfucjusz przedstawił w dziele pod tytułem "Dialogi". Na język polski przetłumaczona jest "Księga pieśni" - trzecia z pięcioksięgu Konfucjusza. Na przestrzeni setek i tysięcy lat, w Chinach istniało wiele szkół interpretujących filozofię Konfucjusza, broniących czystości jego społecznych i moralnych zasad.

1451 (25) Urodził się Krzysztof Kolumb - włoski żeglarz i podróżnik w służbie hiszpańskiej, odkrywca nowego lądu, który potem został nazwany Ameryką. W swą pierwszą podróż wypłynął 3 sierpnia 1492, a powrócił do Europy 15 marca 1493 roku. Drugą podróż do domniemanych Indii Kolumb rozpoczął 24 września 1493 r. W czwartą i ostatnią wyprawę do nowego świata wyruszył z Kadyksu w Hiszpanii 9 maja 1502 r. Podróż ta trwała dwa lata. Krzysztof Kolumb zmarł 20 maja 1506 roku. Odkrycie przez niego nowych lądów było nowym, przełomowym rozdziałem w dziejach świata.

1900 (25) Zmarł Friedrich Wilhelm Nietzsche - niemiecki filozof, autor prac o tematyce społeczno - filozoficznej. Do najważniejszych należą: "Narodziny tragedii", "Ludzkie, arcyludzkie", "Poza dobrem i złem" i "Wola mocy". Ta ostatnia wyszła już po śmierci autora. Głosił idee śmierci Boga. Był wielkim krytykiem kultury i moralności mieszczańskiej. Wywarł ogromny wpływ na literaturę i kulturę XX wieku. Filozofia Nietzschego stwarzała możliwości różnej interpretacji i nadużyć. Jego poglądy zostały wykorzystane przez system hitlerowski w Niemczech do głoszenia teorii ras i formułowania definicji nadczłowieka. Nietzsche urodził się 15 października 1844 roku.

1939 (25) W Londynie został podpisany na pięć lat polsko - brytyjski "układ o pomocy wzajemnej". Dokument przewidywał zbrojną pomoc w wypadku napaści na jedną ze stron lub zagrożenia jej niepodległości. Tajny protokół dołączony do układu za agresora uznawał III Rzeszę Niemiecką. Na podstawie tego układu, po napaści Niemiec na Polskę, Wielka Brytania przystąpiła do wojny 3 września 1939 roku.

1961 (25) W Gdańsku rozpoczął się pierwszy Międzynarodowy Festiwal Piosenki. Po trzech latach Festiwal przeniósł się z Hali Stoczni Gdańskiej do Opery Leśnej w Sopocie. Dotychczas uczestniczyło w nim ponad 1000 wykonawców z Polski i innych krajów. W Festiwalu sopockim debiutowały prawie wszystkie polskie gwiazdy estrady. Należy do najstarszych imprez tego rodzaju. Po Festiwalu Piosenki w San Remo i Eurowizji zajmuje trzecie miejsce. Cieszy się wielkim prestiżem wśród artystów krajowych i zagranicznych. Festiwal sopocki odegrał ważną rolę w popularyzowaniu dobrej piosenki i szerzeniu kultury muzycznej w Polsce i Europie.

1789 (26) We Francji Konstytuanta uchwaliła "Deklarację Praw Człowieka i Obywatela" - programowy dokument Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Deklaracja głosiła, między innymi - zasadę równości wobec prawa, suwerenności narodu, podziału władzy, nienaruszalności prawa własności. Idee i cele głoszone w deklaracji stały się podstawą rozwoju ustroju burżuazyjnego. W następnych dziesiątkach lat zasady te przyjęły konstytucje w większości państw europejskich.

1883 (26) Wybuch wulkanu na indonezyjskiej wyspie Krakatau wywołał potężne fale Oceanu Spokojnego, osiągające ponad 40 metrów wysokości. Spowodowały one śmierć kilkudziesięciu tysięcy osób. Był to jeden z największych kataklizmów w dziejach naszej planety. Siła wybuchu wynosiła 1300 megaton. Zniszczony został pierwotny stożek wulkanu.

1920 (26) Urodził się Stefan Stuligrosz - wybitny muzyk, kompozytor, pedagog, doktor honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza, rektor Akademii Muzycznej w Poznaniu w latach 1972-1981. Jest twórcą i kierownikiem Chóru Chłopięco - Męskiego Państwowej Filharmonii w Poznaniu - "Poznańskich Słowików". Zespół koncertował na obydwu półkulach. W kraju i zagranicą zdobył najwyższą rangę artystyczną. W 2000 roku Stefan Stuligrosz obchodził dwa jubileusze - 80 - lecia urodzin i 60 - lecia pracy twórczej.

1956 (26) Na Jasnej Górze w Częstochowie, przed obrazem Matki Bożej Królowej Polski, zostały złożone "Śluby Jasnogórskie", w których zawierzono Polskę opiece Matki Boskiej Częstochowskiej. Tekst "Ślubów" napisał, uwięziony wówczas w klasztorze w Komańczy, prymas Stefan Wyszyński. Aktem ślubowania nawiązano do uroczystości sprzed 300 lat - w 1656r.- kiedy to król Jan Kazimierz, przed obrazem Matki Boskiej w katedrze lwowskiej, ślubował wierność narodu polskiego dla Chrystusa i, w okresie największych niebezpieczeństw - zalewu szwedzkiego - oddał Polskę pod opiekę Matki Bożej. W akcie ślubowania w 1956 r. uczestniczyło ponad milion wiernych z całego kraju. Uczestnicy uroczystości podpisali apel skierowany do rządu PRL o uwolnienie kard. Stefana Wyszyńskiego. Na polecenie Władysława Gomułki odzyska on wolność 26 października 1956 roku .

2000 (26) Zmarł Wojciech Żukrowski - pisarz, nowelista, dyplomata. Uczestniczył, jako żołnierz, w walkach obronnych we wrześniu 1939 r. W latach 80. pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich. Debiutował w 1943 roku tomem poetyckim: "Rdza", który ukazał się w wydaniu konspiracyjnym. W 1946 r. wyszły jego opowiadania o tematyce wojennej i okupacyjnej, zebrane w tomie zatytułowanym "Z kraju milczenia" i one przyniosły autorowi sławę pisarską. Jako dyplomata przebywał w Indiach. Z tego okresu pochodzi bardzo popularna jego powieść "Kamienne tablice" - przedstawiająca życie kulturalne, problemy społeczne i obyczaje Indii. Do równie poczytnych dzieł należy "Porwanie w Tiutiurlistanie" - opowieść dla dzieci. Był autorem licznych scenariuszy, zwłaszcza do filmów Jerzego Passendorfera. Na podstawie opowiadania "Lotna", o tematyce związanej z kampanią wrześniową, wyreżyserował film Andrzej Wajda. W stanie wojennym w 1981 r. Żukrowski opowiedział się po stronie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, co spotkało się z potępieniem większości pisarzy. Urodził się w 1916 roku.

1967 (26) Zmarł Marian Walentynowicz - grafik, rysownik, architekt. Podczas II wojny światowej był korespondentem wojennym Pierwszej Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Największą sławę zdobył, jako ilustrator książek dla dzieci. Jest autorem strony graficznej książek: "Wanda leży w naszej ziemi", "O wawelskim smoku". Najbardziej znane ilustracje wykonał do przygód Koziołka Matołka i małpki Fiki - Miki Kornela Makuszyńskiego. Jest też autorem zilustrowanej przez siebie książki "Wojna bez patosu". Marian Walentynowicz urodził się w 1897 roku.

1635 (27) Zmarł Felix Lope de Vega - hiszpański pisarz, poeta, dramaturg, autor poezji epickiej, opowiadań, romansów i ponad 1500 sztuk teatralnych. Uznawany jest za twórcę teatru narodowego w Hiszpanii.

1894 (27) Urodził się Kazimierz Wierzyński - poeta, prozaik, eseista, jeden z najgłośniejszych poetów w okresie międzywojennym, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. Debiutował tomikiem wierszy "Wiosna i wino" w 1919 r. Wraz z innymi skamandrytami występował w kabarecie "Pod Pikadorem" w Warszawie. Swoje utwory ogłaszał w czasopismach: "Pro Arte et Studio" i "Wiadomościach Literackich". W 1934 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. Na początku wojny, poprzez Rumunię i Francję, dotarł do Stanów Zjednoczonych i tu zamieszkał na stałe. W latach 50. w Paryżu ukazał się jego tom wierszy "Czarny polonez". Fakt ten na dłuższy czas wykluczył Wierzyńskiego spośród literatów, których utwory wydawane były w Polsce Ludowej. Zmarł w Londynie 13 lutego 1969 roku.

1910 (27) Urodziła się Matka Teresa z Kalkuty - albańska zakonnica działająca w Indiach, założycielka kongregacji Sióstr Miłosierdzia Bożego, Misjonarek Miłości zajmujących się ludźmi bezdomnymi, chorymi, umierającymi. W 1979 r. otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Zmarła 5 września 1997 roku. Dwa lata po śmierci rozpoczął się jej proces beatyfikacyjny, a w 2002 roku została kanonizowana.

1749 (28) We Frankfurcie nad Menem, urodził się Johann Wolfgang Goethe - najwybitniejszy pisarz i poeta niemiecki. Jego powieść: "Cierpienia młodego Wertera" oraz poemat filozoficzny "Faust" wywarły wielki wpływ na całą literaturę europejską, zwłaszcza na powstanie romantyzmu. Goethe pisał także ballady, pieśni i wiersze liryczne. Zmarł 22 marca 1832 roku.

1765 (28) Urodził się Tadeusz Czacki - mąż stanu, historyk, znawca prawa, bibliofil , działacz oświatowy i gospodarczy, reformator szkolnictwa. Założył Liceum w Krzemieńcu w 1805r. Był współtwórcą hydrograficznej mapy Polski i Litwy. Należał do współzałożycieli Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie. Czacki planował uczynienie z Krzemieńca miasta - szkoły. Wyższy oddział liceum, postawiony na poziomie uniwersyteckim, składał się z trzech kierunków: filologicznego, matematycznego i prawnego. W nauczaniu, kosztem ograniczenia wszechwładnej dotąd łaciny, położono nacisk na nauki ścisłe i opanowanie trzech nowoczesnych języków, a także na kształcenie geometrów i mechaników. Tadeusz Czacki zmarł 8 lutego 1813 roku. Kilka lat po jego śmierci władze carskie Liceum krzemienieckie rozwiązały.

1949 (28) W Związku Radzieckim przeprowadzono w Kazachstanie w pierwszą próbę z bombą atomową. W konsekwencji tego wydarzenia Stany Zjednoczone utraciły monopol na broń nuklearną. Miało to wielki wpływ na bieg polityki w skali światowej. Rozpoczęła się epoka "równowagi strachu", czyli powstała sytuacja, w której każda ze stron cofała się przed naciśnięciem przycisku atomowego. 12 sierpnia 1953 r., również potajemnie, przeprowadzono w Związku Radzieckim pierwszą próbę z bombą wodorową.

1963 (28) Odbył się wielki marsz na Waszyngton. Manifestanci protestowali przeciw dyskryminacji rasowej, która w tym okresie występowała w Stanach Zjednoczonych z dużym nasileniem i rodziła ogromne konflikty społeczne. W marszu uczestniczyło 200 tysięcy osób. Przewodniczył im czarnoskóry pastor protestancki - bojownik o prawa człowieka - Martin Luther King. Wtedy właśnie wypowiedział swoje słynne słowa: "Miałem sen o równości rasowej". Martin Luther King został zamordowany przez białych rasistów 4 kwietnia 1968 roku.

1632 (29) Urodził się John Locke - filozof angielski, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli Oświecenia. Stworzone przez niego dwa traktaty o rządzeniu stały się podstawą ustrojów demokratycznych w Europie. Wyłożył w nich swą teorię państwa. Władza powinna się dzielić na prawodawczą i wykonawczą. Był zwolennikiem z państwa opartego na zasadzie umowy społecznej, a także twórcą teorii filozoficznej tolerancji. Uznawał empiryzm za główny kanon rozwoju myśli ludzkiej. Twierdził, że wyobrażenia i pojęcia powstają wyłącznie w drodze doświadczenia. John Locke zmarł 28 października 1704 roku.

1755 (29) Urodził się Jan Henryk Dąbrowski - generał, uczestnik Powstania Kościuszkowskiego, twórca Legionów Polskich we Włoszech w1797 r. Oddziały polskie walczyły pod sztandarami Francji u boku Napoleona Bonaparte. Wtedy zrodziło się hasło - idea, która przyświecała polskim jednostkom bojowym, walczącym przez następne dwa wieki na różnych kontynentach, na obcych ziemiach "Za naszą i Waszą wolność". Dąbrowski uczestniczył, jako jeden z dowódców dywizji polskich, w nieudanej kampanii francuskiej przeciw Rosji w 1812 r. Zmarł 6 czerwca 1818 roku.

1756 (29) Urodził się Jan Śniadecki (brat Jędrzeja, równie wybitnego naukowca) - matematyk i filozof. W Uniwersytecie Jagiellońskim wykładał astronomię i matematykę. Należał do głównych organizatorów życia naukowego w Polsce na przełomie osiemnastego i dziewiętnastego wieku. Zapoczątkował polską terminologię matematyczną. Zmarł 21 listopada 1830 r.

1862 (29) Urodził się Maurice Maeterlinck - pisarz belgijski. Największą sławę przyniosły mu sztuki: "Ślepcy" i "Intruz". Jego dzieła, mieszczące się w konwencji symbolizmu, przetłumaczyli na język polski Zenon Przesmycki (Miriam) i Jan Kasprowicz. Twórczość Maeterlincka wywarła ogromny w pływ na dramat europejski, w tym - na modernistyczny teatr polski. Był również autorem poezji oraz esejów filozoficznych. Wyłożył w nich swą koncepcję bierności wobec nieszczęść przynoszonych przez los. Jedynym lekiem miała być kontemplacja przyrody, jej wielkości, mądrości i harmonii. Przyrodzie poświęcił wiele szkiców filozoficznych, między innymi "Życie pszczół". Maeterlinck zmarł w 1949 roku.

1918 (29) W Moskwie opublikowany został dekret o anulowaniu traktatów rozbiorowych Polski. Nie było jednak wytyczonej wschodniej granicy państwa polskiego z Rosją. Fakt ten w znacznej mierze przyczynił się do wybuchu wojny w 1920 r. Granica wschodnia ustalona została dopiero w Traktacie Ryskim w 1921 roku, ale przetrwała ona tylko do wybuchu II wojny światowej.

1923 (29) Urodziła się w Busku Krystyna Jamroz - śpiewaczka operowa, należąca do czołowych polskich sopranów. Debiutowała w operze wrocławskiej w 1948 r. Początkowo śpiewała partie liryczne, przechodząc stopniowo do dramatycznych. W końcu lat 50. związała się z operą poznańską. Do jej największych kreacji artystycznych na tej scenie należały Turandot i Ulana w "Manru" Ignacego Paderewskiego. Od 1961 r. była solistką Opery Warszawskiej. W tym okresie jej artyzm najbardziej przejawił się w rolach Marszałkowej w "Kawalerze z różą", Desdemony w "Otellu" i Matki Joanny w "Diabłach z Loudun". Imponowała temperamentem scenicznym i siłą ekspresji. Zmarła w 1986 roku.

1938 (29) Zmarł Stanisław Szober - profesor Uniwersytetu Warszawskiego, pedagog, językoznawca, kierownik katedry językoznawstwa indoeuropejskiego. Interesował się językami europejskimi. Zajmował się ponadto zagadnieniami gramatyki, kultury i metodyki języka polskiego. Zostawił ponad trzysta prac, w tym tak podstawowe, jak: "Życie wyrazów" i "Słownik języka polskiego". Urodził się w 1879 roku.

1991 (29) Rada Najwyższa zawiesiła działalność Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego na terenie całego państwa. Wydarzenie było konsekwencją próby dokonania przewrotu politycznego osiem dni wcześniej, w którym uczestniczyli członkowie najwyższych władz partii i rządu. Rozwiązanie KPZR stało się kolejnym, ważnym epizodem na drodze do rozpadu Związku Radzieckiego. Partia komunistyczna w Rosji została reaktywowana w lutym 1993 roku, ale jej znaczenie w życiu politycznym kraju jest minimalne.

1799 (30) Zmarł papież Pius VI, internowany przez Francuzów w czasie Wielkiej Rewolucji, wojen napoleońskich i podboju państw włoskich. Pius VI był mecenasem sztuki i nauki. Ufundował Pinakotekę i Muzeum Pio - Clementino w Watykanie. Rewolucja francuska miała bardzo silny wydźwięk antyreligijny i antyklerykalny. Znalazło to między innymi wyraz w totalnym prześladowaniu katolickich księży oraz kościoła jako instytucji i systemu filozoficznego.

1871 (30) Urodził się Ernest Rutherford - brytyjski naukowiec, fizyk, twórca teorii budowy atomu. W 1919 r. przeprowadził pierwszą sztuczną reakcję jądrową. Wszystkie późniejsze doświadczenia z rozbiciem atomu były kontynuacją jego pionierskich badań. Za swe prace w dziedzinie fizyki w 1908 r., otrzymał Nagrodę Nobla. Zmarł w 1937 roku.

1902 (30) Urodził się ojciec Innocenty - Józef Franciszek Emanuel Bocheński - dominikanin, polski filozof, teolog, logik. Zanim przywdział suknie zakonne, uczestniczył w wojnie polsko rosyjskiej w 1920 i kampanii wrześniowej w 1939 r. Brał również udział w bitwie pod Monte Cassino. Po II wojnie światowej osiadł w Szwajcarii. Należał do najwybitniejszych znawców problematyki Związku Radzieckiego. Założył we Fryburgu Instytut Spraw Europy Wschodniej. Wybrano go na rektora tamtejszego uniwersytetu. Przez wiele lat, z powodu krytyki doktryny i praktyki marksistowskiej, jego dzieła były w Polsce zakazane, a działalność naukowa i polityczna nieznana. Do najwybitniejszych prac ojca Bocheńskiego należą: "Sto zabobonów", "Ku filozoficznemu myśleniu" i "Logika religii". Znany był z niekonwencjonalnego trybu życia. W późnym wieku nauczył się pilotażu i zasiadał przed sterami nowoczesnych samolotów. Zmarł w 1995 roku.

1914 (30) Pod Tannenbergiem na Ziemi Warmińskiej rozegrała się krwawa bitwa między Niemcami i Rosjanami. Armia rosyjska, pod dowództwem gen. Samsonowa, poniosła klęskę. Straciła 30 tysięcy żołnierzy. Była to jedna z największych katastrof militarnych Rosji. Bitwę pod Tannenbergiem Niemcy traktują jako odwet na Słowianach za Grunwald. Zwycięstwo otwarło im drogę na tereny Rosji. Gen. Samsonow popełnił samobójstwo.

1933 (30) We wsi Biskupin, niedaleko Żnina na Kujawach, zostało odkryte osiedle obronne kultury łużyckiej, pochodzące z szóstego wieku przed naszą erą. Jako pierwszy odkrycia dokonał nauczyciel miejscowej szkoły. Biskupin jest najstarszym zabytkiem wykopaliskowym na terenie Polski i najcenniejszym klejnotem polskiej i środkowoeuropejskiej archeologii.

1939 (31) Na Górnym Śląsku miała miejsce prowokacja gliwicka, której celem było stworzenie pretekstu napaści na Polskę. Akcja została przygotowana przez hitlerowską organizację SS i Abwehrę pod kryptonimem "Himmler". Grupa Niemców przebranych w mundury polskich żołnierzy, opanowała radiostację w Gliwicach i nadała po niemiecku przemówienie nawołujące do wojny z Rzeszą. Tego samego dnia Hitler ponownie zażądał od Polski odstąpienia od Gdańska i przeprowadzenia plebiscytu w sprawie transgranicznego korytarza na polskim wybrzeżu morskim. Dzień później, o 4.15 nad ranem, wystrzałami z pancernika "Schleswig-Holstein ", rozpoczęła się druga wojna światowa.

1980 (31) W Gdańsku zostały podpisane "porozumienia sierpniowe" pomiędzy przedstawicielami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i Komisją Rządową. Władze zgodziły się na wprowadzenie w życie 21 postulatów strajkujących robotników, wśród nich - utworzenie Niezależnych, Samorządnych Związków Zawodowych. Strajk okupacyjny w Stoczni Gdańskiej rozpoczął się 14 sierpnia. Tydzień później, 64 intelektualistów polskich wystosowało apel do strajkujących robotników i władz politycznych PRL o kompromisowe rozwiązanie konfliktu. 23 sierpnia na Wybrzeżu ogłoszono strajk generalny. 26 sierpnia na polskie wody przybrzeżne w rejonie Gdańska wpłynęły dwie radzieckie jednostki morskie. Podpisy pod porozumieniami złożyli: przywódca ruchu związkowego - Lech Wałęsa i wicepremier rządu - Mieczysław Jagielski. Podpisanie porozumień umożliwiło zakończenie strajków na całym Wybrzeżu.

1984 (31) W Warszawie uroczyście przekazano społeczeństwu Zamek Królewski, odbudowany po wojennych zniszczeniach. Na fundusz odbudowy złożyły się dobrowolne składki obywateli, zakładów pracy i organizacji, dary polonii oraz dotacje państwowe. Największą zasługę w odbudowie zamku miał prof. Stanisław Lorentz - dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie. Przez cały okres lat 50. i 60. prowadził w tej sprawie negocjacje z władzami. Gdy w r. 1970 zapadła pozytywna decyzja - prof. Lorentz toczył boje, aby w Zamku znajdowało się Muzeum Narodowe. Przeciwstawiał się natomiast, aby Zamek stał się siedzibą centralnych władz państwowych.

1997 (31) W Paryżu, o czwartej nad ranem, w wyniku ran odniesionych w wypadku samochodowym, zmarła księżna Diana - żona brytyjskiego następcy tronu, księcia Walii - Karola. Wraz z nią zginął jej przyjaciel - Dodi Al- Fayed. W niektórych wpływowych, arabskich kołach politycznych zrodziła się opinia, że wypadek był zorganizowany przez brytyjskie i amerykańskie służby specjalne w celu niedopuszczenia do małżeństwa Diany z synem arabskiego miliardera – Al- Fayeda. Ślub księcia Karola i Diany Spencer odbył się 29 lipca 1981 r., a oficjalny rozwód nastąpił 28 sierpnia 1996 roku.