1810 (1) W Żelazowej Woli koło Warszawy urodził się Fryderyk Chopin - pianista i wirtuoz, jeden z największych kompozytorów świata. Jedynym jego nauczycielem był Wojciech Żywny - czeski pedagog osiadły w Warszawie, bardzo lubiany przez genialnego ucznia. Począwszy od 1816 roku, przez sześć lat, Wojciech Żywny czuwał nad rozwojem Fryderyka. Chopin Tworzył koncerty fortepianowe, polonezy, mazurki, nokturny, etiudy, walce i pieśni. Jego utwory oparte są na ludowej muzyce polskiej, głównie regionu mazowieckiego. Warszawę już na zawsze, opuścił 2 listopada 1830 r. i zamieszkał w Paryżu. Z ostatnim publicznym koncertem wystąpił w Londynie 16 listopada 1848 r. Zmarł w Paryżu 17 października 1849 roku. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Kościele św. Magdaleny i na cmentarzu Pere - Lachaise dwa tygodnie później - 30 października. Serce wielkiego Polaka sprowadzono do Polski i umieszczono w Kościele Św. Krzyża w Warszawie. Epitafium kryjące urnę z sercem Chopina odsłonięto 5 marca 1880 r. Epitafium wykonał Leonard Marconi. W czasie powstania warszawskiego w Kościele św. Krzyża toczyły się ciężkie walki. Świątynia została prawie całkowicie zniszczona. Urnę z sercem Chopina ukryto w Milanówku. 17 października 1945 r. Ponownie wmurowano ją w filar świętokrzyskiej bazyliki.

1866 (1) W Stanach Zjednoczonych uruchomiono pierwszą w świecie fabrykę produkującą maszynowo igły do szycia. Podobne zakłady zaczęły szybko powstawać także w innych krajach. Spowodowało to prawdziwy przełom w przemyśle tekstylnym i krawiectwie usługowym.

1904 (1) W stanie Iowa urodził się Glen Miller - amerykański kompozytor, dyrygent, aranżer, legenda muzyki rozrywkowej. Stworzył powszechnie znaną orkiestrę kameralną, której dyrygentem i kierownikiem był do końca życia. Zginął w katastrofie lotniczej 15 grudnia 1944 roku. Nagrania utworów Glena Milera w wykonaniu jego orkiestry do dziś zajmują poczesne miejsce w programach radiowych w Europie i Stanach Zjednoczonych.

1973 (1) Na antenie Polskiego Radia ukazało się pierwsze wydanie porannej audycji: "Sygnały dnia". Audycja zawiera aktualne wiadomości, przeglądy prasy oraz rozmowy z ludźmi mającymi wpływ na politykę, życie gospodarcze, kulturalne, społeczne i naukowe kraju. Pierwszym szefem programu był Aleksander Tarnawski. Pierwsza audycja trwała tylko siedemnaście minut. Jej wielka popularność spowodowała, że wkrótce rozrosła się do ponad dwu godzin.

1824 (2) Urodził się Bendrzih Smetana - kompozytor, dyrygent, twórca czeskiej opery narodowej. Do swych oper czerpał tematy z legend i dziejów Czech. Twórczą inspiracją był dla niego również folklor ludowy. Spośród oper najczęściej wystawiana jes: "Sprzedana narzeczona". Światową sławę przyniósł mu cykl poematów symfonicznych: "Moja ojczyzna" i kwartet smyczkowy "Z mojego życia". Smetana dużo czasu poświęcał także działalności pedagogicznej. Zmarł 12 maja 1884 roku.

1876 (2) Urodził się Eugenio Pacelli - Pius XII - papież od marca 1939 do października 1958 roku. Kapelusz kardynalski otrzymał w 1929r. Wcześniej, przez trzynaście lat przebywał w Berlinie, jako przedstawiciel Watykanu. Wokół jego, trwającego prawie 20 lat pontyfikatu, narosło wiele kontrowersji. Niektórzy historycy uważają, iż sprzyjał on Niemcom. Podczas II wojny światowej spotykał się z Hitlerem. Nie przeciwstawiał się zbrodniom nazizmu, ponieważ dla niego ważniejszą sprawą było zlikwidowanie komunistycznej Rosji. Trwają dyskusje i badania nad pontyfikatem Piusa XII, gdyż nadal wiele spraw okrytych jest tajemnicą. 2 listopada 1952 r. Papież Pius XII tezę o wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny podniósł do rangi dogmatu. Zmarł 9 października 1958 roku.

1921 (2) We Lwowie urodził się Kazimierz Górski - w młodości piłkarz, potem trener, organizator sportu futbolowego. Pod jego kierownictwem polska reprezentacja piłkarska zdobyła w 1972 r. W Monachium złoty medal olimpijski, w 1974 - trzecie miejsce na piłkarskich mistrzostwach świata w Niemczech i w 1976 w Montrealu - srebrny medal olimpijski. Były to największe osiągnięcia w historii polskiego piłkarstwa. Kazimierz Górski wprowadził je na europejskie i światowe salony. Funkcje trenerskie powierzano mu również w innych krajach. Był wysoko ceniony jako człowiek i powszechnie szanowany za swe kompetencje, życzliwość, serdeczność i otwartość wobec ludzi. Dla młodzieży sportowej był wspaniałym wychowawcą. Za granicami Polski nazywano go "Papa Górski". Za wybitne zasługi dla polskiego sportu, w 85. Rocznicę urodzin, prezydent RP wręczył mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia. Kazimierz Górski zmarł 23 maja 2006 roku.

1931 (2) Urodził się Michaił Gorbaczow - od 11 marca 1985 r. - sekretarz generalny Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Zainicjował "pierestrojkę i głasnost" (przebudowa i jawność), czyli przebudowę życia politycznego i społecznego w ZSSR, która doprowadziła do przemian demokratycznych w Rosji, a następnie w innych państwach powstałych po rozpadzie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Był pierwszym prezydentem Rosji. Do Polski przybył z oficjalną wizytą 11 lipca 1988 roku. W działalności międzynarodowej, poprzez częste kontakty z prezydentem USA - Ronaldem Reganem i politykami zachodnimi - doprowadził do zlikwidowania napięć między Wschodem i Zachodem i zakończenia zimnej wojny. W 1992 r. Założył fundację im. Gorbaczowa działającą na polu krajowym i międzynarodowym. Gorbaczow cieszy się wielkim uznaniem w kręgach politycznych w Europie i Stanach Zjednoczonych.

1919 (2) Urodził się Henryk Jasiczek - poeta i publicysta. Mieszkał na Zaolziu, debiutował w 1947 r. Tomikiem wierszy "Rozmowy z ciszą". Jego poezję cechowała refleksyjność. Miała charakter osobisty. Czerpał również z miejscowej tradycji ludowej, na przykład w "Humoreskach beskidzkich" czy w zbiorze "Obuszkiem ciosane". Pasją Jasiczka było dziennikarstwo. Redagował pismo "Głos Ludu", Był także współredaktorem wydawnictwa "Zwrot". Dużą wartość poznawczą ma jego zbiór reportaży. Zmarł w 1976 roku.

1746 (3) Urodziła się księżna Izabela Czartoryska - żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, pisarka, organizatorka życia politycznego i kulturalnego w Polsce w okresie Oświecenia. Założyła muzeum pamiątek narodowych w Puławach. Dobrze zachowany pałac wraz z kompleksem parkowym, stanowiący oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, a także zbiory tam zgromadzone i stale uzupełniane, są wielką atrakcją dla tysięcy zwiedzających z Polski i innych krajów. Dzięki swym zamiłowaniom i pasji organizatorskiej, wielkiej kulturze i żarliwemu patriotyzmowi Izabela Czartoryska zajmuje stałe miejsce w historii Polski.

1847 (3) Urodził się Aleksander Graham Bell - amerykański fizyk i fizjolog pochodzenia szkockiego, wynalazca telefonu. Pracował jako nauczyciel w szkole dla dzieci niesłyszących. Telefon miał mu ułatwić kontakty z uczniami. Swój wynalazek opatentował 9 marca 1876 roku. Następnego dnia w Bostonie Graham Bell dokonał historycznego połączenia telefonicznego ze swym asystentem Tomaszem Watsonem. Rozmowa brzmiała: "Panie Watson, niech Pan tu przyjdzie. Jest mi Pan potrzebny". Publicznie, Graham Bell zaprezentował telefon 25 czerwca 1876 r. Na ziemiach polskich, pierwszą rozmowę telefoniczną przeprowadzono 23 stycznia 1878 r. Odbyła się między rozmówcami w Warszawie i Skierniewicach. Automat telefoniczny, umożliwiający uzyskanie połączenia przez wrzucenie monety, opatentowano 13 sierpnia 1889 r. Aleksander Graham Bell zmarł 2 sierpnia 1922 roku. Jego wynalazek zrewolucjonizował komunikowanie się ludzi między sobą.

1875 (3) W Montrealu rozegrano pierwszy, zarejestrowany mecz hokejowy. Wkrótce hokej stał się jedną z najważniejszych dyscyplin sportów zimowych w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Europie. Rozgrywki hokejowe wprowadzono do igrzysk olimpijskich. Odbywają się także mistrzostwa świata. Z hokeja wzięły początek inne dyscypliny sportu zimowego - jazda na łyżwach na różnych dystansach, taniec na lodzie, narciarstwo.

1921 (3) W Toronto, dwaj naukowcy kanadyjscy podali informację o wynalezieniu insuliny. 11 stycznia następnego roku po raz pierwszy wstrzyknięto ją czternastoletniemu chłopcu - Leonardowi Thompsonowi. Insulina uratowała życie setkom milionów ludzi chorych na cukrzycę.

1819 (4) Urodziła się Narcyza Żmichowska - pisarka, przywódczyni postępowych kobiet - "Entuzjastek", działaczka "Związku Narodu Polskiego". Jej pisarstwo legło u podstaw polskiej powieści psychologicznej. Pierwsza powieść jej autorstwa - "Poganka" - cieszyła się wielkim powodzeniem, zwłaszcza młodzieży. Przeważały w niej tendencje romantyczne. W późniejszym okresie Żmichowska stała się zdecydowaną propagatorką pozytywizmu. Podziwiano jej wybitny intelekt i zdolność trafnej oceny zjawisk społecznych. Występowała często na łamach czasopism. Miała znaczny wpływ na życie kulturalne ówczesnych elit polskich. Słowem i piórem walczyła o równouprawnienie kobiet. Często dawała wyraz rozżaleniu, że nigdy nikt jej nie kochał. Zmarła w 1876 roku.

1678 (4) Urodził się w Wenecji Antonio Vivaldi - włoski kompozytor, skrzypek, duchowny, twórca muzyki orkiestrowej, kameralnej i wokalnej. Był także nauczycielem muzyki i kierownikiem chórów oraz orkiestr. Skomponował setki dzieł - opery, koncerty na skrzypce i inne instrumenty oraz utwory religijne. Nieśmiertelność zapewniły mu koncerty skrzypcowe "Cztery pory roku". Po śmierci twórcy, jego dzieła, podziwiane przez współczesnych, popadły w zapomnienie i ponownie zostały odkryte dopiero w XX wieku. Dziś, bez przebogatej twórczości Vivaldiego, trudno byłoby wyobrazić sobie panoramę muzyki Baroku.

1747 (4) W Warce koło Warszawy urodził się Kazimierz Pułaski - generał, uczestnik Konfederacji Barskiej. Na początku lat 70. Wyjechał do Ameryki Północnej mającej wówczas jeszcze status kolonii brytyjskiej. Odegrał ważną rolę w walce o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Był twórcą kawalerii - formacji bojowej, wcześniej na lądzie amerykańskim nieznanej. Kawaleria pod dowództwem Pułaskiego w sposób decydujący przyczyniła się do zwycięstwa Amerykanów w wojnie z Anglikami. Należy do narodowych bohaterów USA. Zginął w bitwie pod Savannah 11 października 1779 r. Dla upamiętnienia śmierci generała i jego zasług, Kongres amerykański w 1933 r. Ogłosił dzień 11 października Dniem Kazimierza Puławskiego.

1900 (4) Urodził się Jan Zachwatowicz - architekt, konserwator zabytków, historyk sztuki. Kierował biurem odbudowy stolicy po II wojnie światowej. Do jego osiągnięć należało , między innymi: odrestaurowanie murów obronnych Starej Warszawy, odbudowa Katedry Św. Jana i Pałacu Potockich. Należy do ludzi, którzy najbardziej przyczynili się do powojennej odbudowy stolicy. Zmarł 18 sierpnia 1983 roku.

1932 (4) W Pińsku na Polesiu urodził się Ryszard Kapuściński - polski pisarz, reportażysta i publicysta. Był autorem ponad dwudziestu książek. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Reportaż podniósł do rangi gatunku literackiego. Jego imię w świecie rozsławiły książki: "Cesarz" (Etiopia), "Imperium" (Rosja), "Kirgiz schodzi z konia" (Azja środkowa), "Szachinszach" (Iran ), "Wojna futbolowa" (Ameryka Południowa) oraz "Podróże z Herodotem". Dzieła Ryszarda Kapuścińskiego tłumaczone są na wszystkie języki. Za zbiór reportaży "Heban", wydanych we Francji, otrzymał najwyższą francuską nagrodę. Jako dziennikarz zadebiutował w tygodniku "Dziś i Jutro", mając 17 lat. Potem pisał w "Polityce", "Kulturze". W 1955 r. Ukończył studia historyczne w Uniwersytecie Warszawskim. Był zawsze tam, gdzie działo się coś bardzo ważnego. Na reporterskim szlaku Kapuścińskiego znalazły się wszystkie kontynenty. Jako reporter był na dwunastu frontach, widział 27 rewolucji, a cztery razy miał być rozstrzelany, jednak za każdym razem, dzięki pomocy życzliwych ludzi, a miał ich na całym świecie niemało, zostawał uratowany. Swoje głębokie przemyślenia zawarł w sześciotomowym dziele "Lapidaria". Zmarł 23 stycznia 2007 roku.

1908 (5) Urodził się Teodor Parnicki - prozaik, dyplomata. W latach 1941-1943 był attache ambasady polskiej w Kujbyszewie. Po wojnie osiadł w Meksyku, gdzie pracował w poselstwie polskim. Do kraju wrócił w 1967 r. Jest twórcą oryginalnej, zbliżającej się do poetyki eseju, prozy historycznej, kreującej hipotetyczne czy też wręcz fantastyczne wersje zdarzeń. Interesował się przede wszystkim wielkimi przełomami historycznymi i cywilizacyjnymi, wzajemnym przenikaniem się kultur oraz rolą jednostki w tych procesach. Najbardziej znane są jego powieści: "Koniec zgody narodów", "Srebrne orły", "Tylko Beatrycze". Parnicki zmarł 8 grudnia 1988 roku.

1940 (5) Józef Stalin podpisał akt skazujący na śmierć 15 tysięcy polskich oficerów wziętych do niewoli we wrześniu 1939 roku. Oficerowie przebywali w trzech obozach jenieckich: Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Tak zwane rozładowywanie obozów jenieckich czyli formowanie transportów oficerów wywożonych na śmierć rozpoczęło się 3 kwietnia 1940 r. Wywożono ich do lasu katyńskiego i tam strzałem w tył głowy - pozbawiano życia. Wraz z oficerami zginęło 11 tysięcy polskich urzędników państwowych przebywających w więzieniach radzieckich, głównie policjantów i funkcjonariuszy straży granicznej. Masowe groby w Katyniu odkryli Niemcy13 kwietnia 1943 roku i zbrodni tej nadali światowy rozgłos. Polscy oficerowie i urzędnicy państwowi zostali pogrzebani w masowych mogiłach w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Przez blisko 50 lat władze związku Radzieckiego głosiły, że zbrodni katyńskiej dopuściły się hitlerowskie Niemcy, dopiero 13 kwietnia 1990 roku rząd rosyjski poinformował świat, iż polskich oficerów wymordowało NKWD. 28 lipca 2000 roku w Katyniu został otwarty i poświęcony cmentarz żołnierzy polskich.

1946 (5) Winston Churchill wygłosił w amerykańskim mieście Fulton przemówienie, w którym zaapelował do Amerykanów o bliską amerykańsko - brytyjską współpracę przeciwko komunizmowi. Wypowiedział wtedy pamiętne słowa: "Od Szczecina nad Bałtykiem po Triest nad Adriatykiem na kontynent opadła żelazna kurtyna". Przemówienie Churchilla uznaje się za początek zimnej wojny między Wschodem i Zachodem, trwającej ponad 40 lat.

1978 (5) Zmarł Zbigniew Załuski - pisarz, publicysta, działacz społeczny. Pisał szkice historyczne i społeczno - polityczne. Najbardziej znane to: "Czterdziesty czwarty", "Przepustka do historii" i "Siedem polskich grzechów głównych". Autor zawarł w nich ocenę wydarzeń historycznych i politycznych, dokonujących się w Polsce w XX wieku, z pozycji historyka o poglądach lewicowych, niezorientowanych wyłącznie na Zachód.

1475 (6) Urodził się Michał Anioł Buonarotti - włoski rzeźbiarz, malarz, architekt, poeta, jeden z największych artystów epoki renesansu. Jego dziełem są freski w Kaplicy Sykstyńskiej oraz malowidła w kopule Bazyliki św. Piotra w Rzymie. Do najsłynniejszych rzeźb Michała Anioła należą: Dawid, niedokończony monument nagrobka papieża Juliusza II oraz trzy "Piety" czyli posągi Marii - Matki Bolesnej trzymającej na kolanach ciało martwego Chrystusa . Każda z tych trzech rzeźb jest inna. Ostatnia, wykonana pod koniec życia artysty, jest jakby krzykiem cierpienia. Michał Anioł zmarł 18 lutego 1564 roku.

1785 (6) Urodził się Karol Kurpiński - kompozytor i dyrygent. 23 grudnia 1814 r., w Teatrze Narodowym w Warszawie, odbyła się premiera jego opery "Jadwiga królowa Polski". Libretto do niej napisał Ursyn Niemcewicz. Publiczność przyjęła ją bardzo gorąco. Była to pierwsza polska opera historyczna. W 1824 Kurpiński objął stanowisko dyrektora Opery Warszawskiej. Jednocześnie poświęcał dużo uwagi pracy pedagogicznej i organizowaniu życia muzycznego. W swej działalności scenicznej duży nacisk kładł na folklor. Wystawieni przez niego "Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale" to najważniejsza opera polska przed Moniuszką. Na otwarciu gmachu Teatru Wielkiego w marcu 1833 r. dyrygował "Cyrulikiem sewilskim". Na scenę teatru wprowadził wiele nowości. Był redaktorem naczelnym i wydawcą "Tygodnika Muzycznego" - pierwszego w Polsce czasopisma poświęconego muzyce. Spod jego pióra wyszły liczne pieśni patriotyczne i religijne. Napisał "Warszawiankę" i "Kiedy ranne wstają zorze". Zajmował się także publicystyką. Zmarł 18 września 1857 roku.

1899 (6) W Szwajcarii Feliks Hoffmann - niemiecki chemik związany z firmą "Bayer" opatentował aspirynę. Produkowano ją, opierając się na naturalnym surowcu z kory wierzbowej. Jest ona do dziś jednym z podstawowych środków w leczeniu chorób układu oddechowego, naczyniowego oraz schorzeń reumatycznych.

1909 (6) We Lwowie urodził się Stanisław Jerzy Lec - poeta, satyryk, mistrz paradoksu, współpracownik czasopism kulturalnych. Najbardziej znane są jego sentencje zebrane w cyklu "Myśli nieuczesane". Jego dowcipne aforyzmy stanowią trafny komentarz do współczesnych zjawisk społecznych. Tłumaczył na język polski literaturę niemiecką. Należy do najbardziej znanych w świecie pisarzy polskich. Zmarł 7 maja 1966 roku.

1926 (6) W Suwałkach urodził się Andrzej Wajda - polski reżyser filmowy, twórca ponad dwudziestu filmów, laureat najwyższych krajowych i międzynarodowych nagród w dziedzinie kinematografii. Debiutował filmem "Pokolenie" w 1954 r. Film zrealizowany jest na podstawie powieści Bohdana Czeszki o tym samym tytule, nawiązującej do II wojny światowej. Sławę przyniosły mu filmy: "Kanał" oraz "Popiół i diament", a ugruntowały ją: "Ziemia obiecana", "Panny z Wilka", "Wesele", "Człowiek z marmuru", "Człowiek z żelaza", "Pan Tadeusz" i "Katyń". W filmach Wajdy znajduje wyraz problematyka narodowa, społeczna, polityczna i moralna. Ich kanwą są wybitne dzieła polskiej literatury. 27 marca 2000 r., za całokształt dokonań artystycznych, otrzymał Oscara. Nagrodę przyznaje Amerykańska Akademia Filmowa. Była to pierwsza nagroda tej rangi w polskiej kinematografii. Złote statuetki Oscara przyznawane są od 1928 roku.

1967 (6) Zmarł Zoltan Kodaly - węgierski kompozytor, pedagog i zbieracz folkloru. W jego twórczości łączą się motywy neoromantyczne z elementami zaczerpniętymi z węgierskiej muzyki ludowej. Do najważniejszych dzieł Kodaly’ego należą: "Te Deum", "Koncert na orkiestrę" i opera "Hary Janos". Przywiązywał dużą wagę do przyswajania rodzimej kultury poprzez śpiew, zwłaszcza chóralny. Ta metoda stała się podstawą wychowania muzycznego nie tylko na Węgrzech, ale także w wielu innych krajach.

1274 (7) Zmarł Tomasz z Akwinu - włoski teolog i filozof, doktor kościoła, kanonizowany. Nauka Tomasza stanowi jeden z głównych filarów chrześcijaństwa. Jego myśli, rozwijane przez następne pokolenia teologów - stanowią w filozofii chrześcijańskiej kierunek nazwany tomizmem. Głównym nauczycielem Tomasza był Albert Wielki - dominikanin, naukowiec. Jako filozof często sięgał do Arystotelesa i jego arabskich tłumaczy. Ma duże zasługi w rozwoju biologii, geografii i meteorologii. Jego wiedza oparta była na naukowych obserwacjach i rzetelnych badaniach. Albert urodził się w 1206 roku.

1839 (7) Na Ponidziu (południowa część województwa Świętokrzyskiego) urodził się Adolf Dygasiński - powieściopisarz, nowelista i publicysta, pedagog, mistrz w odkrywaniu świata zwierząt. Pisał pod silnym wpływem naturalizmu. Powieści:"As" i "Zając" na stałe weszły do skarbnicy najcenniejszych dzieł polskiej literatury. Rodzime piśmiennictwo wzbogacał swymi tłumaczeniami utworów literackich i filozoficznych z języków francuskiego, niemieckiego i rosyjskiego. Największy zbiór dokumentów i pamiątek po Adolfie Dygasińskim znajduje się w Muzeum w Pińczowie - stolicy regionu.

1875 (7) Urodził się Maurycy Ravel - francuski kompozytor, pianista i dyrygent, twórca baletów, oper, utworów fortepianowych i orkiestrowych. Najbardziej popularne jego kompozycje to - rapsodia "Cygan", balet "Dafnis i Chloe", "Bolero" i "Rapsodia hiszpańska". Jego dzieła cechuje oryginalna kolorystyka, i nowatorstwo harmoniki. Wielką popularność zdobył cykl miniatur fortepianowych "Obrazki z wystawy Musorgskiego". Pierwszy raz wykonano je publicznie 22 listopada 1928 r. Zmarł 28 grudnia 1937 roku.

1911 (7) Urodził się Stefan Kisielewski (Kisiel) - intelektualista, pisarz, publicysta i felietonista, kompozytor i pianista, krytyk muzyczny. W drugiej połowie lat 50. I 60. był posłem na Sejm. Miał opinię odważnego działacza społecznego i politycznego. Kompozycję studiował u Kazimierza Sikorskiego, a pianistykę - u Jerzego Lefelda. Studia muzyczne kontynuował w Paryżu. Po wojnie kierował redakcją "Ruchu Muzycznego". Jego powieści tematycznie związane są z muzyką i lotnictwem. Współpracował z redakcją "Tygodnika Powszechnego" i innymi czasopismami społeczno - politycznymi. Podkreślał, że muzyka nie może być podporządkowana celom pozaartystycznym czy propagandowym. Występował z ostrą krytyką pod adresem władz państwowych, zwłaszcza w okresie wydarzeń marca 1968r. Zmarł 27 września 1991 roku.

1995 (7) Zmarł Kazimierz Wiłkomirski - kompozytor, dyrygent, wiolonczelista i pedagog. Dyrygenturę studiował u Emila Młynarskiego. Koncertował jako solista i kameralista. Przez kilkadziesiąt lat grał w rodzinnym "Trio Wiłkomirskich". Po wojnie piastował funkcję dyrektora i dyrygenta opery we Wrocławiu, a następnie w Gdańsku. Skomponował wiele utworów na wiolonczelę. Ponadto napisał kilka książek na temat gry na tym instrumencie. Jest również autorem dwutomowych wspomnień. Urodził się w 1900 roku.

1223 (8) Zmarł Wincenty Kadłubek - biskup krakowski, autor łacińskiej "Kroniki Dziejów Polski" od czasów legendarnych do 1202 roku. Kronika zawiera podania ludowe i legendy dotyczące najstarszych dziejów Polski. W swej Kronice, a raczej opowieści, Kadłubek nie przywiązywał większej wagi i prawdziwości podawanych faktów oraz interpretował je stosownie do aktualnych potrzeb politycznych. Niejednokrotnie historię Polski łączył z mitami starożytnych Greków. Opisując patriotyzm krakowskiego biskupa - Stanisława ze Szczepanowa i jego zasługi dla kształtującego się państwa polskiego, w decydujący sposób przyczynił się do jego kanonizacji i pozycji bohatera narodowego. Ojciec kronikarza był kmieciem i nazywał się Kadłub, co oznaczało wówczas wydrążony pień, stąd przydomek Kadłubek. Urodził się około 1160 roku.

1761 (8) Urodził się Jan hrabia Potocki - polski podróżnik, archeolog, historyk, etnograf, pionier archeologii słowiańskiej. Zwiedził całą Europę. Podróżował także po Azji i Afryce Północnej. Badał dzieje słowiańszczyzny. Zasłynął z autorstwa jednoaktowych sztuk komediowych dla sceny dworskiej w Łańcucie. Sławę przyniosła mu powieść filozoficzna: "Rękopis znaleziony w Saragossie". Utwór był plonem jego licznych podróży. Na jej kanwie powstał film pod tym samym tytułem, wyreżyserowany w 1965 r. Przez Wojciecha Hasa. Jan Potocki zmarł śmiercią samobójczą 23 grudnia 1815 roku.

1791 (8) Urodził się Kazimierz Brodziński - pisarz, krytyk literacki, publicysta, poeta z przełomu sentymentalizmu i romantyzmu w literaturze polskiej. Wykładał dzieje literatury w Uniwersytecie Warszawskim. Jego rozprawa "O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej" oraz poemat: "Wiesław" przyniosły mu duży rozgłos. Dążył do pogodzenia klasycyzmu z romantyzmem. Spod jego pióra wyszły liczne sielanki, a najbardziej znany jest utwór "Staś i Halina". Obficie czerpał z pieśni i podań ludowych. Przetłumaczył na język polski wiele dzieł z literatury niemieckiej, a wśród nich: "Cierpienia młodego Wertera" Goethego. Kazimierz Brodziński uczestniczył w napoleońskiej wyprawie na Moskwę i brał udział w bitwie pod Lipskiem. Należał do Loży Wolnomularskiej. Zmarł 10 października 1835 roku. Jego brat - Andrzej - starszy o pięć lat, również był pisarzem. W 1807 r. Wydał tom liryków i sielanek: "Zabawki wierszem". Powodzeniem cieszyły się jego pieśni narodowe. Przetłumaczył na język polski "Dziewicę Orleańską" Fryderyka Schillera. Andrzej Brodziński także uczestniczył w marszu na Moskwę pod sztandarami Napoleona Bonaparte. Zginął w 1812 roku podczas przeprawy przez Berezynę.

1899 (8) Urodził się Jan Ciecierski - aktor teatralny i radiowy. Największą popularność przyniosła mu rola Józefa Matysiaka - głowy rodziny - w radiowej powieści: "Matysiakowie". Dla milionów słuchaczy, jako człowiek był symbolem uczciwości, pracowitości, odpowiedzialności i patriotyzmu. Dzięki tej roli jego postać utrwaliła się w świadomości słuchaczy radiowych w całej Europie. Jan Ciecierski zmarł w 1987 roku.

1910 (8) W Kopenhadze, w czasie II Międzynarodowego Zjazdu Kobiet Socjalistek, ustanowiono 8 marca, jako Międzynarodowy Dzień Kobiet. W ten sposób uczczono demonstrację nowojorskich szwaczek w 1909 r. Podczas tłumienia protestu w Nowym Jorku, w starciu z policją, kilkanaście kobiet poniosło śmierć, a kilkadziesiąt zostało rannych. W Polsce Dzień Kobiet zaczęto uroczyście obchodzić w 1958 roku.

1968 (8) Odbyła się demonstracja studentów Uniwersytetu Warszawskiego domagających się przywrócenia na scenę Teatru Narodowego "Dziadów" Adama Mickiewicza, wyreżyserowanych przez Kazimierza Dejmka. W roli Konrada wystąpił Gustaw Holoubek. Przedstawienie zostało zdjęte przez cenzurę pod pretekstem przesadnego uwypuklania akcentów antyrosyjskich. Wiec dał początek wystąpieniom studentów w całym kraju, które przeszły do historii pod nazwą "Marca 68". Rozpętano nagonkę na wybitnych przedstawicieli świata kultury, zwłaszcza pochodzenia żydowskiego oraz na pisarzy solidaryzujących się z młodzieżą i głośno wypowiadających krytyczne opinie pod adresem władzy. Główny nurt wydarzeniom politycznym nadawała frakcja nacjonalistyczna występująca na szczytach PZPR. Frakcji tej przewodził gen. Mieczysław Moczar. W wyniku prześladowczej nagonki, kilkanaście tysięcy osób pochodzenia żydowskiego opuściło kraj. Polityczne demonstracje młodzieży stały się kolejną fazą niezadowolenia społecznego, które, poprzez krwawe wydarzenia na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku, prowadziło do utworzenia Komitetu Obrony Robotników, a następnie - powstania "Solidarności".

1454 (9) Urodził się Amerigo Vespucci - włoski żeglarz, podróżnik i geograf. Do nowego lądu, odkrytego przez Kolumba, wyprawił się w 1498 roku. Pierwszy opłynął wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej i opisał jego ukształtowanie, klimat, roślinność oraz warunki życia i obyczaje mieszkańców. Ułatwiło to i przyśpieszyło całkowity podbój i kolonizację zdobytych terenów przez Hiszpanów. Publikując swoje obserwacje i wrażenia i ilustrując je barwnymi rycinami, Vespucci objawił wielkie zdolności literackie. Tłumaczono je na wiele języków. Przyczyniło się to do uznania go za odkrywcę nowego lądu. Od imienia żeglarza pochodzi nazwa kontynentu - Ameryka. Zmarł 22 lutego 1512 roku.

1791 (9) W Stanach Zjednoczonych po raz pierwszy zastosowano eter do narkozy w czasie operowania pacjenta. Stosowanie eteru w krótkim czasie rozpowszechniło się na inne kraje. Używano go podczas zabiegów chirurgicznych przez ponad 150 lat. W drugiej połowie dwudziestego wieku eter wyparły inne postacie narkozy, głównie środki chemiczne podawane dożylnie. Ich wielką zaletą jest, że można je stosować do znieczulenia miejscowego. Przed zastosowaniem narkozy eterowej, operacje wykonywano "na żywo" lub podawano środki odurzające, zwłaszcza alkohol.

1858 (9) W Filadelfii zainstalowana została pierwsza, uliczna skrzynka pocztowa. Wynalazek szybko upowszechnił się w większości krajów świata. Skrzynki pocztowe przyczyniły się do usprawnienia działalności poczty i zwielokrotnienia jej możliwości usługowych wobec ludności.

1882 (9) Charles Green z Nowego Jorku opatentował sztuczne zęby. Wydarzenie stało się potężnym bodźcem w rozwoju stomatologii. Sztuczne zęby przyczyniły się nie tylko do poprawy zdrowia ludzi, ale także do estetycznego ich wyglądu. Rozwinęła się nowa dziedzina wiedzy medycznej oraz nowa gałąź produkcyjno - usługowa - protetyka.

1918 (9) Stolica Rosji została przeniesiona z Piotrogrodu - Petersburga - do Moskwy. Petersburg pozostał stolicą historyczną, a także wielkim ośrodkiem nauki i kultury. Moskwa rozwinęła się w potężną metropolię. Ma 10 milionów mieszkańców, jest ogromnym portem śródlądowym. Dzięki systemowi kanałów ma połączenie z wodami pięciu mórz: Kaspijskim, Azowskim, Czarnym, Białym i Bałtyckim. Siedzibą najwyższych władz państwa jest zespół pałacowy - Kreml.

1814 (9) Urodził się Taras Szewczenko - ukraiński poeta, dramaturg, malarz i grafik, twórca ukraińskiej literatury narodowej. Uznawany jest za ukraińskiego wieszcza. Zadebiutował tomikiem wierszy utrzymanych w duchu romantycznym "Kobzar". Jego imię rozsławił poemat "Hajdamacy" opowiadający o buncie ludowym na Ukrainie w 1768 r. Utwór "Hajdamacy" przełożył na język polski mieszkający w Warszawie poeta i prozaik - Leonard Sowiński. Wiersze Szewczenki cieszyły się wielką popularnością. Wydał również zbiór opowiadań, które powstały podczas zesłania autora za udział w konspiracyjnym "Bractwie Cyryla i Metodego" w Kijowie. Taras Szewczenko stał się bohaterem narodowym Ukrainy. Pod jego pomnikiem w Kijowie podczas świąt składane są wieńce oraz odbywają się uroczystości państwowe. Zmarł w 1861 roku.

1503 (10) Urodził się Ferdynand Pierwszy - założyciel austriackiej linii Habsburgów. Władali oni monarchią austriacką, a następnie - austrowęgierską, przez ponad 400 lat. Państwo to, ze stolicą w Wiedniu, odgrywało bardzo ważną rolę w polityce europejskiej. Ostatnim cesarzem Austro - Węgier był Franciszek Józef. Urodził się w 1830, a zmarł 21 listopada 1916 roku. W wyniku klęski poniesionej w pierwszej wojnie światowej, monarchia rozpadła się. Na jej gruzach powstało kilka państw - Czechosłowacja, Słowenia, Chorwacja, Polska, Węgry. Austria - pozbawiona podbitych ziem, stała się małym państwem, z siedmiomilionową ludnością. Przyjęła ustrój republikański.

1628 (10) Urodził się Marcello Malpighi - włoski lekarz i biolog, twórca anatomii mikroskopowej. Odkrył i opisał strukturę włoskowatych naczyń krwionośnych. Wyniki jego badań stanowiły potężny krok naprzód w poznaniu budowy ludzkiego ciała, zwłaszcza układu krążenia oraz leczenia jego schorzeń.

1827 (10) Urodził się Józef Bliziński - pisarz, dramaturg, nowelista, autor realistycznych komedii osnutych na układach, zwyczajach, sposobach myślenia i postępowania ziemiaństwa. Nawiązywał do tradycji Aleksandra Fredry. Jego utwory nadal są wystawiane w polskich teatrach, zwłaszcza sztuki: "Pan Damazy" i "Przezorna mama ". Zmarł 29 kwietnia 1893 roku.

1792 (11) John Stone opatentował kafar - urządzenie służące do budowy mostów, wiaduktów, kanałów portowych i innych obiektów w komunikacji lądowej i morskiej. Za pomocą kafara wbija się w podłoże betonowe lub stalowe filary, na których oparte są konstrukcje nośne. Dzięki zastosowaniu kafara można było przyśpieszyć i usprawnić budowę mostów i tuneli oraz obniżyć koszty inwestycji.

1886 (11) Urodził się Edward Rydz Śmigły - polityk, jeden z dowódców Polskiej Organizacji Wojskowej w czasie pierwszej wojny światowej, oficer Legionów Pierwszej Brygady. Należał do kręgu najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. W czasie wojny polsko - bolszewickiej w1920 r. Dowodził armią, która zajęła Kijów. Po śmierci marszałka Piłsudskiego, w 1935 r. Został marszałkiem Polski i wodzem naczelnym sił zbrojnych. We wrześniu 1939 r., wraz z całym rządem opuścił Warszawę i wyjechał do Rumunii. Pod przybranym nazwiskiem: Adam Zawisza - wrócił potajemnie do Polski. Zmarł w Warszawie 2 grudnia 1941 roku.

1942 (11) Urodził się Marek Kotański - dobroczyńca ludzi bezdomnych i uzależnionych. Z wykształcenia był psychologiem. Swą społeczną działalność rozpoczął w latach 70.w komitetach antyalkoholowych. W 1978 r. Założył w Głoskowie Ośrodek Resocjalizacji Narkomanów. Trzy lata później zorganizował młodzieżowy ruch na rzecz przeciwdziałania narkomanii - "Monar". W ramach tego stowarzyszenia powstała sieć ośrodków odwykowych dla narkomanów. Organizował również domy noclegowe i schroniska dla ludzi bezdomnych oraz pomoc materialną i moralną dla młodzieży dotkniętej wszelkimi uzależnieniami. Działalność społeczna Marka Kotańskiego obejmowała cały kraj. Występował ponadto z różnymi inicjatywami zmierzającymi do poprawy sytuacji ludzi chorych i bezdomnych wobec władz państwowych, samorządowych oraz innych struktur społecznych. Dzięki jego wszechstronnej działalności przełamana została w społeczeństwie polskim niechęć do chorych na AIDS.W wyniku ran odniesionych w wypadku samochodowym, Marek Kotański zmarł 19 sierpnia 2002 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

1902 (12) Urodziła się Helena Tejkova - czeska pisarka i tłumaczka. Zafascynowała ją literatura polska. Dzięki jej działalności literackiej Czesi i Słowacy poznali ponad sto utworów polskich pisarzy. Przełożyła między innymi - "Lalkę" i "Faraona" Bolesława Prusa, większość powieści Marii Kuncewiczowej, Poli Gojawiczyńskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Marii Dąbrowskiej i Leona Kruczkowskiego. Tejkowa nie pomijała również polskiej literatury powojennej. Wśród utworów z tego okresu, które udostępniła czeskim czytelnikom, znalazły się powieści: "Popiół i diament" Jerzego Andrzejewskiego i "Sennik współczesny" Tadeusza Konwickiego. Helena Tejkowa zmarła w 1986 roku.

1937 (12) Do Austrii wkroczyły wojska hitlerowskich Niemiec, dokonując przymusowego wcielenia tego państwa do Rzeszy. Od "Anschlussu" Austrii rozpoczął się niemiecki podbój Europy, który wkrótce - poprzez Układ Monachijski, zajęcie Czechosłowacji i napad na Polskę - doprowadził do wybuchu drugiej wojny światowej. Po zakończeniu wojny, w 1955 r. zawarty został układ między czterema mocarstwami - Francją, Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią i Związkiem Radzieckim, na którego mocy Austria stała się państwem neutralnym, a wojska okupacyjne opuściły ten kraj.

1956 (12) W Moskwie zmarł Bolesław Bierut - działacz polityczny związany z obozem komunistycznym, pierwszy sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 5 lutego 1947 r., na podstawie Małej Konstytucji, został prezydentem Polski Ludowej. Należał do głównych organizatorów proradzieckiej władzy państwowej. Jego wyjazd do Moskwy związany był z obradami XX Zjazdu KPZR- wydarzeniem kończącym okres stalinowski w polityce państw socjalistycznych. Uroczysty pogrzeb Bolesława Bieruta odbył się w Warszawie 20 marca 1956 roku. Jego ciało zostało złożone w grobowcu na cmentarzu Powązkowskim.

1862 (13) W Stanach Zjednoczonych wprowadzono do obiegu papierowe banknoty dolarowe o nominałach od pięciu do tysiąca dolarów. Wcześniej, jako pierwsza, papierowy pieniądz wprowadziła do obiegu Francja w okresie Wielkiej Rewolucji. Emisja banknotów miała ułatwić pokrycie ciągle rosnących kosztów wojen, prowadzonych przez Napoleona Bonaparte, w całej Europie .

1892 (13) W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, w stanie Massachusetts, po raz pierwszy rozegrano przy udziale publiczności mecz koszykówki. Od tego czasu koszykówka rozwija się niezwykle szybko, objęła niemal cały świat, rozgrywana jest na mistrzostwach świata i na igrzyskach olimpijskich. Największą popularność zdobyła na kontynencie amerykańskim. W Stanach Zjednoczonych jest niemal dyscypliną narodową.

1899 (13) Urodził się Leszek Serafinowicz (Jan Lechoń) - poeta, satyryk, jeden z współtwórców grupy Skamander i wybitny jej przedstawiciel. Był współtwórcą czasopisma literackiego "Pro Arte et Studio" oraz kawiarni literackiej "Pod Picadorem", w której spotykali się literaci. Sławę poetycką przyniosły mu utwory, wydane w 1920 r. W zbiorze "Karmazynowy poemat". W 1939 r., w obliczu zbliżającej się wojny, wyjechał, najpierw do Anglii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. Na emigracji współpracował z radiem Wolna Europa. Przeżywał głębokie rozterki duchowe, gdyż nie mógł się pogodzić z losem wygnańca. Zostawił "Dzienniki" pisane od 1949 r. Zginął śmiercią samobójczą w Nowym Jorku 8 czerwca 1956 roku.

2013 (13) W Watykanie kolegium kardynalskie wybrało nowego papieża, który przybrał imię: Franciszek Pierwszy. Nowym papieżem został Argentyńczyk: kardynał Jorge Mario Bergoglio, dotychczasowy arcybiskup Buenos Aires. Urodził się 17 grudnia 1936 roku. Msza pontyfikalna odbyła się w Rzymie 19 marca 2013r. Postępowanie nowego papieża jest całkowicie inne niż jego poprzedników. W Buenos Aires sam sobie gotował, sprzątał, sam wyznaczał sobie granice. Nigdy nie korzystał z dogodności i luksusów przysługujących kościelnym hierarchom. Pałac biskupi zamienił na jednopokojowe mieszkanie, limuzynę na komunikację miejską, a szyte na miarę drogie kardynalskie szaty na strój przerobiony po swoim poprzedniku. Potrafił jeździć do dzielnic biedoty w Buenos Aires, by zjeść tam z ludźmi obiad w socjalnej stołówce i posprzeczać się o wyższość jednego klubu piłkarskiego nad innym. Wszystko po cichu i prywatnie, z daleka od blasku fleszy i obiektywów kamer. Często wizytował też różne parafie bez zapowiedzi, po prostu przychodząc na mszę. Nie było też dla niego niczym dziwnym ani zdrożnym, by pojechać do szpitala spotkać się z chorymi albo do więzienia, by spędzić trochę czasu z osadzonymi. Nigdy nie przejmował się też polityczną poprawnością. Po prostu mówił, co myślał. Stał się bohaterem latynoskiego świata.

1681 (14) Urodził się Georg Philipp Telemann - najbardziej wszechstronny kompozytor niemiecki współczesny Bachowi. W 1702 r. Był już dyrektorem opery w Lipsku. Przez krótki czas pracował jako kapelmistrz na Śląsku - w Żarach i Pszczynie. Urzekła go muzyka polska. Od 1721 r. Do końca życia pełnił funkcję dyrektora muzycznego Hamburga. Jego muzykę, pełną fantazji i humoru, charakteryzuje ilustracyjność i bogactwo pomysłów. Do swej twórczości wprowadzał również tematy polskie. Skomponował około tysiąca suit i dwu tysięcy kantat. Ponadto tworzył oratoria, pasje, opery oraz inne utwory instrumentalne i wokalne. Telemann zmarł 25 czerwca 1767 roku.

1804 (14) W Wiedniu urodził się Jan Strauss (ojciec) - austriacki kompozytor, skrzypek i dyrygent, protoplasta królów walca. Założył zespół, który grał w kawiarnianych ogródkach wiedeńskich. Odbywał z nim liczne podróże zagraniczne. Skomponował około 150 walców oraz wiele kadryli, polek, galopad i marszów. Zmarł 25 września 1849 roku.

1879 (14) W Niemczech urodził się Albert Einstein - jeden z największych ludzi nauki, genialny fizyk. Stworzył kwantową teorię światła, teorię zjawiska fotoelektrycznego i teorię względności. W głównym zarysie przedstawił ją w 1916 r. Pięć lat później, za swe osiągnięcia naukowe otrzymał Nagrodę Nobla. Jego badania przyczyniły się do odkrycia energii jądrowej i skonstruowania bomby atomowej. Bardzo boleśnie przeżył użycie broni nuklearnej pod koniec II wojny światowej. Upominał naukowców i polityków na całym świecie, aby energii atomowej nie stosować do zabijania ludzi i niszczenia świata, gdyż może to doprowadzić do zagłady życia na Ziemi. Zmarł w Stanach Zjednoczonych 18 kwietnia 1955 roku.

1882 (14) Urodził się Wacław Sierpiński - światowej sławy matematyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Był twórcą warszawskiej szkoły matematycznej, z której wyszło wielu wybitnych naukowców. Zmarł 21 października 1969 roku.

1932 (15) Urodził się Jerzy Hofman - reżyser, twórca filmowych adaptacji trylogii Henryka Sienkiewicza: "Ogniem i mieczem", "Potop" i "Pan Wołodyjowski". Największą popularność wśród widzów zdobył film "Potop" z Tadeuszem Łomnickim i Danielem Olbrychskim w rolach głównych.

1989 (15) Zmarła Irena Słońska - pisarka, badaczka literatury dziecięcej. W okresie międzywojennym pracowała w Polskim Radiu. Po wojnie była kierownikiem literackim "Teatru Dzieci Warszawy". Pracowała także jako pedagog. Wykładała literaturę dziecięcą w Uniwersytecie Warszawskim. Wśród jej dzieł literackich najważniejsze miejsce zajmuje "Antologia polskiej literatury dziecięcej". Była również współautorką "Małego słownika literatury dla dzieci i młodzieży". Irena Słońska urodziła się w 1906 roku.

1989 (15) Zmarł Bogusław Kogut - prozaik, poeta i publicysta. Podczas II wojny światowej walczył z niemieckim okupantem w szeregach Batalionów Chłopskich. W Polsce Ludowej wybrano go na posła do Sejmu. W swych utworach podejmował problematykę ludzi wsi, czuł się wyrazicielem ich codziennego życia, ich marzeń, trosk i tęsknot. Debiutował w 1952 r. powieścią "Zbuntowani". Jest autorem wielu innych utworów epickich i poetyckich. Pisał również szkice krytyczne, felietony i artykuły publicystyczne. Urodził się w 1925 roku.

1787 (16) Urodził się Georg Simon Ohm - niemiecki fizyk, badacz zjawisk elektromagnetycznych. Szczególnie interesowały go zagadnienia związane z oporem występującym przy przesyłaniu prądu stosowane w fizyce prawa Ohma obejmują zasady dotyczące wykorzystania w praktyce oporu elektrycznego. Jego badania nad elektrycznością przyczyniły się do budowy linii służących do przesyłania prądu elektrycznego na duże odległości pod wysokim napięciem. W hołdzie uznania dla naukowca, jego imieniem - om - nazwano podstawową jednostkę pomiarową oporu elektrycznego.

1794 (16) Urodził się Józef Bem - generał, wybitny dowódca i strateg, teoretyk artylerii, bohater narodowy Polski i Węgier. Uczestniczył w Powstaniu Listopadowym w Polsce, a po jego upadku - w powstaniu związanym ogólnoeuropejskim zrywem wolnościowym - Wiosną Ludów na Węgrzech w1848 naczelnego roku. Węgry stały się dla Bema drugą ojczyzną. Powierzono mu funkcję wodza armii. Węgrzy nadali mu miano "Ojczulka". Po upadku Powstania Węgierskiego schronił się w Konstantynopolu, gdzie był równie wysoko ceniony, jako człowiek i jako wybitny znawca wojskowości. Zmarł w Turcji 10 grudnia1850 roku. W maju 1934 r. odsłonięto w Budapeszcie pomnik Józefa Bema.

1884 (16) Urodził się Aleksander Bierdiajew - rosyjski pisarz, dziennikarz, muzyk, pionier literatury fantastyczno - naukowej na gruncie rosyjskim. Napisał ponad pięćdziesiąt powieści i opowiadań. Niektóre, zanim ukazały się w wydaniu książkowym, drukowane były w moskiewskiej prasie. Najbardziej znane powieści to: "Wyspa zaginionych okrętów", "Człowiek ryba" i "Pod niebem Arktyki". Zanim został pisarzem, Aleksander Bierdiajew grał w orkiestrze cyrkowej, był inspektorem policji oraz krytykiem muzycznym i teatralnym. Swoje felietony publikował w czasopiśmie "Smolenski Wiestnik". W dzieciństwie marzył o lotach. Uczucie było tak silne, że postanowił sprawdzić czy potrafi latać jak ptak. Skok z dachu skończył się urazem kręgosłupa. Przez trzy lata był przykuty do łóżka, jednak tego czasu nie zmarnował. Uczył się języków obcych, studiował medycynę, biologię, historię i inżynierię. Wiadomości te wkrótce przydały mu się do pisania utworów literackich o charakterze science fiction. Cieszyły się one wielką poczytnością. Zmarł w Leningradzie w 1942 r. podczas niemieckiego oblężenia miasta.

1901 (16) W krakowskim Teatrze Miejskim (Juliusza Słowackiego) odbyła się prapremiera "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego - jednego z najwybitniejszych dramaturgów polskich. Utwór został oparty na uroczystościach weselnych Lucjana Rydla, które odbyły się w listopadzie 1900 r. w domu Kazimierza Tetmajera. Autor przedstawił w poetycki sposób obraz społeczeństwa polskiego, jego wartości i pragnienia, niepokoje i kompleksy oraz nadzieję na odzyskanie niepodległości. Sztuka zdobyła wielką popularność, również dzięki inscenizacjom radiowym. Po raz pierwszy Polskie Radio zrealizowało ją w 1936 r. w reżyserii Juliusza Osterwy. Kolejne akty nadawano przez trzy dni. Druga radiowa inscenizacja "Wesela" odbyła się w1971r. W reżyserii Zdzisława Nardellego. Wystąpili najwybitniejsi aktorzy. W stulecie prapremiery dramat wyreżyserował w Polskim Radiu Janusz Kukuła.

1970 (16) Zmarł Jerzy Szaniawski - prozaik i dramaturg. Stworzył własny typ dramatu. Łączył w nich liryzm i poezję z warstwą filozoficzną i psychologiczną. Najbardziej znane jego sztuki to: "Żeglarz", "Adwokat i róże", "Kowal, pieniądze i gwiazdy", "Dwa teatry", " Powódź" oraz przypowieści prozą "Profesor Tutka i inne opowiadania". W dramatach Szaniawskiego znajduje odbicie problematyka społeczna i moralna. Wielką wartość mają również jego "Wspomnienia". Urodził się 10 lutego 1886 roku.

1753 (17) Po raz pierwszy obchodzono oficjalnie dzień św. Patryka - patrona Irlandii. Dzień ten jest świętem narodowym. Czczą je Irlandczycy na całym świecie, szczególnie w Stanach Zjednoczonych i Australii. Symbolem święta jest zielona koniczynka. Irlandia nazywana jest zieloną wyspą. Klimat jest mglisty, dżdżysty i wilgotny, ale łagodny. Nie ma tu zimy. Ogromne owcze pastwiska tworzą charakterystyczny krajobraz i koloryt. Ciepły klimat jest wynikiem oddziaływania gorącego prądu południowoamerykańskiego - Golfsztromu.

1865 (17) Urodził się Gabriel Narutowicz - polski uczony i polityk. Studia politechniczne ukończył w Szwajcarii i w kraju tym podjął pracę. Projektował i budował wielkie konstrukcje w komunikacji lądowej. W Szwajcarii zaprojektował tamę najwyższą w Europie. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej powrócił do rodzinnego kraju. Był pierwszym prezydentem Polski. W grudniu 1922 r. Zginął w warszawskiej Zachęcie od kuli zamachowca - nacjonalistycznego fanatyka - Eligiusza Niewiadomskiego. Zabójca został skazany na śmierć.

1898 (17) Po raz pierwszy udała się próba zanurzenia statku. Zanurzenie trwało godzinę i 40 minut. Pierwszy podwodny statek poruszał się po dnie morskim na kołach. Wybierano takie głębokości, aby maszt doprowadzający powietrze wystawał nad wodę. W następnym etapie zabierano na pokład powietrze sprężone. Pierwsze statki podwodne budowano z drewna. Oświetlano je świecami, później lampami naftowymi, a następnie elektrycznymi. Próby zanurzania statków w krótkim czasie doprowadziły do skonstruowania i produkcji podwodnych okrętów bojowych. Już w pierwszej wojnie światowej odegrały one wielką rolę w walkach morskich.

1921 (17) Sejm Rzeczypospolitej uchwalił Konstytucję, która później nazwana została - "Konstytucją Marcową". Była to pierwsza ustawa zasadnicza po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Wprowadzała demokratyczny ustrój państwa oraz przyznawała obywatelom podstawowe prawa socjalne. Wcześniej, od 20 lutego 1919 r., Polska była rządzona według Małej Konstytucji określającej organizację i zakres działania najwyższych władz państwa, a wybory do Sejmu po odzyskaniu niepodległości odbyły się 26 stycznia 1919 roku. Konstytucja Marcowa obowiązywała przez czternaście lat. W 1935 r. Uchwalono "Konstytucję Kwietniową". Było w niej znacznie mniej zasad demokratycznych niż w poprzedniej ustawie zasadniczej. W Konstytucji w 1935 r. prezydent odpowiadał nie przed narodem, lecz jedynie przed Bogiem i historią.

1954 (17) Zmarł Stanisław Ligoń, profesor, śląski pisarz i malarz, działacz społeczny. Współpracował z satyrycznym pismem "Kocynder", jako redaktor, a także autor rysunków i tekstów. Od 1934 r. kierował katowicką rozgłośnią Polskiego Radia. Jego cykl audycji "Przy żeleźnioku" cieszył się olbrzymią popularnością. W czasie wojny znalazł się na Bliskim Wschodzie. Po wojnie powrócił do Polskiego Radia w Katowicach. Na Górnym Śląsku powszechnie znane są jego gawędy "Bery i bojki śląskie". Prof. Ligoń urodził się w 1879 roku.

1713 (18) W Liptowskim Mikulaszu na Słowacji, został stracony Juraj Janosik - legenda Tatr, szlachetny przywódca górskich rozbójników, dobroczyńca ludzi uciśnionych, bohater regionu Tatrzańskiego. Zabierał różne dobra bogatym i rozdawał je biednym. W tradycji ludzi Podhala po stronie polskiej, słowackiej i węgierskiej, w podaniach przekazywanych z pokolenia na pokolenie jest symbolem wrażliwości na ubóstwo i sprawiedliwość społeczną.

1788 (18) Ukazał się w Londynie pierwszy numer dziennika "Times". Gazeta wychodzi bez przerwy do dnia dzisiejszego. Na brytyjskim rynku prasowym zajmuje czołowe miejsce. Ma opinię najbardziej obiektywnego i profesjonalnego wydawnictwa . Wcześniej, bo już 30 maja 1783 r. zaczęła wychodzić codzienna gazeta - "Pensylvania Evening Post" w Stanach Zjednoczonych.

1844 (18) Urodził się Mikołaj Rimski - Korsakow - rosyjski kompozytor, dyrygent, pedagog. W młodości służył jako oficer w marynarce, ale karierę wojskową porzucił dla muzyki. Podjął studia muzyczne i wkrótce został profesorem kompozycji w Konserwatorium w Petersburgu. Najbardziej interesowała go opera i muzyka symfoniczna. Opery nawiązują do historii, ponadto dominuje w nich tematyka ludowa i baśniowa. Do jego arcydzieł muzyki symfonicznej należą "Kaprys hiszpański" oraz suita "Szeherezada". Uczniami Rimskiego - Korsakowa byli: Głazunow, Strawiński, Prokofiew, a także kompozytor polski Witold Maliszewski. Zmarł 21 czerwca 1908 roku.

1858 (18) Urodził się Rudolf Diesel - niemiecki wynalazca, twórca wysokoprężnego silnika spalinowego z samoczynnym zapłonem. Silnik wziął nazwę od swego konstruktora. Był to potężny krok na drodze rozwoju komunikacji lądowej, lotniczej i morskiej. Wynalazek Diesla dokonał przełomu w poruszaniu się wszelkiego rodzaju pojazdów bojowych. Rudolf Diesel zmarł 29 września 1913 roku.

1921 (18) W Rydze został podpisany traktat pokojowy między Polską a radziecką Rosją i Ukrainą. Granicą Polski na wschodzie została rzeka Zbrucz. Traktat ryski kończył dwuletnią wojnę polsko - radziecką. Granica na Zbruczu przetrwała tylko do września 1939 roku.

1945 (18) Zakończyła się dziesięciodniowa, krwawa bitwa o Kołobrzeg. Miasto zostało wyzwolone przez wojska radzieckie i Pierwszą Armię Wojska Polskiego. Nastąpiły ponowne zaślubiny Polski z Bałtykiem. Pierwsze odbyły się 10 lutego 1920 roku.

1965 (18) Człowiek po raz pierwszy wyszedł z orbitalnego pojazdu w otwartą przestrzeń wszechświata. Kosmonautą tym był rosyjski naukowiec - lotnik - Aleksiej Leonow. Ze statkiem Woschod - 2 łączyła go metalowa lina o długości 5,35metra. Gdyby pękła, nie byłoby dla niego ratunku. Od tego czasu przeprowadzono już 240 spacerów w kosmosie. Obecnie astronauci mają do dyspozycji nowocześniejsze skafandry z systemami regulacji ciśnienia i temperatury. Umożliwiają one pracę w 100-stopniowym upale lub w kosmicznym mrozie do minus 100 st. C. Misje w otwartym kosmosie ułatwia chłodzona wodą bielizna. Cena takiego kombinezonu wynosi 15 mln dolarów. Największą innowacją jest jednak napędowy plecak rakietowy. Umożliwia on astronaucie manewrowanie i powrót na statek, nawet gdy lina łącząca go z nim zostanie zerwana. Astronauci wychodzą w próżnię, żeby przeprowadzić naprawy lub zamontować aparaturę zbyt delikatną, aby zadanie to mogły wykonać roboty. Dzięki pracy w otwartym kosmosie możliwe było zbudowanie stacji kosmicznych. W 2004 r. dwaj kosmonauci - rosyjski i amerykański - zainstalowali na zewnątrz stacji "Alfa" 3 anteny radiowe, które umożliwią zaopatrywanie stacji przez nowy bezzałogowy statek kosmiczny. Ponadto ręcznie wyrzucili w przestrzeń eksperymentalnego sztucznego satelitę.

1542 (19) Urodził się Jan Zamoyski - kanclerz wielki, koronny, doradca króla Stefana Batorego. Studiował w Sorbonie, a następnie w Padwie, gdzie uzyskał najwyższą godność - rektora uniwersytetu. Założył warowne miasto Zamość, wzorowane na włoskich rozwiązaniach urbanistycznych, jednak znacznie spolonizowanych. Zamość zaczęto budować w 1581 roku. Sprzyjał osiedlaniu się kupców ormiańskich, greckich i żydowskich. 15 marca 1595 r. otwarta została Akademia Zamojska, w której kształcili się studenci z całej Europy. Przyjmowani byli także synowie mieszczan i chłopów. Po uniwersytetach w Krakowie i Wilnie zajmowała trzecie miejsce pod względem poziomu wiedzy i liczby studentów. W Zamościu była także drukarnia i świetnie wyposażona biblioteka. Jan Zamoyski przywiązywał wielką wagę do wykształcenia i tolerancji. Nauczycielem i wychowawcą jego syna - Tomasza - był poeta Szymon Szymonowic. Podczas najazdu Szwedów Zamość był jednym z trzech miast - obok Częstochowy i Gdańska, które nie poddały się królowi szwedzkiemu. Jan Zamoyski zmarł 3 czerwca 1605 roku.

1813 (19) Urodził się David Livingstone - szkocki lekarz, misjonarz i podróżnik, badacz Afryki. Odkrycia Livingstona miały epokowe znaczenie dla poznania kontynentu. Opisał kulturę i obyczaje większości mieszkańców Afryki. Jego badania stały się podstawą wiedzy o górach, rzekach, jeziorach oraz o roślinności i zwierzętach tego wielkiego, tajemniczego przedtem kontynentu. Wkrótce wykorzystane zostały do kolonizacji tej części świata przez państwa zachodnioeuropejskie.

1900 (19) Urodził się Fryderyk Jean Joliot - Curie - francuski fizyk i działacz społeczny, mąż Ireny - córki Marii Skłodowskiej - Curie. W 1935 r. Otrzymał, wraz z żoną, Nagrodę Nobla za syntezę sztucznych izotopów promieniotwórczych. Po II wojnie światowej był działaczem światowego ruchu obrońców pokoju i pierwszym przewodniczącym Światowej Rady Pokoju. Zmarł 14 sierpnia 1958 roku.

1910 (19) Urodził się Kazimierz Wyka - historyk, eseista, wykładowca w Uniwersytecie Jagiellońskim, badacz epoki Romantyzmu i Młodej Polski, jeden z największych krytyków literackich drugiej połowy XX wieku. Opublikował 950 prac na temat literatury, malarstwa i kultury polskiej. Są wśród nich takie rozprawy, jak: "Pogranicze powieści" - poświęcone prozie powojennej, "Rzecz wyobraźni" - wsparcie przełomu poetyckiego, który dokonał się w okresie października 1956 r. czy monumentalne studium "Modernizm polski". Dużą wartość poznawczą i artystyczną mają jego prace na temat innych dziedzin sztuki, między innymi analizujące malarstwo Jana Matejki i Jacka Malczewskiego. Wielkim zainteresowaniem cieszą się także odkrywcze szkice z lat okupacji "Życie na niby". Podręczniki do nauki historii literatury autorstwa Kazimierza Wyki stanowią cenne źródło wiedzy dla uczniów szkół średnich, studentów i nauczycieli interesujących się polskim piśmiennictwem. W 1948 r. Współtworzył Instytut badań Literackich. Kierował nim w latach 1953-1970. Prof. Wyka zmarł 19 stycznia 1975 roku.

1911 (19) Urodził się Jerzy Jurandot - pisarz, dramaturg, satyryk. Założył w Warszawie literacki teatr Syrena. Oprócz sztuk teatralnych, skeczów satyrycznych, pisał również teksty piosenek: "Wiosną mi bądź", "Walczyk Warszawy".

43 p.n.e. ( 20) Urodził się Owidiusz (Publius Ovidius Naso) - jeden z największych poetów rzymskich. Często gościł na dworze cesarza Oktawiana. Sławę przyniosły mu elegie miłosne: "Amores", tragedia: "Medea" oraz "Lekarstwo na miłość". Był poetą frywolnym. Znalazło to odbicie w licznych utworach poświęconych miłości - "Heroidy" czy "Ars Amandi". W poemacie "Metamorfozy" (Przemiany) - nawiązującym do mitologii, przedstawia stworzenie świata- strumieni, skał, roślin, zwierząt i ludzi. Pod koniec życia został skazany na wygnanie i osiedlenie się nad Morzem Czarnym (w dzisiejszej Konstancy). Jego elegie pisane na wygnaniu zebrane są pod wspólnym tytułem "Żale". Zmarł 2 stycznia 17 roku.

1828 (20) Urodził się Henryk Ibsen - norweski pisarz, główny przedstawiciel krytyczno - realistycznego dramatu w Skandynawii, autor dramatów: "Upiory", "Dzika kaczka", "Wróg ludu", "Nora czyli dom lalki". Jego utwory ujawniały sprzeczność między porządną, zewnętrzną osłoną, a piekłem moralnym kryjącym się za solidną, protestancką fasadą. Najczęściej dotyczyły życia rodzinnego, konfliktów małżeńskich, grania dziećmi. Mieszczańska obłuda była źródłem cierpień i nieszczęść. Wszystko to jednak ukrywano w czterech ścianach domostwa. Dramatem "Komedia miłości" wydanym w 1862 r., piętnującym obłudę związku małżeńskiego, wywołał tak wielkie oburzenie, że musiał opuścić Norwegię. Mieszkał we Włoszech i Niemczech. Do ojczyzny powrócił w 1891 r. Ibsen zmarł 23 maja 1906 roku.

1890 20 Urodził się Beniamino Gigli - włoski śpiewak operowy, jeden z najwybitniejszych tenorów okresu międzywojennego. Miał piękny głos. Wykonywał partie liryczne i bohaterskie. Jego sława rozpoczęła się od występów w La Scali. Po śmierci Carusa był pierwszym tenorem w Metropolitan Opera. Jego sławę utrwaliły liczne nagrania, również pieśni i piosenek, a także filmy muzyczne. Zostały po nim pamiętniki, w których Gigli opisał swoje pełne przygód życie.

1894 (20) Zmarł Lajos Kossuth - polityk, węgierski bohater narodowy. Kierował powstaniem na Węgrzech w 1848 r. Po klęsce powstańczego zrywu, wyjechał - najpierw do Turcji, a następnie do Stanów Zjednoczonych. Nigdy nie uznał Austro - Węgier. Do końca życia był przeciwnikiem jakichkolwiek związków Węgier z Austrią. Uważał, iż narody środkowoeuropejskie powinny się zjednoczyć, gdyż tylko wtedy miałyby szanse przeciwstawienia się potędze rosyjskiej ze wschodu i germańskiej - z zachodu. Urodził się w 1802 roku.

2003 (20) Wojska Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii uderzyły na Irak. Rozpoczęło się bombardowanie wybranych celów w miastach irackich i marsz sił lądowych na Bagdad. Celem koalicji antyirackiej było rozbrojenie Iraku, odsunięcie od władzy prezydenta Saddama Husajna sprawującego dyktatorskie rządy, opanowanie pól naftowych, wyszukanie i zniszczenie broni masowego rażenia. Do koalicji antyirackiej należały, obok Stanów Zjednoczonych, Wielka Brytania, Hiszpania, Włochy, Australia i Polska. Wojnie towarzyszyły potężne manifestacje pokojowe odbywające się na całym świecie. Sześć tygodni później - 1 maja - prezydent USA - George Bush (junior) - poinformował świat o zakończeniu działań wojennych w Iraku. Broń masowego rażenia nie została znaleziona. Rozpoczął się etap odbudowy Iraku i stworzenia demokratycznego rządu, jednak pokój w Iraku nie zapanował. Antyamerykańskie siły oporu organizują krwawe zamachy na żołnierzy Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników.

1685 (21) Urodził się Jan Sebastian Bach - niemiecki kompozytor i wirtuoz, organista, geniusz muzyczny. Skomponował "Mszę h - moll", "Pasję według św. Jana" i "Pasję według św. Mateusza", sześć orkiestrowych Koncertów Brandenburskich, ponad dwieście kantat oraz innych utworów na organy i fortepian. Mistrzostwo kompozytorskie pozwoliło Bachowi tworzyć muzykę, zmierzającą według jego słów: "jedynie do chwały Boga i rekreacji ducha" . Zmarł 28 lipca 1750 roku.

1765 (21) Ukazał się pierwszy numer "Monitora" - czołowego czasopisma społeczno - moralnego oświecenia. Założone zostało z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Współzałożycielem i wydawcą był Franciszek Bohomolec. Z "Monitorem" współpracował Ignacy Krasicki oraz inni wybitni twórcy i publicyści tego okresu. Czasopismo wychodziło do 1785 roku. Miało wielki wpływ na kształtowanie się w Polsce elity intelektualnej i politycznej.

1839 (21) Urodził się Modest Musorgski - rosyjski kompozytor, genialny samouk, poszukujący inspiracji twórczej w folklorze. Był jednym z największych nowatorów w muzyce XIX wieku. Wywarł znaczny wpływ na następne pokolenia twórców. Nie skrępowany regułami akademickimi, otworzył nowe horyzonty, zwłaszcza w dziedzinie harmoniki i formy. Do najwybitniejszych jego dzieł należą: opery "Borys Godunow" i "Chowańszczyzna", poemat symfoniczny "Noc na Łysej Górze" oraz fortepianowe "Obrazki z wystawy". Zmarł w Petersburgu 28 marca 1881 roku.

1973 (21) Zmarł Jan Marcin Szancer - malarz, grafik i scenograf. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a w latach późniejszych był profesorem w ASP w Warszawie. Cieszył się wielką popularnością, zwłaszcza wśród dzieci, dla których ilustrował wiele książek. Projektował również dekoracje teatralne i filmowe, kostiumy oraz kartki świąteczne i znaczki pocztowe. Urodził się w 1902 roku.

1453 (22) Wojska tureckie pod wodzą sułtana Mehmeda II zdobyły Konstantynopol . Był to początek rozpadu cesarstwa bizantyńskiego istniejącego od 395 r. Po upadku Bizancjum, władze Turcji przeniosły stolicę swego państwa do Konstantynopola. Szczyt potęgi imperium osmańskiego przypada na wiek szesnasty, głównie na okres panowania Sulejmana Wspaniałego. Zmarł on 6 września 1566 r. Ekspansję Turcji na północ i zachód Europy zakończyła klęska pod Wiedniem w 1683 r. Rozpad imperium tureckiego rozpoczął się w drugiej połowie XIX wieku.

1599 (22) Urodził się Antoon Van Dyck - jeden z najwybitniejszych, obok Rubensa, przedstawicieli flamandzkiego baroku. Zasłynął głównie, jako malarz portretów. Wykonał ich ponad 300. Malował także obrazy o treści religijnej i mitologicznej. Zmarł 9 grudnia 1641 roku.

1786 (22) Urodził się Joachim Lelewel - historyk, numizmatyk, bibliograf, profesor uniwersytetów - najpierw w Wilnie, a następnie w Warszawie. Był nauczycielem Adama Mickiewicza i innych filomatów. Z Uniwersytetu Wileńskiego usunięto go po procesie studentów tej uczelni w 1924 roku. Po przyjeździe do Warszawy był posłem na Sejm Królestwa Kongresowego, aktywnie działał w Towarzystwie Patriotycznym. Należał do członków Rządu Narodowego w Powstaniu Listopadowym. Po upadku Powstania, jak większość ówczesnych działaczy politycznych, wyjechał z kraju. Cieszył się wielkim autorytetem wśród rodaków i odgrywał ważną rolę w społeczności emigracyjnej we Francji. Założył w Paryżu organizację pod nazwą "Zjednoczenie Emigracji Polskiej". Starał się łagodzić spory i kłótnie w obozie emigracyjnym. Joachim Lelewel był pierwszym polskim uczonym, który postrzegał historię jako całość w powiązaniu z dziejami innych narodów. Bardzo ważną rolę w naszej kulturze odegrało jego dzieło "Polska, dzieje i rzeczy jej". Zmarł 29 maja 1861 roku.

1945 (24) W Krakowie ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Powszechnego" - katolickiego pisma społeczno - kulturalnego, pod redakcją Jerzego Turowicza. Tygodnik czasach PRL stał się jedyną trybuną dla wybitnych twórców - niezależnie od ich poglądów. Dzięki niemu zaczęła się ewolucja polskiego Kościoła w kierunku wytycznych II Soboru Watykańskiego. Był jedynym ciągłym ośrodkiem niepodległościowym - prowadził walkę z przerostami nacjonalizmu, z antysemityzmem. Walcząc o prawa człowieka, stał się szkołą tolerancji. W marcu 1953 r., po śmierci Stalina, pismo zostało zamknięte, ponieważ redaktor naczelny nie zgodził się na opublikowanie pośmiertnych, pochwalnych wspomnień dotyczących generalissimusa. Przejął je Szwarcenberg - Czerny ze stowarzyszenia "PAX". Kiedy po Październiku '56 Władysław Gomułka oddał "Tygodnik", Turowicz zaczął numerację od numeru, który ostatni redagował, unieważniając w ten sposób całą tę serię pisma, która wychodziła pod PAX - em.

1822 (23) W Zadusznikach koło Tarnowa urodził się Ignacy Łukasiewicz - farmaceuta, aptekarz, odkrywca nafty, konstruktor lampy naftowej. Stworzył metodę wydobywania ropy ze skał ziemnych. Był pionierem przemysłu naftowego w Polsce i Europie. Oświetlenie naftowe, zastępując dotychczasowe - świecowe, było ważnym etapem w cywilizacyjnym rozwoju społeczeństw. Po raz pierwszy za stosowano je 31 lipca 1853 roku w Miejskim Szpitalu Powszechnym we Lwowie. Łukasiewicz zmarł 7 stycznia 1882 roku.

1824 (23) Urodził się Zygmunt Miłkowski (Teodor Tomasz Jeż) - pisarz i polityk, czołowy emigracyjny działacz niepodległościowy, rzecznik romantycznych tradycji powstańczych. W 1874 r. założył tajną, niepodległościową organizację pod nazwą "Liga Polska". Był jej prezesem. Na jego twórczość literacką składają się powieści i prace historyczne, artykuły publicystyczne i pamiętniki zatytułowane "Od kolebki przez życie". Powieści - "Szandor Kowacz" czy "Narzeczona Harambaszy" związane są z dziejami walk niepodległościowych na Bałkanach. Drugi nurt tematyczny twórczości Jeża dotyczy czasów mu współczesnych i znajduje odbicie w powieściach : "Emancypowana" oraz "Ci i tamci". W 1872 r. zamieszkał w Szwajcarii. Tu zmarł 11stycznia 1915 roku.

1900 (23) Urodził się Erich Fromm - niemiecki psycholog i filozof, pisarz. W 1932 r. wyjechał z Niemiec do Stanów Zjednoczonych i tam już pozostał do końca życia. Należał do twórców psychoanalizy społecznej. Był uczniem Freuda, ale dość wcześnie odszedł od jego nauki. Dużo uwagi poświęcił osobowości autorytarnej, co wiązało się z wyniesieniem w Niemczech do władzy grup nazistowskich. W swoich teoriach kładł duży nacisk na samorealizację człowieka na wybór postaw moralnych, dając pierwszeństwo zasadzie: "być", a nie "mieć". Uważał, iż należy unikać skrajności i preferować środek. W Polsce dzieła Fromma cieszą się dużą poczytnością. Największą popularność zdobyły książki: "Ucieczka od wolności" i "O sztuce miłości". Erich Fromm zmarł w 1980 roku.

1939 (23) Rząd hitlerowskich Niemiec oficjalnie zażądał zgody Polski na przyłączenie wolnego miasta Gdańska do III Rzeszy oraz budowę eksterytorialnej autostrady poprzez Pomorze Gdańskie do Prus Wschodnich. Od tego dnia roszczenia Niemiec nieustannie się nasilały i przybierały coraz bardziej agresywne formy. Władze Polski odrzuciły warunki niemieckie. Żądanie Niemiec stało się ostatecznym krokiem na drodze prowadzącej do II wojny światowej.

1950 (23) Weszła w życie konwencja o powołaniu Światowej Organizacji Meteorologicznej. Wkrótce objęła prawie wszystkie państwa świata. Dysponuje własnymi laboratoriami, samolotami, helikopterami, łodziami i tysiącami stacji badawczych na wszystkich kontynentach, na lądach, morzach i w przestrzeni kosmicznej. 23 marca obchodzony jest jako Światowy Dzień Meteorologii.

1794 (24) Wybuchło powstanie, nazwane insurekcją kościuszkowską, skierowane przeciw Rosji. Na krakowskim rynku, naczelny wódz sił powstańczych -Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na wierność narodowi. Trzy tygodnie później,17 kwietnia, do walki zerwała się Warszawa. Obok garnizonów wojskowych, w powstaniu uczestniczył lud stolicy, któremu przewodził Jan Kiliński. Silne oddziały rosyjskie stacjonowały w całym mieście, toteż starcia przybrały zacięty charakter. Dzięki bohaterskiej postawie Polaków, Warszawa została wyzwolona. 7. maja 1794 Tadeusz Kościuszko ogłosił w Połańcu akt znoszący poddaństwo chłopów i potwierdzający opiekę rządu nad nimi, ale uniwersał nie dotarł na czas do ludności wiejskiej. Rozpowszechniono go dopiero w połowie lipca, nie odegrał więc większej roli w przebiegu insurekcji. Powstanie zakończyło się klęską. W bitwie pod Maciejowicami, 10 października 1794 r., Tadeusz Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej. Najbardziej dramatycznym przejawem upadku powstania była rzeź Pragi, dokonana po wkroczeniu wojsk rosyjskich do Warszawy, 4 listopada 1794 roku. Zginęło około siedmiu tysięcy mieszkańców stolicy. Oddziałami rosyjskimi dowodził feldmarszałek Aleksander Suworow. Według opinii Rosjan, rzeź Pragi była odwetem za krzywdy, jakie szlachta polska wyrządziła mieszkańcom Moskwy, kiedy okupowała to miasto na początku XVII wieku. Wojska polskie zostały wypędzone z terenu Rosji 4 listopada 1612 roku. Konsekwencją upadku insurekcji kościuszkowskiej był trzeci rozbiór Polski. Dokonały go oficjalnie Rosja, Prusy i Austria 3 stycznia 1797 roku.

1833 (24) W Warszawie otwarto Teatr Wielki. Zaprojektował go włoski architekt - Antonio Corazzi, który na długie lata osiadł w Polsce. Nad projektem pracował osiem lat. Inauguracją działalności teatru była premiera "Cyrulika Sewilskiego" Rossiniego. Pod koniec XIX wieku obiekt został rozbudowany według projektu Leonarda Marconiego. Teatr Wielki został zburzony przez niemieckie bombowce we wrześniu 1939 r. Powojenna odbudowa trwała dwadzieścia lat. Oddano go do użytku, w całej poprzedniej świetności, w 1965 roku. Odbudowę zaprojektował Bogdan Pniewski. Na przestrzeni półtora wieku, trzej architekci - Antonio Corazzi, Leonard Marconi i Bogdan Pniewski - stworzyli Teatr Wielki w Warszawie - jedną z największych i najpiękniejszych budowli w Europie.

1903 (24) Urodził się Igor Newerly - pisarz, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, ojciec Jarosława Abramowa Newerlego - również pisarza i publicysty. Współpracował i przyjaźnił się z Januszem Korczakiem. Dzieciństwo i młodość spędził na Syberii. Krajobrazy, przygody i doznania z tamtych lat znajdują odbicie w wielu jego utworach. Do najbardziej popularnych powieści Igora Newerlego należą: "Pamiątka z Celulozy" - przedstawiająca życie robotników we Włocławku w okresie międzywojennym i przeniesiona na ekran przez Jerzego Kawalerowicza, "Chłopiec z Salskich Stepów" - skierowana do młodzieży, "Zostało z uczty bogów" - przeżycia z Wielkiej Rewolucji Październikowej i ostatnia powieść pisarza - "Wzgórze Błękitnego Snu". Igor Neverly zmarł w 1987 roku.

1914 (24) Urodziła się Krystyna Krahelska - warszawska poetka. Pozowała Ludwice Nitschowej do pomnika Syreny, który w 1939 r. został ustawiony na Wybrzeżu Kościuszkowskim w Warszawie. Jej zdolności poetyckie ujawniły się bardzo wcześnie, kiedy nie ukończyła jeszcze szesnastu lat. Jest autorką tekstów i muzyki bardzo popularnych w czasie okupacji piosenek żołnierskich -"Smutna rzeka", "Hej chłopcy, bagnet na broń"- napisanej jeszcze w 1943 r. Pieśń ta stała się hymnem Powstania Warszawskiego. Krystyna Krahelska, uczestnicząc w powstaniu jako sanitariuszka - poniosła śmierć pierwszej nocy tego bohaterskiego zrywu ludności stolicy.

1948 (24) W Zieleńcu koło Dusznik Zdroju urodził się Jerzy Kukuczka - polski alpinista światowej sławy, pionier wielu przejść w Tatrach, Alpach i Hindukuszu. Zdobył wszystkie ośmiotysięczniki świata. Na czternaście z nich wszedł nowymi drogami. Cztery szczyty zdobył w czasie zimy. Wspinaczki dokumentował zdjęciami i filmami. Zginął 22 października 1989 r. w czasie próby zdobycia szczytu Lhotse w Himalajach.

1867 (25) W Parmie urodził się Arturo Toscanini - włoski muzyk, jeden z najwybitniejszych dyrygentów XX wieku. Początkowo grał na wiolonczeli. Jego debiutancką operą, jako dyrygenta, była "Aida". Wkrótce zyskał światową sławę. Kierował mediolańską La Scalą i nowojorską Metropolitan Opera. Prowadził spektakle na festiwalach w Lucernie, Salzburgu i Bayreuth. Dyrygował z pamięci, nie patrząc w partyturę. Po objęciu we Włoszech władzy przez faszystów wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Dla niego specjalnie utworzono nowojorską orkiestrę radiową. Zmarł w Nowym Jorku 16 stycznia 1957 roku.

1881 (25) Urodził się Bela Bartok - węgierski kompozytor, pianista i etnograf. Był jednym z pionierów zbierania folkloru Węgier i sąsiednich krajów. Muzyka ludowa, choć przetworzona w bardzo indywidualny sposób, wywarła silny wpływ na jego twórczość. Utwory Bartoka, między innymi na smyczki i perkusję, koncert na orkiestrę, balet "Cudowny mandaryn", opera "Zamek Sinobrodego", kwartety czy koncerty fortepianowe, należą do arcydzieł muzyki minionego stulecia. Zmarł 26 września 1945 roku.

1952 (25) W Tarchomińskich Zakładach Farmaceutycznych w Warszawie uruchomiono produkcję penicyliny krystalicznej. Było to wydarzenie wielkiej wagi, gdyż przedtem penicylinę sprowadzano z zagranicy. Na jej zakup, ze względu na bardzo wysoką cenę, mogli sobie pozwolić jedynie najbardziej zamożni ludzie. Uruchomienie własnej produkcji oznaczało, że penicylina szeroką falą weszła do polskiego lecznictwa, ratując życie setkom tysięcy pacjentów. Wkrótce tarchomińskie zakłady zaczęły dostarczać placówkom leczniczym inne rodzaje antybiotyków.

1954 (25) Zmarł Leon Schiller - aktor, reżyser, teoretyk sztuki teatralnej. Kierował działalnością wielu teatrów - we Lwowie, Krakowie i Warszawie. Należał do głównych odnowicieli teatru w XX wieku. Fascynował go teatr monumentalny. Najchętniej wystawiał dramaty wielkich romantyków oraz Stanisława Wyspiańskiego. Wydarzeniem artystycznym była inscenizacja "Dziadów" Mickiewicza w okresie międzywojennym. Sięgał również po tematy misteryjne. Cieszył się ogromnym autorytetem w świecie kultury i wychował wielu wybitnych aktorów. Leon Schiller urodził się w 1887 roku.

1962 (25) Zmarł August Piccard - szwajcarski naukowiec, profesor wyższych uczelni w Zurychu i Brukseli. Badał wysokie warstwy stratosfery oraz głębiny morskie. W 1932 r. Piccard wzniósł się w hermetycznie zamkniętej kabinie balonowej na wysokość 17 kilometrów, osiągając rekord świata. W 1948 r. zbudował głębinowy statek wodny, nazwany batyskafem. Cztery lata później, wraz ze swym synem Jakubem na Morzu Śródziemnym zszedł na głębokość 3168 metrów. Po latach, jego syn - Jacques i porucznik marynarki amerykańskiej - Don Walsh, 23 stycznia 1960 r. opuścili się na dno Rowu Mariańskiego, osiągając głębokość 10 917 metrów. Gondola ich batyskafu została zbudowana z trzech płatów, sklejonych ze sobą żywicą syntetyczną. Wewnętrzna średnica kuli miała prawie 2 metry, a grubość jej ścianek wynosiła 12,5 centymetra. Otwory okienne były wyposażone w wytrzymałe szkło kwarcowe. Na dnie oceanu przebywali pół godziny. Tam również zobaczyli żywe istoty.

1483 (26) Urodził się Rafael (Raffaello Santi) - włoski malarz, architekt, jeden z największych artystów renesansu. Duży wpływ na jego twórczość mieli Michał Anioł i Leonardo da Vinci. W swych dziełach starał się pogodzić wartości chrześcijańskie z optymistycznym widzeniem świata cechującym epokę odrodzenia. Jego dziełem jest najsławniejszy obraz Odrodzenia - "Madonna Sykstyńska". Kierował budową Bazyliki św. Piotra w Rzymie. Sławę przyniosła mu twórczość malarska, głównie malowane dla Watykanu freski i obrazy. Zmarł 6 kwietnia 1520 roku.

1867 (26) Urodził się Stanisław Noakowski - rysownik, malarz, architekt, pedagog, profesor Politechniki Warszawskiej. Wykładał architekturę. Zostawił setki prac rysunkowych i malarskich. Jego ręce wyczarowywały prawdziwe rysunkowe arcydzieła architektoniczne. Wychował liczne zastępy polskich architektów. Uczył nie tylko sprawności technicznej, ale przede wszystkim wyobraźni przestrzennej i służenia sprawie harmonii między człowiekiem i otaczającym go światem.

1908 (26) Główną arterią Warszawy - ulicą Marszałkowską - ruszyły pierwsze tramwaje elektryczne. Szybko stały się najważniejszym środkiem komunikacji miejskiej. Po II wojnie światowej komunikację tramwajową zaczęto uzupełniać autobusami pasażerskimi. Wkrótce powstało kilkaset linii autobusowych. Przed uruchomieniem tramwajów elektrycznych po Warszawie kursowały tramwaje konne. Do pasażerskiego ruchu miejskiego wprowadził je w latach 60. XIX wieku gubernator Warszawy - Sokrates Starynkiewicz. Pod koniec lat 70. XX wieku w Warszawie rozpoczęła się budowa pasażerskiej kolei podziemnej. Pierwsza stacja metra znajduje się w Kabatach na południu stolicy, a ostatnia - przy Hucie Warszawa, na północy miasta.

1941 (26) Urodził się Wojciech Młynarski- poeta, satyryk, piosenkarz, aktor estradowy. Jego twórczość wyraża się głównie w pisaniu tekstów piosenek, skeczów i monologów satyrycznych. Uważa się powszechnie, że jego wiersze to rymowane lub śpiewane felietony. W latach 90. Wydał dwie książki: "Miłe Panie i Panowie bardzo mili" oraz "Róbmy swoje". Jest bratem aktorki i poetki Barbary Ahrens - Młynarskiej, a także stryjecznym wnukiem wieloletniego dyrektora Opery Warszawskiej i zasłużonego dyrygenta - Emila Młynarskiego.

1943 (26) Pod Arsenałem w Warszawie, harcerska grupa szturmowa odbiła z rąk gestapo 25 więźniów. Wśród nich był Janek Bytnar (Rudy) - harcmistrz, hufcowy grup szturmowych Szarych Szeregów, podporucznik Armii Krajowej, dowódca akcji małego sabotażu. Więźniowie byli przewożeni z Alei Szucha na Pawiak. Na skutek odniesionych ran Jan Bytnar zmarł cztery dni później. Urodził się 6 maja 1921 r. Akcję pod Arsenałem zorganizował podporucznik Tadeusz Zawadzki (Zośka), a dowodził nią Stanisław Broniewski - Orsza - ostatni naczelnik Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Zmarł 30 grudnia 2000 roku. W odwecie za atak pod Arsenałem hitlerowcy wymordowali 140 więźniów Pawiaka.

1987 (26) Zmarł Kazimierz Dobrowolski - teoretyk kultury, socjolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studiował w uczelniach Paryża, Londynu, Wiednia i Krakowa. Przedmiotem jego badań była świadomość narodowa wsi polskiej i socjologia pracy. Kładł nacisk na wszechstronne traktowanie zjawisk społecznych, uwzględniając ich aspekty kulturowe, przyrodnicze, geograficzne i historyczne. Wynikiem jego pracy twórczej było stworzenie metody integralnej socjologii. Kontynuował i rozwijał myśli Ludwika Krzywickiego. Jego doświadczenia i osiągnięcia zawarte są w licznych pracach naukowych, między innymi - w rozprawach: "Studia nad życiem społecznym i kulturą" i "Najstarsze osadnictwo Podhala". Kazimierz Dobrowolski urodził się w 1894 roku.

1845 (27) Urodził się Wilhelm Konrad Roentgen - niemiecki fizyk, profesor, odkrywca elektromagnetycznych promieni X. Skonstruował lampę do prześwietlania ludzkiego ciała. Promienie rentgenowskie, odkryte w listopadzie 1895 roku, spowodowały rewolucję w medycynie. Można dzięki nim oglądać na kliszy lub na specjalnych ekranach wnętrze człowieka oraz lokalizować schorzenia różnych narządów. Stosowane są również do wykrywania wszelkich usterek, pęknięć i odkształceń w konstrukcjach metalowych w przemyśle maszynowym, lotniczym, stoczniowym i wielu innych dziedzinach. Za swój wynalazek Roentgen w 1901 roku otrzymał nagrodę Nobla.

1983 (27) Zmarła Hanna Malewska - pisarka, znawczyni dziejów Europy. Pracowała w redakcji "Tygodnika Powszechnego". Przez kilkanaście lat pełniła funkcję redaktora naczelnego miesięcznika "Znak". W pisarstwie interesowała się przede wszystkim tematyką historyczną. Zadebiutowała opowieścią o młodości Platona "Wiosna grecka". Za utwór "Żelazna korona" otrzymała w 1937 r. Nagrodę Młodych Polskiej Akademii Literatury. Największym jej dziełem jest powieść "Przemija postać świata" - opowiadająca o schyłku cesarstwa rzymskiego. Napisała również "Panów Leszczyńskich", w których polemizowała z sienkiewiczowską "Trylogią". Popularnością cieszy się także jej powieść - kroniki "Apokryf rodzinny". Hanna Malewska urodziła się 21 czerwca 1911 roku.

1871 (27) Urodził się Henryk Mann - niemiecki pisarz, autor licznych dzieł o tematyce historycznej, starszy brat Tomasza Manna - równie wybitnego twórcy literatury europejskiej. Powieści, eseje i dramaty Henryka Manna cieszyły się wielką popularnością. Sławę przyniósł mu już pierwszy utwór "W krainie pieczonych gołąbków", który ukazał się W 1900 r. W sposób lekki przedstawił w nim obraz współczesnych Niemiec. Ten sam temat podjął w dziele "Poddany" , które ukazało się czternaście lat później. Spośród utworów biograficznych najbardziej znana jest powieść "Henryk IV". Po dojściu do władzy rządu Hitlera, Henryk Mann wyemigrował z Niemiec. Jego książki publicznie palono. Zmarł 12 marca 1950 roku.

1945 (27) W Pruszkowie koło Warszawy, NKWD aresztowało szesnastu przywódców polskiego państwa podziemnego, a wśród nich - komendanta głównego Armii Krajowej: gen. Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka". Proces szesnastu polskich patriotów rozpoczął się w Moskwie 18 czerwca 1945 roku, a zakończył trzy dni później - 21 czerwca. Większość z nich skazana została na śmierć lub długoletnie więzienie, które przeżyli tylko nieliczni.

1868 (28) Urodził się Maksym Gorki (Aleksiej Maksimowicz Pieszkow) - rosyjski dramaturg i prozaik, nowelista, pisarz o międzynarodowej sławie. Za swą działalność artystyczną w carskiej Rosji dwukrotnie trafił do więzienia. W 1917 r. był przeciwnikiem rewolucji bolszewickiej. Wyemigrował z Rosji. Gdy powrócił do kraju po 1931 r., został sztandarowym pisarzem ZSSR. Prawie cała jego z twórczość poświęcona jest sprawie walki klasy robotniczej o lepsze warunki pracy i życia, o ludzką godność. Najbardziej popularne dramaty Gorkiego to: "Mieszczanin" oraz "Na dnie", powieść "Matka" i "Foma Gordiejew". Wzruszają jego utwory pamiętnikarskie: "Dzieciństwo", "Wśród ludzi" i "Moje uniwersytety". Znaczna część utworów została sfilmowana. Największy rozgłos zdobył film "Matka". Maksym Gorki zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w 1936 roku.

1914 (28) Urodził się Bohumil Hrabal - jeden z najwybitniejszych pisarzy czeskich XX wieku. Największą poczytnością cieszą się jego powieści: "Pociągi pod specjalnym nadzorem", "Postrzyżyny", "Zbyt głośna samotność", "Obsługiwałem angielskiego króla". Przetłumaczono je na wiele języków.

1930 (28) Tureckie miasta: Angora i Konstantynopol zmieniły nazwę na Ankarę i Istambuł. Od 1923 r., a więc od czasu, kiedy prezydentem został Kemal Ataturk, w Turcji zaczęły zachodzić gruntowne zmiany cywilizacyjne, kulturowe i gospodarcze, przybliżające kraj do Europy. 3 listopada 1928 r. Turcja wprowadziła alfabet łaciński. Kemal Ataturk - pierwszy prezydent republiki tureckiej był wielkim reformatorem. W 1933 r. Zgromadzenie Narodowe nadało Kemalowi miano Atatirka, czyli ojca wszystkich Turków. Otaczany jest powszechną czcią. Nie był w stanie porzucić swego zamiłowania do alkoholu. Zmarł na marskość wątroby 10 listopada 1938 roku.

1960 (28) W Warszawie, przy ulicy Elektoralnej, oddano do użytku pierwszą szkołę, zrealizowaną w ogólnonarodowym programie "Tysiąc szkół na tysiąclecie państwa polskiego". Szkoła nazwana została imieniem Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Najwięcej Szkół Tysiąclecia zbudowano na wsiach i w małych ośrodkach miejskich, a więc tam, gdzie ich najbardziej brakowało. W okresie okupacji niemieckiej na terenach ziem polskich, w wyniku dyskryminacyjnej i restrykcyjnej polityki ludnościowej - mężczyzna mógł zawrzeć związek małżeński po ukończeniu 28 lat, a kobieta - lat 25 - rodziło się bardzo mało dzieci, toteż w pierwszych kilkunastu powojennych latach przyrost naturalny wzrastał bardzo szybko. Wkrótce okazało się, że dla dużej części dzieci brakuje miejsc w szkolnych ławach. Tę niekorzystną sytuację społeczną i oświatową zmienił rządowy program budowy tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego.

1869 (29) Urodził się Iso Velikanović - chorwacki pisarz, nowelista, tłumacz. Przekładał z najczęściej z języków słowiańskich. Najbardziej interesowała go klasyka rosyjska, ale także literatura polska. Dzięki niemu mieszkańcy krajów bałkańskich mogą czytać poezję Adama Mickiewicza oraz powieści Sienkiewicza, Orzeszkowej, Żeromskiego i innych polskich pisarzy. Welikanowić wielokrotnie przebywał w Polsce. Zmarł w 1940 roku.

1963 (29) Zmarła Pola Gojawiczyńska - pisarka i publicystka. Jej najbardziej popularne powieści: "Krata", "Ziemia Elżbiety" i "Dziewczęta z Nowolipek" - przepojone są problematyką społeczną. Powieść "Dziewczęta z Nowolipek", na przykładzie czterech dziewcząt, ukazuje codzienne troski i niedostatek materialny przeciętnych rodzin warszawskich na początku XX wieku. Druga jej część "Rajska jabłoń" - pustkę ideową, beznadziejność życia i brak jakichkolwiek perspektyw w Polsce po odzyskaniu niepodległości pod rządami piłsudczykowskiej sanacji. Obydwie części zostały przeniesione na ekran filmowy. Pola Gojawiczyńska urodziła się 1 kwietnia 1896 roku.

1974 (29) Amerykańska sonda kosmiczna "Mariner 10" przeleciała w odległości siedmiuset kilometrów od Merkurego - planety znajdującej się najbliżej Słońca. "Mariner" przesłał na Ziemię zdjęcia Merkurego oraz wyniki badań dotyczących jego powierzchni. Jest to jedna z najmniej poznanych planet. Krąży tak blisko Słońca, że ziemskie teleskopy mogą ją obserwować tylko na krótko przed brzaskiem i tuż po zmierzchu. W dzień temperatura sięga tam aż 400 stopni C, nocą spada zaś do minus 180 stopni C. Są to największe wahania temperatury w całym Układzie Słonecznym. Dzień od wschodu do zachodu trwa bardzo długo, bo aż 176 ziemskich dni. W tym czasie planeta dwukrotnie okrąża Słońce, a więc mijają dwa merkuriańskie lata. Więcej dowiemy się o tej tajemniczej planecie, jeśli powiedzie się misja Posłańca. Sonda Messenger (Posłaniec) leci od sierpnia 2004 r. w kierunku Merkurego. Ma ona wejść na jego orbitę i stać się pierwszym w dziejach sztucznym satelitą tej planety. Do celu Posłaniec powinien dotrzeć 18 marca 2011 roku.

1998 (29) Na rzece Tag w Portugalii uruchomiono najdłuższy most w Europie, mający 12 km długości, a z podjazdami - siedemnaście kilometrów. Jest to wielkie osiągnięcie nowoczesnej techniki budownictwa komunikacyjnego. Przeprawie nadano imię portugalskiego podróżnika z końca XV wieku - Vasco da Gama, który pierwszy opłynął Afrykę i drogą morską dotarł do Indii.

1135 (30) Urodził się Mojżesz Majmonides - sławny uczony i filozof, żydowski teolog, znany również jako Rambam. Uznawany jest za najwybitniejszego przedstawiciela myśli arystotelesowskiej połączonej z filozofią żydowską. Na świat przyszedł w Hiszpanii, a w 1166 r. Przeniósł się do Egiptu i przebywał w Kairze na dworze słynnego sułtana - Saladyna. Swoje poglądy, zaczerpnięte w znacznej mierze z systemu filozoficznego uczonego arabskiego - Awerroesa przedstawił w dziele "Przewodnik błądzących". Majmonides w duchu filozofii Arystotelesa w racjonalistyczny sposób uzasadniał judaizm. Wywarł wielki wpływ na myślicieli żydowskich, a także na filozofów arabskich i łacińskich. Zmarł 13 grudnia 1204 roku.

1746 (30) Urodził się Francisco Goya - hiszpański malarz i grafik, jeden z pionierów romantyzmu. Należy do największych twórców XVIII wieku. Tworzył obrazy religijne, historyczne i sceny rodzajowe. Najbardziej znane portrety to "Maja naga" i "Maja ubrana". Był związany z hiszpańskim dworem, czego artystycznym wyrazem jest płótno "Rodzina Karola IV". Historyczne zainteresowania i żarliwy patriotyzm Goi znalazły odbicie w obrazach przedstawiających zbrojny opór Hiszpanów przeciw agresji wojsk napoleońskiej Francji. Wielkie wrażenie wywiera obraz, na którym malarz uwiecznił rozstrzelanie obrońców Madrytu. Okrucieństwa wojny przedstawione są w wielu innych, pełnych ekspresji, obrazach. W artystycznym dorobku Goi ważne miejsce zajmują grafiki znajdujące się w zbiorze "Los Caprichos". Twórca zmarł 16 kwietnia 1828 roku.

1848 (30) Wodospad Niagara - jeden z cudów natury, z powodu bardzo niskich temperatur, całkowicie znieruchomiał, zamarzł. Woda przestała płynąć. Zdarzyło się to po raz pierwszy na przestrzeni setek lat. Wodospad znajduje się w północno - wschodniej części Stanów Zjednoczonych, na pograniczu z Kanadą, na liczącej jedynie 55km długości rzece Niagara. Łączy ona jeziora Erie z Ontario. Oba należą do grupy pięciu Wielkich Jezior. Różnica poziomów między obydwoma jeziorami wynosi 99 metrów.

1853 (30) Urodził się Wincent Van Gogh - malarz holenderski, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli postimpresjonizmu. Płótna Van Gogha należą do największych arcydzieł sztuki. Namalowane przez niego "Słoneczniki", w 1987 roku sprzedano na aukcji w Londynie za 40 milionów dolarów. Van Gogh zmarł 29 lipca 1890 roku. Jego działalność artystyczną przedstawił w książce "Pasja życia" pisarz amerykański - Irving Stone.

1857 (30) Urodziła się Gabriela Zapolska - aktorka, dramatopisarka i publicystka. Napisała kilkadziesiąt sztuk o wydźwięku społecznym, obyczajowym i moralnym: "Ich czworo", "Żabusia", "Moralność pani Dulskiej". Miała wielu przeciwników, zwłaszcza wśród ówczesnych krytyków literackich płci męskiej, którzy nie mogli się pogodzić z jej twórczością i talentem. Uważali, że jako kobieta nie powinna demonstrować aktywnej i samodzielnej postawy wobec życia. Zwalczał ją również Aleksander Świętochowski. Dzieła Gabrieli Zapolskiej od ponad stu lat nie w schodzą ze scen teatralnych. W jej życiu jest wiele niewyjaśnionych tajemnic. Nie zachowały się listy ani żadne pamiątki. Zmarła, nie jest pewne czy śmiercią naturalną, 17 grudnia 1921 roku.

1596 (31) Urodził się Rene Descartes (Kartezjusz) - francuski filozof, pisarz, matematyk, przedstawiciel racjonalizmu i sceptycyzmu poznawczego. Odrzucał istnienie Boga. Widział w nim stwórcę, konstruktora świata, który jednak rządzi się prawem mechaniki i działa na zasadzie determinacji. Przez wiele lat Kartezjusz przebywał w Holandii i tam powstały główne jego dzieła, a wśród nich: "Rozprawa o metodzie" i "Namiętności duszy". Omawiają one najważniejsze zasady filozofii. Jego autorstwa jest sentencja "Cogito, ergo sum" (Myślę, więc jestem) - streszczająca niejako całą racjonalistyczną filozofię Oświecenia. Odkrył metodę geometrii analitycznej. Zmarł 11 lutego 1650 roku.

1732 (31) Urodził się Józef Haydn - austriacki kompozytor, jeden z trzech wielkich klasyków - obok Mozarta i Beethovena. Napisał ponad sto symfonii i koncertów, siedemdziesiąt kwartetów smyczkowych, kilkanaście oper i setki drobniejszych utworów na skrzypce i fortepian. Najbardziej znane są jego oratoria: "Stworzenie świata" i "Siedem słów Chrystusa na krzyżu" oraz "Te Deum" i "Stabat Mater". Zmarł 31 maja 1809 roku.

1886 (31) Urodził się Tadeusz Kotarbiński - filozof, logik, prakseolog, pedagog. Wykładał w Uniwersytecie Warszawskim. Należał do uczniów Kazimierza Twardowskiego. Był pionierem i współtwórcą teorii sprawnego działania - prakseologii. Jego dzieło "Traktat o dobrej robocie" stanowi podstawę społecznego wychowania Polaków. Zmarł 3 października 1981 roku.

1892 (31) Urodził się Stanisław Maczek - generał, dowódca Polskiej Pierwszej Dywizji Pancernej, walczącej w latach 1944-1945 na froncie Zachodnim. Dywizja pancerna Maczka wylądowała 29 lipca 1944 r. na wybrzeżu Normandii. Uczestniczyła w walkach z armią niemiecką na terenie Francji, Holandii, Belgii i północnych Niemiec. 19 września 1944 r. Zdobyła Aksel w Holandii . Walki trwały pięć dni. Gen. Maczek - jeden z najwybitniejszych polskich dowódców - zmarł w Wielkiej Brytanii 11 grudnia 1994 roku.