„zawsze redaktor”
WŁODZIMIERZ DOLANSKI ARCHIWALIA ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE ADNOTOWANE Autor opracowania - mgr Małgorzata Czerwińska Opracowano na zlecenie Biblioteki Centralnej Polskiego Związku Niewidomych Zielona Góra/Warszawa - grudzień 1994r./styczeń 1995r. WSTEP Dr Włodzimierz Dolański jest postacią wybitną, zapisaną w sposób szczególny w historii nie tylko polskiego środowiska niewidomych. W pamięci potomnych pozostaje twórcą "Pochodni" i animatorem brajlowskiej produkcji wydawniczej po II wojnie św., tyflologiem - badaczem m. in. zjawiska zmysłu przeszkód u niewidomych i historii pisma punktowego, żarliwym obrońcą sprawy niewidomych - nie tylko w kraju, lecz również w międzynarodowym wymiarze. Pomimo licznych opracowań przedmiotowych /głównie artykułów w prasie środowiskowej/oraz, wydanej w formie książki mówionej, powieści biograficznej dr Michała Kaziowa pt. "Dłoń na dźwiękach" - wiedza na temat tyflologicznej działalności Włodzimierza Dolańskiego nadal pozostaje niepełna. Istnieje zatem potrzeba przygotowania pracy monograficznej na sygnalizowany powyżej temat, poprzedzonej opracowaniem bibliografii podmiotowo-przedmiotowej. Bibliografia ta winna zebrać wszystkie zachowane materiały niepublikowane /źródłowe/ i publikowane autorstwa Włodzimierza Dolańskiego oraz publikowane opracowania na Jego temat. Niniejsze "Zestawienie Bibliograficzne" jest pierwszym etapem realizacji przedstawionych powyżej zamierzeń. Inspiracją do jego przygotowania stało się pozyskanie w 1994r. przez Bibliotekę Centralną PZN kolejnych archiwaliów po Włodzimierzu Dolańskim, przekazanych z prywatnych zbiorów przez Pana Adolfa Szyszkę. Z przedłożonego materiału wyłączono dokumenty drobne, o znikomej wartości merytorycznej oraz grupę dokumentów czarnodrukowych /autorstwa T. i R. Łazarskich/ i brajlowskich - dotyczących stenografii brajlowskiej. Te ostatnie, po zbadaniu ich związku z działalnością tyflologiczną W. Dolańskiego, zostaną ewentualnie uwzględnione w ostatecznej wersji bibliografii. W "Zestawieniu" pominięto również dokumenty bez wyraźnie określonej proweniencji /brak autorstwa, miejsca i roku wydania/, które należy poddać szczegółowym studiom. "Zestawienie Bibliograficzne" obejmuje łącznie 164 dokumenty tekstowe i 110 dokumentów nietekstowych /fotografii/. W poddanym analizie zbiorze zdecydowaną większość stanowią dokumenty w formie maszynopisu. Całość zbioru podzielono na następujące działy, uwzględniając zarówno cechy merytoryczne, jak i formalne dokumentów: I. Pojęcie niewidomych o przestrzeni i kształtach przedmiotów - 3 dokumenty tekstowe i 89 dokumentów nietekstowych /fotografii/ - układ zgodny z domniemaną organizacją pracy Autora nad zagadnieniem II. Historia pisma dla niewidomych - 25 dokumentów tekstowych i 21 dokumentów nietekstowych /fotografii/ - układ zgodny z domniemaną organizacją pracy Autora nad zagadnieniem III. Artykuły - 47 dokumentów tekstowych - układ alfabetyczny IV. Recenzje - 21 dokumentów tekstowych - układ alfabetyczny wg nazwisk autorów dzieł recenzowanych V. Referaty - 9 dokumentów tekstowych - układ alfabetyczny VI. Korespondencja - 29 dokumentów tekstowych /listy/ - układ chronologiczny VII. Varia - 30 dokumentów tekstowych - układ alfabetyczny. Dział I ilustruje przebieg pracy W. Dolańskiego nad publikacją pt. "Pojęcia niewidomych o przestrzeni i o kształtach przedmiotów", datowaną na rok 1938. Dział II zawiera dokumentację do artykułu pt. "Alfabet Braillea, jego poprzednicy i krewniacy", opublikowanego w "Logopedii" 1971 nr 10. w Dziale III dominują maszynopisy artykułów, przeznaczonych do publikacji głównie w "Pochodni". W Dziale VI zamieszczono korespondencję służbową z lat 1950- 1971. W dziale VII zgromadzono dokumenty, w przypadku których jednoznaczne określenie cech merytorycznych lub formalnych jest na obecnym etapie badań niemożliwe. Zaproponowany tu układ "Zestawienia" ma znamiona uniwersalne, pozwala bowiem na stopniowe włączanie innych dokumentów archiwalnych, których istnienie potwierdzają Dział Tyflologiczny BC PZN oraz Biblioteka Tyflologiczna w Laskach. W "Zestawieniu" zastosowano opisy bibliograficzne jednostkowe /dla pojedynczych dokumentów/ i zbiorowe /w przypadku zdjęć fotograficznych o tej samej tematyce/. Formę opisu bibliograficznego /opis skrócony/ oparto na publikacji: Pelcowa Janina: Polskie normy bibliograficzne 1975 - 1978. Warszawa 1981. W opisie bibliograficznym uwzględniono podstawowe informacje, pozwalające na identyfikację dokumentu: tytuł, miejsce i rok powstania, ilość stron, materiał ilustracyjny, aparat naukowy tekstu, forma wydawnicza. Opis bibliograficzny korespondencji wzorowano na: Semkowicz Aleksander: Bibliografia utworów Adama Mickiewicza. Warszawa 1958 - zachowując zgodność zapisu adresata, nadawcy i datowania z oryginałem. W przypadku dokumentów bez tytułu opis bibliograficzny rozpoczyna się od pierwszych słów tekstu, ujętych w nawias kwadratowy. Opis bibliograficzny uzupełnia krótka adnotacja zawartościowa. W niektórych przypadkach uwzględniono w niej informacje o cechach wydawniczo-formalnych dokumentu lub jego przeznaczeniu wydawniczym /zgodnie z uwagami autora, zamieszczonymi w dokumencie/. "Zestawienie Bibliograficzne" posiada wykaz zastosowanych w nim skrótów i symboli oraz spis treści. Zleceniodawca i wykonawca niniejszego opracowania sądzą, że spełnia ono podstawowe cele, stojące u podstaw jego powstania: a/ uporządkowanie i zinwentaryzowanie zasobu archiwalnego, przekazanego Bibliotece Centralnej PZN przez Pana Adolfa Szyszkę b/ stworzenie tzw. "punktu wyjścia" /zrębu głównego/ do zbibliografowania w jednolitym opracowaniu całej spuścizny po W. Dolańskim, znajdującej się w zbiorach bibliotecznych BC PZN i biblioteczno-archiwalnych w Laskach, oraz piśmiennictwa na ten temat. Zielona Góra, grudzień 1994r./styczeń 1995r. oprac. - mgr Małgorzata Czerwińska I. POJECIE NIEWIDOMYCH O PRZESTRZENI I KSZTAŁTACH PRZEDMIOTOW 1/ Bibliografia. [b. m., b. r.], 4s., maszyn. Wykaz literatury przedmiotu zawiera w układzie alfabetycznym 60 pozycji w j. francuskim i 5 pozycji w j. niemieckim. 2/ Pojęcia niewidomych o przestrzeni i o kształtach przedmiotów. Zarys pracy. Laski 1938, 27s., maszyn. Praca zawiera opis badań nad orientacją przestrzenną i pojmowaniem kształtów przedmiotów, przeprowadzonych na wychowankach Lasek. Wnioski końcowe zawierają tzw. "Konkluzję". Praca zawiera bibliografię załącznikową oraz erratę spostrzeżonych błędów. 3/ Pojęcia niewidomych o przestrzeni i o kształtach przedmiotów. Zarys pracy. Laski 1938, 25s., maszyn. Kopia pracy, opisanej w opisie nr 2. Brak erraty spostrzeżonych błędów. 4/ Pojęcia niewidomych o przestrzeni i o kształtach przedmiotów. [Materiał fotograficzny], 89 fot. Łącznie 89 fotografii czarnobiałych, w tym 62 przytwierdzonych do 16 plansz papierowych oraz 27 fotografii ponumerowanych, złożonych luźno w kopercie. Materiał ilustruje eksponaty badawcze i pomoce dydaktyczne do przeprowadzanych badań. Część fotografii pozbawiona jest opisów. II. HISTORIA PISMA DLA NIEWIDOMYCH 1/ Konspekt. Praca pt.: "Powstanie i rozwój pisma niewidomych". Warszawa 1956, 3s., maszyn. Zawiera założenia metodologiczne, plan i wykaz szczegółowych zagadnień uwzględnionych w opracowaniu. 2/ [Wiadomości ogólne o powstaniu pisma]. [b. m., b. r.], 14s., maszyn. Opis podstawowych kierunków rozwoju systemów pisma na świecie. 3/ Osiągnięcia wybitnych niewidomych przed wynalezieniem wypukłego pisma. [b. m., b. r.], 21s., maszyn. Skrócona historia rozwoju pisma dla niewidomych - od Homera do Nicholasa Saundersona. 4/ Wysiłki zmierzające do stworzenia pisma dla niewidomych w okresie od XVI do końca XVIII wieku. [b. m., b. r.], 13s., 5 fot., maszyn. Historia pisma dla niewidomych - od Erazma z Rotterdamu do systemu Rameau. 5/ Działalność Valentina Hauy i próby tworzenia pisma dla niewidomych /XVIII-XIXw/. Powstanie pierwszej szkoły dla niewidomych w Paryżu. [b. m., b. r.], 13s., 3 fot., 1 rys. wypukł., maszyn. Praca zawiera dzieje życia i działalności V. Hauy, opis jego systemu pisma oraz opis systemu pisma szpilkowego Kleina. 6/ Charles Barbier - wprowadzenie punktu w piśmie dla niewidomych. Zużytkowanie punktu w piśmie dla niewidomych - przez Barbiera. [b. m., b. r.], 9s., 12 fot., maszyn. Praca zawiera życiorys Ch. Barbiera, opis przebiegu pracy nad systemem pisma oraz opis założeń systemu punktowego. 7/ Ludwik Braille - twórca sześciopunktowego systemu pisma. [b. m., b. r.], 19s., 9 fot., maszyn. Praca zawiera życiorys L. Braillea, opis jego studiów nad systemem pisma /etapy powstawania/ oraz rozpowszechniania się tego wynalazku. Ponadto zawarto rozważania porównawcze z systemem Barbiera, Kleina. 8/ Próby wprowadzenia innych systemów pisma linijnego /wypukłego/. [b. m., b. r.], 24s., 20 fot., 1 rys. wypukł., maszyn. Opis systemów pisma dla niewidomych: James Gall, Lucas, Frere, William Moon, Bertram Mitford, Wilhelm Klein, Stuber, Lachmann, Daniels, Freissauf, Alphons Kochlin, William Bell Wait, John Smith, Gabriel Abreu, Pedro Llorens, Carton, Ballu, bracia Isidore, Cantonnet i Nouet. 9/ Pismo płaskie dla użytku niewidomych. [b. m., b. r.], 12s., 7 fot., 1 rys., maszyn. Opis urządzeń technicznych do pisma płaskiego - XVI- XXw. 10/ Skróty i stenografia pisma punktowego. [b. m., b. r.], 16s., 1 fot., 2 tabl., maszyn. Opis systemów skrótów i stenografii dla pisma punktowego: Wiktor Ballu, Armitage, Johann Knie, Christian Krohn, Umberto Trani, Perow, Tylnak, Feliks Ciszecki. 11/ [Główne zasady wypukłego pisma nutowego ...]. [b. m., b. r.], 7s., maszyn. Przypuszczalnie dokument stanowi brudnopis sygnalizowanego w konspekcie tekstu pt.: "Pismo punktowe w zastosowaniu do nut, matematyki, języków klasycznych i wschodnich. 12/ Udoskonalenia techniczne przyrządów do pisania i powielania systemem brajlowskim. [b. m., b. r.], 12s., 4 fot., 2 rys. wypukł., maszyn. Analiza historyczna rozwoju urządzeń technicznych do pisania systemem punktowym. 13/ Pismo palcowe dla głuchoniemych i sposoby porozumiewania się z nimi. [b. m., b. r.], 16s., 4 fot., 1 rys., maszyn. Analiza psychiczno-społecznych aspektów głuchoty. Analiza metody kształcenia Laury Bridgmann, Germaine Cambon, Olgi Skorochodowej, Heleny Keller. Zawarto opis systemów: Jerome Lorme, Morrisson oraz urządzenia E. Smitha Holwooda. 14/ Biblioteki i czasopisma niewidomych. [b. m., b. r.], 11s., maszyn. Historia bibliotekarstwa brajlowskiego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na biblioteki w: Londynie, Paryżu, Lipsku, Hamburgu, Marburgu, Laskach. Historia czasopiśmiennictwa brajlowskiego, poczynając od "Il Mentore dei Ciechi" /1875r./. 15/ Najnowsze wynalazki techniczne, służące do czytania czarnodruku przez niewidomych. [b. m., b. r.], 10s., maszyn. Opis wynalazków technicznych do czytania czarnodruku: Anoculoscope Kamila Grina, elektroftalm K. Noyszewskiego, optofon Fourniera d Albe, fonoptikon kryształowy Brauna, photo-electrographe Thomasa, visagraph R. Naumburga, microbraille Ingeberga. 16/ [Materiały pomocnicze do artykułu "Alfabet Braillea, jego poprzednicy i krewniacy"]. [b. m., b. r.]. Zestaw 10 dokumentów tekstowych /notatki, fiszki, wypisy/ rękopiśmiennych i maszynopisów oraz 21 fotografii - przypuszczalnie wykorzystanych do redagowania artykułu "Alfabet Braillea ...". Dokumenty tekstowe w układzie alfabetycznym autorów lub tytułów: a/ Andrzejewski Tadeusz: Starożytny Egipt, b/ [Bibliografia], c/ Biblioteki - czasopisma, d/ Diderot Denis, e/ Książka mówiona, f/ Pressówna Ludwika: Zarys historii badań nad pismem kreteńskim, g/ Przybylski Jacek: Dyssertacya o kunszcie pisania u starożytnych, h/ Schoeubergerus hic est, i/ VI [szóste] tysiąclecie, j/ Wyciąg z "Systemu pisania matematyki i chemii dla niewidomych", zestawionego przez F. Mittelstena, Scheidea, W. Windau i G. Zehnea. Materiał fotograficzny obejmuje 21 fotografii czarnobiałych opatrzonych następującymi podpisami: a/ jeden z systemów pisma Lana, b/ tablice matematyczne Saundersona, c/ pierwsza książka Walentyna Hauy, d/ wielkość liter Walentyna Hauy, e/ klucz do systemu Barbiera, f/ linijka i suwak Barbiera, g/ zeszytowa tabliczka do pisma brajlowskiego, h/ alfabet Braillea, i/ fragment brajlowskiej notacji muzycznej porównanie systemów Barbiera i Braillea, j/ tabela nut i ich wartości, k/ pismo szpilkowe W. Kleina, l/ czcionki do pisma szpilkowego Kleina, ł/ Raphigraphe Braillea, m/ numeracja punktów do rafigrafu, n/ projekty pism zgłoszone na konkurs w Edynburgu, o/ system linijny dra Moona, p/ system New York Point, r/ system brajlowski w układzie Ciszeckiego, s/ system brajlowski od 1934r. powszechnie w Polsce używany. III. ARTYKUŁY 1/ Alfabet Braillea, jego poprzednicy i krewniacy. [b. m.] 1971, 18s., przyp. 19 poz., bibliogr. 24 poz., maszyn. Historia pisma punktowego dla niewidomych. Tekst opublikowany w: "Logopedia" 1971 nr 10. 2/ Ambasador niewidomych - Helena Keller. Warszawa 1960, 5s., maszyn. Omówienie życia i działalności H. Keller - z okazji 80- tej rocznicy urodzin. Tekst do: "Tygodnik Powszechny" 1960. 3/ Biała laska. Warszawa 1963, 8s., maszyn. Historia i znaczenie rewalidacyjne białej laski. 4/ Brighton. [Warszawa] 1958, 9s., maszyn. Relacja z pobytu w Brighton: wizyta w Towarzystwie Publikacji Moona i schronisku dla samotnych niewidomych kobiet. Omówienie życia i działalności W. Moona. 5/ Contributions a l etude du sens des obstacles. [Przyczynek do studiów nad zmysłem przeszkód]. [b. m., b. r.], 5s., maszyn. Opis badań eksperymentalnych nad zmysłem przeszkód u niewidomych. 6/ Coupvray. [b. m.] 1958, 6s., maszyn. Relacja z pobytu w Coupvray - miejscu urodzenia L. Braillea. 7/ Czterdziestolecie Instytutu Pedagogiki Specjalnej. Warszawa 1963, 9s., maszyn. Krótki rys historyczny szkolnictwa specjalnego. Historia działalności IPS. Omówienie życia i działalności dr M. Grzegorzewskiej. 8/ Czy niewidomi posiadają zmysł przeszkód? Warszawa 1961- 1962, cz. 1: 1961, 6s. cz. 2:1961, 4s. cz. 3: 1962, 9s. -maszyn. Obszerne omówienie zjawiska zmysłu przeszkód u niewidomych, obejmujące: - cz.1 - historia badań naukowych nad zmysłem przeszkód, - cz.2 - spostrzeżenia osobiste i eksperymenty, - cz.3 - omówienie wyników przeprowadzonych eksperymentów i końcowe wnioski. Tekst przeznaczony do druku w: "Pola Stelo". 9/ Dawne wspomnienia i wrażenia dzisiejsze. Bukareszt 1965, 2s., maszyn. Relacja z pobytu w Rumunii. tekst przeznaczony do druku w: "Viata Noua" 1965. 10/ Dwa jubileusze. Warszawa 1971, 7s., maszyn. Krótki rys historyczny procesu jednoczenia się ruchu niewidomych w Polsce - Związek Pracowników Niewidomych RP i PZN. Tekst okolicznościowy - 15 rocznica zjednoczenia ruchu niewidomych w Polsce Ludowej oraz 20 rocznica powstania PZN. Tekst przeznaczony do druku w: "Szkoła Specjalna" 1971. 11/ Dziecko niewidome. Warszawa 1958, 4s., bibliogr. 8 poz., maszyn. Objaśnienia terminologiczne pojęć: niewidomy, ociemniały, ślepota. Klasyfikacja przyczyn ślepoty. Charakterystyka typowej sylwetki /wyglądu/ dziecka niewidomego. Zadania pedagogiki specjalnej w rewalidacji dziecka niewidomego. Hasło do "Leksykonu Pedagogicznego", wykonane na zlecenie Państwowego Wydawnictwa Encyklopedii, Słowników i Literatury Popularnonaukowej "Wiedza Powszechna". 12/ Garść wspomnień o dawnej "Pochodni". Wars brajlowskiego w Polsce, przygotowany z okazji wydania 300 numeru "Pochodni". 13/ [Jeszcze o niewidomych ...]. Warszawa 1960, 5s., maszyn. Ogólne informacje na temat niewidomych. Tekst jest polemiką z artykułem A. Bajkowskiego pt.: "Niewidomi" /"Przekrój" 1960/. 14/ Jubileusz Kol. Stanisława Żemisa. Warszawa 1962, 2s., maszyn. Prezentacja osoby St. Żemisa - z okazji Jego 60-tej rocznicy urodzin. 15/ Konkurs o palmę pierwszeństwa. Warszawa 1955, 5s., przyp. 1 poz., bibliogr. 15 poz., maszyn. Krótki rys historyczny na temat niewidomych w dziedzinie muzyki: prezentacja wybitnych niewidomych muzyków. Omówienie systemów szkolnictwa muzycznego dla niewidomych. Przedstawienie brajlowskiej notacji muzycznej. Tekst przeznaczony do "Problemów" - z okazji Konkursu Chopinowskiego w 1955r. 16/ Kwestja [sic!] ociemniałych w Polsce. Cz. 1. Lwów 1923, 2s., maszyn Ogólne informacje o niewidomych, podane z myślą o przekonaniu społeczeństwa o możliwościach ludzi pozbawionych wzroku. Tekst podpisany: "Włodzimirski - student filozofji". 17/ Kwestja [sic!] ociemniałych w Polsce. Cz. 2. Lwów 1923, 2s., maszyn. Krytyka systemu opieki nad ociemniałymi w niepodległej Polsce. Tekst przeznaczony do druku w: "Słowo Polskie" 1923r. 18/ Legendy a rzeczywistość. Listy i odpowiedzi. Problemy 1954, grudzień, s. 864. Ogólne informacje o niewidomych, ze szczególnym podkreśleniem możliwości kształcenia i pracy. 19/ Ludwik Braille. [b. m.] 1959, 1s., maszyn. Notka biograficzna o L. Brailleu. Tekst przeznaczony do druku w: "Szkoła Specjalna" 1959. 20/ [Ludziom obdarzonym ...]. Warszawa 1960, 6s., przyp. 5 poz., maszyn. Prezentacja życia i działalności Heleny Keller - z okazji 80-tej rocznicy urodzin. Tekst przeznaczony do druku w: "Tygodnik Powszechny" 1960. 21/ Małżeństwa niewidomych. Warszawa 1964, 9s., przyp. 2 poz., maszyn. Omówienie aspektów społecznych, psychicznych i medycznych małżeństwa niewidomych - na tle doświadczeń w państwach zachodnich i w Polsce. Tekst przeznaczony do druku w: "Głos Kobiety" 1964. 22/ [Medycyna do niedawna ...]. Warszawa 1960, 5s., maszyn. Omówienie życia i działalności Heleny Keller. Tekst przeznaczony do druku w: "Światełko" [1960]. 23/ Musimy przecież dotrzymać kroku. Warszawa 1962, 9s., maszyn. Rozważania na temat potrzeby nauki języków obcych - również przez niewidomych 24,/ Niewidomy pieśniarz francuski. Warszawa 1972, 2s., bibliogr. 2 poz., maszyn. Notka biograficzna o Karolu Humeluu. Tekst przeznaczony do druku w: "Magazyn Muzyczny" 1972. 25/ [Niniejszy pobieżny ...]. Warszawa 1963, 14s., przyp. 10 poz., bibliogr. 20 poz., maszyn. Wstępne wiadomości o rehabilitacji niewidomych, z uwzględnieniem psychologicznego punktu widzenia. Tekst przeznaczony do druku w: "Szkoła Specjalna" 1963. 26/ Nowe Życie. Warszawa 1966, 3s., maszyn. Charakterystyka czasopisma rumuńskiego "Viata Noua" oraz sytuacji niewidomych w Rumunii. 27/ 80 [Osiemdziesiąt] lat w zupełnej ciszy i nieprzeniknionej ciemności - Helena Keller. Warszawa 1960, 9s., przyp. 14 poz., maszyn. Prezentacja postaci /życia i działalności/ H. Keller. Tekst przeznaczony do druku w: "Problemy" 1960. 28/ Pamięci Ludwika Viernea. Warszawa 1970, 5s., bibliogr. 6 poz., maszyn. Prezentacja postaci L. Viernea - niewidomego muzyka francuskiego. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia". 29/ Potrzeba pomocnej dłoni. Warszawa 1962, 6s., maszyn. Ogólne informacje na temat ślepoty, niewidomych, organizacyjnych form pomocy niewidomym w Polsce i na świecie /rys historyczny/. Tekst przeznaczony do druku w: "Żyjmy dłużej". 30/ Potrzeba pomocnej dłoni. Żyjmy dłużej 1962 nr 11 s. 2-3, il. jak w poz. 29. 31/ La question des abeugles en Pologne. [Problematyka niewidomych w Polsce]. [b. m., b. r.], 4s., maszyn. Zarys sytuacji społeczno-bytowej niewidomych w Polsce po 1918r. Postulat utworzenia form organizacyjnych pomocy niewidomym w Polsce. 32/ Refleksje na temat "Dnia Niewidomych" w Polsce. Warszawa 1957, 2s., maszyn. Propozycja powołania "Dnia Niewidomych" w Polsce, w celu popularyzowania w społeczeństwie problematyki niewidomych. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia". 33/ Rocznica. Warszawa 1972, 5s., przyp. 2 poz., bibliogr. 8 poz., maszyn. Historia Panteonu francuskiego z okazji 20-tej rocznicy przeniesienia zwłok L. Braillea z Coupvray. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia" 1972. 34/ System Braillea - czy Morsea. Warszawa 1958, 5s., przyp. 2 poz., maszyn. Założenia systemu Braillea i systemu Morsea. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia" i "Nasz Świat" 1958 nr 10. 35/ Trochę wieści z Rumunii. Warszawa 1965, 5s., maszyn. Historia systemu opieki nad niewidomymi w Rumunii. Tekst przeznaczony do druku w: "Niewidomy Spółdzielca".36/ Tiresias. W kraju i za granicą. Szkoła Specjalna 1958 [b. nr.] s. 376-378. Omówienie działalności Groupement des Intellectuels Aveugles /GIA/. 37/ [W roku 1959 ...]. [b. m.] 1959, 3s., maszyn. Ogólne informacje o rehabilitacji niewidomych - z okazji 150-tej rocznicy urodzin L. Braillea i 175-tej rocznicy powstania Instytutu W. Hauy. Tekst przeznaczony do druku w: "Sprawa Niewidomych". 38/ W świetle minionych faktów. Warszawa 1956, 6s., maszyn. Przedstawienie historii "Pochodni" - z okazji wydania setnego numeru tego pisma. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia". 39/ Walentyn Hauy. Warszawa 1972, 2s., maszyn. Notka biograficzna o W. Hauy. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia" 1972 nr 3. 40/ Walentyn Hauy - twórca pierwszej szkoły dla niewidomych. Warszawa 1954, 3s., maszyn. Historia powołania i działalności Instytutu W. Hauy. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia". 41/ Wierzący niewidomi w polskiej odnowie. [b. m., b. r.], 5s., maszyn. Refleksje autora na temat zorganizowania pielgrzymki niewidomych do Częstochowy. 42/ Wspomnienia o pierwszych powojennych czytankach brajlowskich. Laski 1969, 2s., maszyn. Historia Biura Kopistek, powołanego w 1947r. 43/ Wspomnienie o dwóch tyflofilach francuskich. Warszawa 1969, 9s., przyp. 3poz., bibliogr. 15 poz., maszyn. Przedstawienie postaci: Paul Guinot, Georges Raverat. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia". 44/ Wspomnienie o koledze Władysławie Winnickim. Warszawa 1961, 4s., maszyn. Pośmiertne przedstawienie postaci W. Winnickiego. Tekst przeznaczony do druku w: "Szkoła Specjalna" . 45/ Wydawnictwa dla niewidomych pismem punktowym. [b. m., b. r.], 4s., maszyn. Omówienie działalności wydawniczej w l. 1947-1950 we Wrzeszczu. 46/ [Zaczęło się od fonografu ...]. Warszawa 1960, 7s., maszyn. Początki książki mówionej na świecie. Znaczenie wynalazku magnetofonu dla niewidomych. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia". 47/ Zarys historii wydawnictw brajlowskich w Polsce. Warszawa 1958, 10s., przyp. 2 poz., maszyn. Historia wydawnictw brajlowskich w Polsce - od czasów zaborów do chwili współczesnej autorowi opracowania. Tekst przeznaczony do druku w: "Sprawa Niewidomych" 1958 z. 3, cz. 2 s.7. IV. RECENZJE 1/ Banaś Halina, Koprowska Barbara: Droga do książki. [Nauka początkowego pisania i czytania systemem Braillea dla dorosłych niewidomych]. Warszawa 1960. rec.: [Podręcznik ...]. Warszawa 1960, 3s., maszyn Recenzent pozytywnie ocenia dobór materiału i układ treści podręcznika. Sygnalizuje brak ćwiczeń do wprawiania się w pisaniu. 2/ Bętkowska H.: Niewidomy w muzeum. rec.: [Powyższy temat ...]. [b. m.] 1971, 2s., maszyn. Recenzent zarzuca brak oparcia się na literaturze przedmiotu, na rzecz przewagi sądów subiektywnych. Recenzja napisana prawdopodobnie na zlecenie "Szkoły Specjalnej". 3/ Bindt Juliet: A Handbook for the blind. The Macmillan Company New York 1952. Rec.: [Autorką tej książki ...]. [b. m., b. r.], 2s., maszyn. Recenzent podkreśla obszerność materiału badawczego, na którym oparła się autorka opracowania /3500 niewidomych/. Krytykuje "dłużyzny" i powtórzenia w części podręcznika przeznaczonej dla widzących. Podkreśla optymistyczny charakter wypowiedzi autorki. 4/ Dąbrowski A.: Orientacja i poruszanie się niewidomych. Warszawa 1962. Rec.: Uwagi dotyczące "Poradnika o orientacji i poruszaniu się niewidomych w przestrzeni", napisanego przez A. Dąbrowskiego. Warszawa 1963, 2s., maszyn. Recenzent zaleca dokonanie fachowej korekty, zaznaczając konkretne miejsca w tekście. 5/ Decaux Etienne: Le Braille dans les logngues slaves. [Brajl w językach słowiańskich]. Paryż 1956. Rec.: Le Braille dans les longues slaves. [Brajl w językach słowiańskich]. Warszawa 1956, 4s., maszyn. Recenzent omawia zawartość publikacji, ze szczególnym uwzględnieniem rozdziału, dotyczącego historii polskiego brajla. Tekst przeznaczony do druku w: "Pochodnia 6/ Dziedzic Jan: Tor przeszkód niewidomych jako problem sprawności ruchowej i orientacji przestrzennej. Rec.: [Jan Dziedzic od szeregu lat zajmuje się sprawą wychowania fizycznego niewidomych ...]. Warszawa 1970, 1s., maszyn. Podkreślenie nowatorskich metod prowadzenia zajęć wychowania fizycznego dla niewidomych, z uwzględnieniem zjawisk kompensacyjnych. 7/ Dziedzic Jan: Wychowanie fizyczne niewidomych. Warszawa 1960.: [Praca J. Dziedzica ...]. Warszawa 1959, 3s., maszyn.Nowatorski charakter pracy J. Dziedzica - nauczyciela wf w Owińskach. Zwrócenie uwagi na główny cel zajęć - zaktywizowani fizyczne uczniów i rozbudzenie zainteresowania sportem. 8/ Dziedzic Jan: Z doświadczeń pracy usprawniającej nad niewidomymi i ociemniałymi. Pr. mgr. Rec.: [Praca magisterska J. Dziedzica ...]. Ciechocinek 1955, 3s., maszyn. Podkreślenie nowatorskiego charakteru pracy, opartej na 4-letnich badaniach magistranta. Praca ma charakter teoretyczno-praktyczny, podając opisy konkretnych ćwiczeń na przyrządach i na sali. Recenzja przygotowana dla Instytutu Pedagogicznego. 9/ Dziedzic Jan: Z doświadczeń usprawniania głuchociemnego Jana S. Rec.: [W artykule tym przedstawiony jest zaledwie ...]. Warszawa 1970, 1s., maszyn. Praca ma charakter nowatorski w dziedzinie surdotyflologii. Podaje rozkład dnia pracy z głuchociemnym na obozie kondycyjnym, . 10/ Frampton Merle E.: Tragedia współczesnej szkoły dla niewidomych praktykowanej w zintegrowanych klasach publicznej szkoły dziennej. Rec.: Nadesłany mi do recenzji...]. Warszawa 1970, 5s., maszyn Recenzent powątpiewa w słuszność koncepcji klas zintegrowanych w szkolnictwie publicznym. Dokonuje poprawek stylistycznych. Stwierdza zasadność opublikowania materiału w "Szkole Specjalnej". 11/ Gurowska Wanda: Próby określenia ślepoty na kształtowanie się osobowości. Rec.: [Trudno jest wydać rzeczową opinię ...]. Warszawa 1969, 2s., maszyn. Recenzent wypowiada się krytycznie na temat pracy, zarzucając autorce nieznajomość literatury na temat psychiki dziecka, błędne cytowania i nielogiczne wnioskowanie. Recenzent stwierdza, że tekst nie nadaje się do publikacji w "Szkole Specjalnej". 12/ Henri Pierre: LEcole et la cecite. [Szkoła a ślepota]. Paryż 1957 Henri Pierre: Les Aveugles et la societe. [Niewidomi a społeczeństwo]. Paryż 1958. Rec.: Nowości w literaturze niewidomych. Warszawa 1958, 6s., maszyn. Recenzent podaje w dużym skrócie streszczenie obu pozycji. 13/ Instrukcja dla zakładowych instruktorów inwalidzkich. Warszawa 1955. Rec.: Opinia dotycząca doboru zajęć dla inwalidów niewidomych. Warszawa 1955, 2s., maszyn. Opinia dotycząca doboru zajęć dla inwalidów niewidomych z uszkodzeniem kończyn górnych. Warszawa 1955, 3s., maszyn. Recenzent podkreśla wyczerpujący charakter opracowania. Zaleca tylko uzupełnienie listy zawodów umysłowych dla niewidomych. Recenzent podkreśla wysoką przydatność opracowania dla potrzeb prowadzenia akcji produktywizacji niewidomych. 14/ Majewski Tadeusz: Czynności życia codziennego u niewidomych. Warszawa 1962 Majewski Tadeusz: Rehabilitacja niewidomych zaniedbanych. Rec.: [Autor, pracując przez kilka lat ...]. Warszawa 1967, 1s., maszyn. Zwrócenie uwagi na pobieżny charakter obu tekstów, w tym pominięcie omówienia znaczenia analizatora węchu i smaku. 15/ Oses Edmund: Dzieci niewidome laureatem Konkursu krajoznawczo-turystycznego - "Przez X wieków Polski". Rec.: [Z artykułu powyższego widać, że autor ...]. Warszawa 1968, 1s., maszyn, Recenzent podkreśla zasługi pedagogiczne E. Osesa. Stwierdza zasadność opublikowania tekstu w "Szkole Specjalnej". 16/ Silhan Jan: Szkoła dla niewidomych w Budapeszcie. Rec.: [Artykuł ten, choć nie porusza zagadnień metodyki nauczania ...]. [b. m.] 1969, 1s., maszyn. Recenzent wnosi tylko uwagi stylistyczne i drobne faktograficzne. Stwierdza przydatność tego tekstu dla "Szkoły Specjalnej". 17/ Silhan Jan: U szwedzkich niewidomych. Rec.: [Autor na wstępie pisze wprawdzie ...]. Warszawa 1969, 1s., maszyn. Recenzent wnosi zastrzeżenia stylistyczne i zaleca skrócenie materiału. Stwierdza przydatność tekstu dla "Szkoły Specjalnej". 18/ Swierłow W. S.: Orientacja niewidomych w przestrzeni. Poradnik dla nauczycieli i wychowawców. Tł. z ros. H. Temersonowa. Warszawa 1957. Rec.: [Zagadnienie orientacji niewidomych w przestrzeni. Recenzent podkreśla wyczerpujący charakter materiału badawczego. Zwraca uwagę na tzw. "dłużyzny" wypowiedzi autora, możliwe do usunięcia w trakcie tłumaczenia. Podaje wykaz proponowanych do usunięcia błędów stylistyczno- językowych. Recenzja na zlecenie PZWS. 19/ Trębacz Teresa: Kształcenie wrażeń dotykowych oraz pojęć przestrzennych u dzieci niewidomych. Rec.: [Autorka tej pracy podjęła się rozwiązania ...]. [b. m., b. r.], 1s., maszyn. Recenzent wyraża aprobatę dla obranego tematu badań, zwłaszcza dla wykorzystania w ich toku zabawek dydaktycznych, kształtujących pojęcia geometryczne u dzieci niewidomych. 20/ Zaworska Z.: Badanie przydatności obrazka plastycznego dla dzieci niewidomych. Warszawa 1960. Rec.: [Interesującym przyczynkiem w zakresie badań nad rysunkami ...]. Warszawa 1959, 3s., maszyn. Recenzent uznaje zasadność wykorzystania rysunku w nauczaniu dzieci /rozwój pojęć przestrzennych i orientacji przestrzennej/. Aprobuje metodologię badań i słuszność postawionego pytania badawczego: rysunek konturowy czy plastyczny. 21/ Żemis Stanisław: Niewidomy poznaje nowy teren. Rec.: [Ten subiektywny opis wrażeń autora ...]. Warszawa 1970, 1s., maszyn. Recenzent podkreśla charakter badań autora /autopsja/ i wnosi zastrzeżenia do terminologii. V. REFERATY 1/ Cele i zadania Centralnego Ośrodka Tyflologicznego. Referat - projekt na Kongres Esperantystów. [b. m., b.r.], 4s., maszyn. Historia form organizacyjnych opieki nad niewidomymi w Polsce od 1918r. Działalność PZN. Geneza powołania i charakterystyka działalności COT przy ZG PZN. Dokument jest niekompletny. 2/ Modern programmes for blind persons with other disabilities. Referat dla Komisji Programowej. [b. m.] [1963/1964], 8s., maszyn. zob. adnotacja w poz. 3. 3/ Nowoczesne programy, dotyczące niewidomych z dodatkowymi kalectwami. Referat dla Komisji Programowej. [b. m.] [1963/1964], 8s., maszyn. Omówienie problematyki rehabilitacji w odniesieniu do: niewidomych amputantów, głuchoniewidomych i niewidomych z niedorozwojem umysłowym. 4/ Problem kształcenia oraz zatrudnienia niewidomej inteligencji. Referat wygłoszony w Klubie Inteligencji Niewidomej. Warszawa 1957, 6s., maszyn. Omówienie problemu kształcenia niewidomych /zagadnienie integracji w nauczaniu/ - w oparciu o doświadczenia USA i Anglii. Analiza problemu zatrudnienia niewidomych inteligentów - zwrócenie uwagi na nieduże możliwości w tym zakresie w Polsce i porównanie z USA i Anglią. 5/ Stosunki między widzącymi i niewidzącymi. Wykład dra Włodzimierza Dolańskiego w Ośrodku Szkolenia Pracowników Społecznych Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. [b. m.] 1950, 7s., maszyn. Rys historyczny stosunków społecznych między niewidomymi a pełnosprawnymi, poczynając od starożytności, aż do czasów współczesnych autorowi opracowania, 6/ Techniczne pomoce i przybory w wykształceniu niewidomego dziecka. Referat. [b. m., b. r.], 39s., maszyn. Referat obejmuje: - szkic historyczny, przedstawiający okres pomysłów i wynalazków pisma dla niewidomych, - przedstawienie wysiłków, zmierzających do udoskonalenia pomocy i przyrządów technicznych dla nauczania niewidomych, - konkluzja. 7/ Wstęp do wykładu wygłoszonego w PIPS [Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej] 17 lutego 1952r. [b. m.] 1952, 2s., maszyn. Rys historyczny dziejów wychowania i kształcenia niewidomych. 8/ [Zapewne każdy z moich obecnych Szanownych Słuchaczy ...]. Referat wygłoszony w dniu 28 listopada 1950r. w PIPS Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej]. [b. m.], 1950, 14s., maszyn. Referat obejmuje: - definicja ślepoty, - dzieje niewidomych, - zadania pedagogów szkół specjalnych wobec niewidomych. 9/ Zdobycze społeczne niewidomych w obecnym ustroju. Referat wygłoszony na Wojewódzkiej Konferencji Nauczycieli Szkół Specjalnych w Warszawie w dniach 26-27 listopada 1952r. Warszawa 1952, 2s., maszyn. Porównanie sytuacji niewidomych przed i po II wojnie światowej. VI. KORESPONDENCJA 1/ Z Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Ośrodek Szkolenia Pracowników Społecznych. 19. I. 1950r. - Warszawa. Dotyczy dokonania korekty wykładu pt.: "Stosunki między widzącymi i niewidzącymi". 2/ Do Państwowego Zakładu Wydawnictw Lekarskich w Warszawie - na ręce Przewodniczącego Komisji Doc. Dr Z. Grynberga. 26 listopada 1956r. - Warszawa. Dotyczy recenzji czasopism "Światełko" i "Promyczek". 3/ Z Państwowego Wydawnictwa Encyklopedii, Słowników i Literatury Popularnonaukowej "Wiedza Powszechna". 12. XI. 1957r. - Warszawa. Dotyczy zlecenia na opracowanie hasła "Dziecko niewidome" do "Podręcznego leksykonu pedagogicznego". Do listu dołączono "Instrukcję dla autorów Podręcznego leksykonu pedagogicznego". 4/ Do Państwowego Wydawnictwa "Wiedza Powszechna". 30 maja 1958r. - Warszawa. Dotyczy opracowania hasła "Dziecko niewidome". 5/ Do Dr W. H. Melanowskiego, Kierownika Kliniki Okulistycznej A. M. 28 czerwca 1958r. - Warszawa. Dotyczy wyrażenia zgody na opublikowanie artykułów W. Dolańskiego i E. DecauX. 6/ Od prof. dr med. W. H. Melanowskiego. 5 lipca 1958r. - Warszawa. Dotyczy wyrażenia zgody na opublikowanie artykułów W. Dolańskiego i E. Decaux w czasopiśmie "Klinika Oczna". 7/ Z Instytutu Pedagogiki. 18 marca 1959r. - Warszawa. Dotyczy zlecenia na opracowanie recenzji pracy Z. Zaworskiej pt.: "Badanie przydatności obrazka plastycznego dla dzieci niewidomych". Do listu dołączono przepisy prawne, dotyczące honorarium autorskiego dla recenzenta. 8/ Do Jerzego Turowicza, red. nacz. "Tygodnika Powszechnego". 2 czerwca 1960r. - Warszawa. Dotyczy prośby o opublikowanie w w/w czasopiśmie artykułu W. Dolańskiego o H. Keller. 9/ Od M. Grzegorzewskiej, dyr. Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. 3. XI. 1960r. - Warszawa. Dotyczy prośby o zrecenzowanie podręcznika H. Banaś i B. Koprowskiej i M, Grzegorzewskiej, Pedagogiki Specjalnej. 10 listopada 1960r. - Warszawa. Dotyczy uwag W. Dolańskiego na temat podręcznika H. Banaś i B. Koprowskiej. 11/ Do Redakcji czasopisma "Przekrój". 19 listopada 1960r. - Warszawa. Dotyczy prośby o opublikowanie na łamach "Przekroju" odpowiedzi W. Dolańskiego w związku z artykułem A. Bajkowskiego. 12/ Do Redakcji "Szkoły Specjalnej" w Warszawie. 20 listopada 1961r. - Warszawa. Dotyczy prośby o opublikowanie informacji o W. Winnickim. 13/ Do le Reverend Pere Pierre Boury, Secretaire General Croisade des Aveugles. [Wielebnego Ojca Pierre Boury, Sekretarza Generalnego Croisade des Aveugles[. 9 kwietnia 1964r. - Warszawa. List zawiera informacje o systemie edukacji niewidomych w Polsce - w ujęciu historycznym. 14/ Do [Bien cher et Reverend Pere]. [Drogi Wielebny Ojcze]. 22 maja 1964r. - Warszawa. List zawiera informacje o zatrudnieniu niewidomych w Polsce. List adresowany prawdopodobnie do P. Boury. 15/ Do Cher et Reverend Pere [Drogi Wielebny Ojcze]. 3 sierpnia 1964r. - Warszawa. List zawiera informacje o pomocy socjalnej niewidomym w Polsce. List adresowany prawdopodobnie do P. Boury. 16/ Z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwa Polskiej Akademii Nauk. 27 września 1966r. - Wrocław. Dotyczy prośby o zrecenzowanie hasła "Druk dla niewidomych" do Encyklopedii Wiedzy o Książce17/ Do Sekretariatu Wydawnictwa Encyklopedii Wiedzy o Książce. 5. X. 1966r. - Warszawa. Dotyczy uwag W. Dolańskiego do treści hasła "Druk dla niewidomych".18/ Z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwa Polskiej Akademii Nauk. 8 października 1966r. - Wrocław. Dotyczy bardziej szczegółowego opracowania hasła "Druk dla niewidomych".19/ Do Sekretariatu Wydawnictwa "Encyklopedii Wiedzy o Książce" we Wrocławiu. 28 października 1966r. - Warszawa. Dotyczy uwag o zawartości merytorycznej /zakresie tematycznym/ hasła "Druk dla niewidomych". 20/ Z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwa. 10. XII. 1966r. - Wrocław. List umowny nr 459/66 - w sprawie honorarium autorskiego za opracowanie hasła do EWoK-u. 21/ Do Prezesa Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi, Antoniego Marylskiego. 17 kwietnia 1967r. - Warszawa. Dotyczy spraw organizacyjnych współpracy. 22/ Z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwa Polskiej Akademii Nauk. 2, 05. 1967r. - Wrocław. Dotyczy propozycji napisania wstępu do pracy M. Kaziowa pt.: "Postać niewidomego w oczach poetów". 23/ Do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. 15 lipca 1967r. - Warszawa. Dotyczy wyrażenia zgody na napisanie wstępu do pracy M. Kaziowa pt.: "Postać niewidomego w oczach poetów". 24/ Do Sekretariatu Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. 31 lipca 1967r. - Warszawa, Dotyczy wywiązania się ze zlecenia na napisanie wstępu do pracy M. Kaziowa pt.: "Postać niewidomego w oczach poetów". 25/ Z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwa Polskiej Akademii Nauk. 4 sierpnia 1967r. - Wrocław. Potwierdzenie otrzymania wstępu do pracy M. Kaziowa pt.: "Postać niewidomego w oczach poetów" oraz informacje o sposobie rozliczeń finansowych. 26/ Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwo. 8 sierpnia 1967r. - Wrocław. List umowny nr442/67 - w sprawie rozliczenia finansowego /honorarium/ za wstęp do pracy M. Kaziowa pt.: "Postać niewidomego w oczach poetów".27/ Z Redakcji "Szkoły Specjalnej" w Warszawie. 30. I. 1968r. - Warszawa.Dotyczy zrecenzowania artykułu E. Osesa pt.: "Dzieci niewidome laureatem Ogólnopolskiego Konkursu Krajoznawczo- Turystycznego "Przez X wieków Polski". 28/ Z Polskiego Towarzystwa Logopedycznego w Lublinie. 30.11.1969r. - Lublin. Dotyczy dokonania poprawek redakcyjnych, zasygnalizowanych przez Redakcję "Logopedii", w artykule na temat historii pisma dla niewidomych. 29/Do [prof. Leona Kaczmarka]. 5 listopada 1971r. - Warszawa. Dotyczy stanowiska W. Dolańskiego wobec konieczności dokonania korekty tekstu artykułu o piśmie dla niewidomych, sugerowanych przez Redakcję "Logopedii". VII. VARIA 1/ [Był maj 1929r. ...]. Warszawa 1973, 3s., maszyn. Wspomnienie o Henryku Ruszczycu. 2/ Dokument z przeszłości rumuńskich niewidomych. [b. m.] 1968, 4s., przyp. 1 poz., maszyn. Tłumaczenie W. Dolańskiego tekstu o historii niewidomych w Rumunii - autorstwa prof. Gh. Anastasiu. 3/ Druk dla niewidomych. [b. m.] 1966, 4s., przyp. 5 poz., bibliogr. 4 poz., maszyn. Wersje robocze hasła do Encyklopedii Wiedzy o Książce. 4/ Letat actuelle de la question des aveugles en Pologne. [Aktualny stan sprawy niewidomych w Polsce]. Paryż 1923, 14s., maszyn. Omówienie sytuacji społecznej niewidomych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień kształcenia. 5/ Introduction. Izabelin 1946, 36s., maszyn. Omówienie sytuacji niewidomych w Polsce: liczba niewidomych, system opieki socjalnej, kształcenie, instytucje pracujące na rzecz niewidomych itp. 6/ Krótki przewodnik metodyczny dla nauczycieli posługujących się podręcznikiem "Równajmy krok" i "W jednym szeregu" na kursach dla dorosłych analfabetów niewidomych. [b. m., b. r.], 6s., maszyn. Robocza wersja wstępu metodologicznego do podręczników do nauki brajla dla dorosłych niewidomych. 7/ Ludwik Braille. [b. m., b. r.], 10s., maszyn. Omówienie życia i działalności L. Braillea. Dokument zawiera ponadto prezentację postaci wybitnych niewidomych radzieckich oraz omówienie sytuacji niewidomych w Polsce - przed i po II wojnie światowej. 8/ O pracy nauczycieli i wychowawców w szkołach dla niewidomych ZSRR. Warszawa 1965, 10s., maszyn. Streszczenie wybranych artykułów, zawartych w pracy zbiorowej pod red. prof. dr B. I. Kowalenki pt.: "Zagadnienie pracy pedagogiczno-wychowawczej w szkołach dla niewidomych i słabowidzących", wydanej w Leningradzie w 1964r. 9/ Pobieżny szkic działalności Związku Niewidomych na rzecz rehabilitacji inwalidów wzrokowych w ciągu ostatnich 19 lat. Warszawa 1964, 6s., bibliogr. 57 poz., maszyn. Charakterystyka działalności rehabilitacyjnej, tyflologicznej i informacyjnej Związku Niewidomych. 10/ Powojenny start niewidomych w Rumunii. Warszawa 1965, 10s., maszyn. Porównanie sytuacji niewidomych w Rumunii i Polsce - z okazji wizyty W. Dolańskiego w Bukareszcie. 11/ Problematyka sprawy niewidomych na Zachodzie - a u nas. Warszawa 1958, 58s., przyp. 9 poz., maszyn. Omówienie sytuacji niewidomych, z uwzględnieniem następujących zagadnień: - stosunek społeczeństwa do niewidomych, - szkolenie dzieci i młodzieży oraz rehabilitacja ociemniałych, - zatrudnienie niewidomych. 12/ Produktywizacja niewidomych na wsi. Warszawa 1958, 7s., maszyn. Omówienie różnych rozwiązań opieki nad niewidomymi na wsi - w oparciu o wzorce angielskie, francuskie, greckie, amerykańskie. 13/ Produktywizacja niewidomych z uwzględnieniem obecnej rzeczywistości państwowej. [b. m., b. r.], 3s., maszyn. Wskazanie /w ujęciu historycznym/ na przydatność niewidomych do wykonywania pracy zarobkowej. 14/ Projekt programu dodatkowego dla niewidomych uczestników kursu telefonistów dla Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Warszawa 1950, 8s., maszyn. Opracowanie obejmuje: pismo wypukłe dla niewidomych, pisanie na maszynie biurowej, podstawowe wiadomości z geometrii, nauka arytmetyki na kubarytmach. 15/ Przedmowa do pracy dr Grodeckiej "Z zagadnień niewidomych i źle widzących". Warszawa 1962, 7s., maszyn. Historyczne ujęcie rozwoju myśli tyflopedagogicznej, poczynając od starożytności. 16/ Przejawiajmy więcej inicjatywy. Warszawa 1965, 8s., maszyn. Omówienie różnych form propagowania spraw niewidomych w społeczeństwie - na przykładach zagranicznych i polskich. 17/ Przemówienie wygłoszone w dniu 11 listopada w Warszawie na Zjeździe Kierowników Oświaty Województwa Warszawskiego. [b. m.] 1955, 5s., maszyn. Omówienie sytuacji społecznej niewidomych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem stanu kształcenia. 18/ Robert Beniamin Irvin. Laski 1969, 3s., maszyn. Omówienie życia i działalności R. B. Irvina. 19/ Sprawozdanie z prac pozaszkolnych od roku 1923 do maja 1934roku. Laski 1934, 11s., maszyn. Przedstawienie działalności naukowej i społecznej W. Dolańskiego w latach 1923-34. 20/ Sprawozdanie ze Zjazdu Nauczycieli i Wychowawców Szkół dla Niewidomych we Wrocławiu. Warszawa 1962, 10s., maszyn. Relacja z w/w Zjazdu, odbytego w dniach 25-26 maja 1962r., z uwzględnieniem omówienia wygłoszonych referatów i przeprowadzonych hospitacji zajęć. Opracowanie zawiera ponadto 23 wnioski końcowe. 21/ Stuletnia rocznica istnienia Królewskiego Narodowego Instytutu dla Niewidomych w Londynie. Laski 1969, 6s., maszyn. Omówienie działalności w/w Instytutu. Ponadto obszerne informacje o działalności dr Th. R. Armitage - w tym zasługi na rzecz rozwoju pisma dla niewidomych. 22/ Sytuacja niewidomych zagranicą jako tło dla kierunków ustawienia Sprawy Niewidomych w Polsce. Warszawa 1958, 19s., maszyn. Omówienie sytuacji niewidomych w świecie - na tle zmieniających się stosunków społecznych. 23/ Szkic dotyczący powstania i działalności Związku Pracowników Niewidomych R.P. Warszawa 1949, 2s., maszyn. Geneza powstania i charakterystyka rozwoju działalności ZPN RP. 24/ [Tragicznym bilansem każdej zawieruchy wojennej ...]. Warszawa 1967, 7s., przyp. 1 poz., maszyn. Wstęp do pracy M. Kaziowa pt.: "Postać niewidomego w oczach poetów", przygotowywanej do druku w "Ossolineum". Opis życia i działalności M. Kaziowa. 25/ Uwagi dotyczące sprawy niewidomych w Polsce. Warszawa 1957, 3s., maszyn. Tekst dla Episkopatu Polski. Zawiera ogólne informacje o niewidomych /system opieki socjalnej, szkolnictwo, zatrudnienie/. Postulat utworzenia "Dnia Niewidomego". 26/ W jaki sposób zaznajomi nauczyciel dzieci z litrem i jego używaniem? [b. m., b. r.] 1s., maszyn. Opis zajęć poglądowych na temat pomiaru cieczy. Tekst zbliżony do konspektu lekcji. 27/ Wieczór wspomnień w Klubie Związku Ociemniałych Żołnierzy PRL. Warszawa 1970, 4s., maszyn. Relacja z wieczoru wspomnieniowego o mjr Edwinie Wagnerze /28. II. 1970r./. Zawiera omówienie życia i działalności E. Wagnera. 28/ Wprowadzenie do działalności Komisji kompensacji czynności narządów zmysłowych. Warszawa 1972, 3s., maszyn. Omówienie roli zjawiska kompensacji zmysłów w procesie rehabilitacji. Sprawozdanie z działalności w/w Komisji PAN. Zwrócenie uwagi na znaczenie działalności prof. J. Dembowskiego. 29/ Wspomnienia i dokumenty dotyczące powstania i działalności Komisji Doradczej dla Spraw Niewidomych przy Ministerstwie Oświaty 1947-1956. Warszawa 1971, 7s., przyp. 1 poz., maszyn. Wspomnienia o początkach szkolnictwa dla niewidomych w PRL. 30/ Wspomnienia o Matce Elżbiecie Czackiej. [b. m.] 1967, 2s., maszyn. Relacja z osobistych kontaktów z Matką E. Czacką - poczynając od 1923r. Tekst przygotowany na zlecenie Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi. WYKAZ SKROTOW I SYMBOLI [abc ...] - tekst spoza tytułu dokumentu - pierwsze słowa dokumentu, tworzące hasło opisu bibliograficznego [b. m.] - brak miejsca wydania [b. m., b. r.] - brak miejsca i brak roku wydania [b. nr] - brak numeru czasopisma [b. r.] - brak roku wydania bibliogr. - bibliografia fot. - fotografia il. - ilustracja maszyn. - maszynopis poz. - pozycja /w znaczeniu - dokument bibliograficzny/pr. mgr - praca magisterska przyp. - przypis ros. - język rosyjski rys. - rysunek rys.wypukł. - rysunek wypukły s. - strona tabl. - tablica tł. - tłumaczenie
SPIS TREŚCI: Wstęp ..........................................1 Wykaz skrótów i symboli ........................5 I. Pojęcie niewidomych o przestrzeni i kształtach przedmiotów . II. Historia pisma dla niewidomych III. Artykuły .................................15 IV. Recenzje ..................................26 V. Referaty ...................................34 VI. Korespondencja ............................37 VII. Varia ....................................44 |