Biografia prasowa  

 

Zofia Sękowska  

Profesor, tyflopedagog

 Wykładowca na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej  

 

     

   Nowa książka tyflologiczna

Stanisław Żemis

Dwa lata temu w rozmowie z dr Ewą Bendych stwierdziliśmy, że dla podstawowych szkół dla niewidomych istnieją programy nauczania, brak natomiast podręcznika metodycznego, informującego, jak programy te realizować. Wydana z końcu 1974 roku książka doc. dr hab. Zofii Sękowskiej pt. „Kształcenie dzieci niewidomych w pewnej mierze wypełnia tę lukę. Najogólniej można by powiedzieć, że praca ta jest poświęcona omówieniu cech fizycznych i psychicznych, problemom rozwoju oraz wskazaniom metodycznym w nauczaniu i wychowywaniu niewidomych dzieci w młodszych klasach szkoły podstawowej.  

Ideą przewodnią książki jest stwierdzenie, że dziecko niewidome jest normalne pod względem fizycznym i psychicznym, a komplikacje w jego rozwoju spowodowane są jedynie trudnościami adaptacyjnymi, będącymi wynikiem nieodpowiedniego traktowania przez widzących, złym podejściem wychowawczym rodziców i nierzadko błędami wychowawczo - dydaktycznym popełnianymi przez szkołę. Tej myśli, zasygnalizowanej już we wstępie, podporządkowana jest treść dalszych rozdziałów książki. Każde z poruszanych przez autorkę zagadnień poparte jest wynikami badań naukowych, prowadzonych nie tylko za granicą, ale, co cieszy, również w Polsce. W rozdziałach II - IV omówione zostały problemy psychologiczne i pedagogiczne kształcenia dzieci niewidomych, w tym: inteligencja, słownictwo, potrzeby psychiczne i ich zaspokajanie, teoria kompensacji zmysłów, znaczenie pierwszego i drugiego układu sygnalizacyjnego w nauczaniu dzieci pozbawionych wzroku.  

Szczególnie istotny dla wielu czytelników pracujących z niewidomymi będzie rozdział IV, zatytułowany: „Wybrane elementy procesu kształcenia niewidomych”. Omówione w poprzednich rozdziałach zagadnienia teoretyczne są jeszcze raz przedstawione w kontekście konkretnych zadań i rozwiązań w procesie dydaktycznym. Autorka podkreśla potrzebę powtarzania w procesie zapamiętywania zdobytych wiadomości i powstałych wyobrażeń, uściślania ich przez porównania. Zwraca także uwagę na konieczność czuwania nad ogólnym stanem zdrowia dziecka, nad pozostałymi resztkami wzroku, zachowaniem właściwej pozycji ciała i doskonaleniem pozostałych receptorów. Za najwłaściwszy system nauczania niewidomych dzieci w niższych klasach autorka uznaje „metodę ośrodków pracy”, wprowadzoną do szkolnictwa specjalnego przez prof. Marię Grzegorzewską. Omawia, na czym polega i podaje dla przykładu roczny program zajęć, stosowany w Zakładzie Niewidomych w Laskach.  

Odmienny charakter od poprzednich ma rozdział V. Jest on niezwykle interesujący z tego względu, że autorka zapoznaje czytelników z przebiegiem i wynikami badań nad wyobrażeniami, przeprowadzonymi z dziećmi niewidomymi z Zakładu w Laskach. O wartości tego rozdziału stanowią nie tylko przedstawione wyniki i wyprowadzone z nich wnioski. Przede wszystkim jest to doskonały przykład, jak należy rozwiązywać trudności metodologiczne, występujące podczas badań psychologicznych i pedagogicznych, prowadzonych na grupach niewidomych.  

Książka doc. Zofii Sękowskiej adresowana jest do wszystkich, którzy są lub będą zainteresowani problematyką niewidomych, przede wszystkim zaś do nauczycieli i studentów pedagogiki specjalnej. Wskazane jest jednak, aby zapoznali się z nią również działacze zajmujący się rewalidacją niewidomych i ociemniałych. Chociaż publikacja ta traktuje o kształceniu dzieci, ma jednak bogaty zasób wiadomości z dziedziny tyflologii, odnoszący się także do dorosłych niewidomych. Ściśle fachowy język będzie bez wątpienia dużym utrudnieniem w odbiorze i zrozumieniu tej książki, szczególnie dla czytelników ze średnim wykształceniem, którzy nie mają specjalistycznego przygotowania psychologicznego. Warto jednak zadać sobie trud przestudiowania jej, gdyż pogłębiona w ten sposób wiedza przyczyni się do lepszej, efektywniejszej pracy z inwalidami wzroku.  

Zofia Sękowska - „Kształcenie dzieci niewidomych”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974, wydanie I, nakład 2000 egz., cena zł 25.

 

Pochodnia Grudzień 1975